Kabay 21, 2020
Ang Adlaw ni Balaan Huwan Mamumúnyag
Pasiuna
Ang adlawán (date) nga Kabay 24 (June 24) maoy gitumbok nga adlaw sa pangilin ni Balaan Huwan Mamumúnyag (Kinatsilâ: San Juan Bautista). Matod pa sa baláang kasulátan, si Baláan Huwan mao ang nagbunyag sa atong Ginoong Hesukristo didto sa sapâ sa Hordan.
Si Ginoong Hesukristo gitunlob sa tubig isip pamaagi sa pagbunyag kaniya. Karong panahona kon ang usa ka tawo pagabunyagan, nagpasabot kanâ nga usa na siya ka Kristohanon.
Ang pangutana mao nga sa pagbunyag ni Hesukristo, nahimo ba siyang Kristohanon nga walâ pa
may Kristohanon niadtong panahona?
Hangtod karong panahona wala pa mahuman ang lalis sa tubag niining maong pangutana.
Ang nahitabô hinuon, ang adlaw sa pangilin ni Balaan Huwan nahimo nang dulà o kalingawan ang pagbûbô og tubig sa mga tawo nga maglakaw sa dálan.
Dinhi sa Bohol, maoy atong nabatasan ang pagkanyáw (picnic) pinaagi sa pagpangaligò
adto sa dágat. Nahitabô usab sa kinaiyáhan nga niining adlawa ang laubláob (tide; rise and fall) sa dagat dagkô ang gintang. Ang taob sa dagat dakô kaayo ug daghan ang tawo nga moangay maligo didto sa dagat.
Ug karon atong tukibon ang mga pulong alang sa paglaubláob sa dagat ug balód nga sagad kanato nakaila lamang sa mga pulong “taob” ug “hunas”.
Ania ang uban nga mga pulong:
1. tide¹ (between low tide and high tide) – kíghod
2. tide² (ebb tide) – líndaw
3. tide3 (falling of the tide and producing a space) – gíntang
4. tide4 (high tide season) – alabúton
5. tide5 (high tide) – táob
6. tide6 (highest of high tides) – bulalas, hingútok, ukaók. Syn. kinataóban
7. tide7 (low tide) – hunás, kantál. Syn. líndaw
8. tide8 (lowest ebb of tide) – lútang
9. tide9 (lowest low tide) – kibít, tutós
10. tide10 (low-water mark) – lántag sa hunás
11. tide11 (lunitidal; tide produced by the moon) – laubláob sa bulan
12. tide12 (morning low tide) – saláki, sigkáhon, siklahón, talinaga
13. tide13 (neap tide; half tide) – ayáay
14. tide14 (peak of high tide) – lántong, lángtong, kinataobán
15. tide15 rise and fall of the sea; general term) – laubláob
16. tide16 (springtide, a very high tide) – lántap
17. tide17 (start of the rise of the tide) – hulabhúlab
18. wave¹ (a series of waves) – banakód
19. wave² (as seawave) – balód, bawód, álon
20. wave³ (billow, large waves) – bugabóng, sa-uli, sulya. Syn. humbák
21. wave4 (concentric circular small waves when still water is disturbed) – bulo-búlo,
bulubúlo. Syn. alikí
22. wave5 (flutter, as flag) – káyab, kayabkáyab, kúyab
23. wave6 (ripple; small waves) – alikí
24. wave7 (rogue wave; sudden large wave) – balód nga búgtong
25. wave8 (surf, swell of seawaves) – ámok. Syn. bákat, bugabóng, sadakisák
26. wave9 (swaying motion of upraised hands) – kisaykísay
27. wave10 (wake; wave produced by passing ship) – daláhay. Syn. ális, lipsaw
28. wave crest (top of waves) – dási. Syn. síkla (amplitude). Ant. hiyak
29. waves rushing to the shore – indáhay
30. wave the hand¹ (to attract attention) – miramira
31. wave the hand² (to call or summon) – kamáy
32. wave the hand³ (wavy motion of the hand) – warawara, bábay, kawáy, yapáyapá
33. wave trough (lowest portion of waves) – hiyak. Syn. síkla (amplitude). Ant. dási.