Hidapdapón 12, 2020
Ang Ininglis Nga “Break” Ug Ang Mga Tumbas Sa Binisaya
Pasiuna
Sa pinulongan nga Ininglis adunay mga pulong nga daghan ang kahulogan o ipasabot. Ang usa niini mao ang pulong “break”. Sa Ininglis nga pagka sulti, imong mahibaloan ang ipasabot tungod sa paggamit sa pulong. Tungod kay sa Binisayà, ang kahulogan anhà man pangitaa sa tuyo, ang tuyo sa paggamit sa Ininglis aduna gayod ing hubad nga pulong sa Binisaya.
Sa akong gihimo nga kapulongnan (Ininglis-Binisaya) nga aduna nay 41,000 ka mga pulong, ang mga pulong Ininglis nga nagdala og “break” mokabat sa 255 ka mga pulong. Ang
atong tukibon karon mao lamang ang “break” nga linain og dili kaayo kuti nga pagasabton.
Mga Pulong
1. break (a chance) – gayón, higayón. Syn. gábog
2. break (as bunch of fruits) – púhag.
3. break (as needle of sewing machine) – sápli.
4. break (break a branch) – bánggì.
5. break (break a long object, as pole) – bálì.
6. break (break a protruding part) – pungíl.
7. break (break a round object) – púta, ságap
8. break (break as twig) – báklì.
9. break (break off from attachment) – púnggak, pungág, pungil.
10. break (break the law) – lápas, lápas sa balaod. Syn. saláod
11. break (break to small pieces) – dúgmok, dábok, púlpog, púsgay, sálsag.
12. break (break utensils) – búong.
13. break (break, as egg) – pusâ, pigsat.
14. break (burst asunder, as dam) – búswang. Syn. buhágay, búl-og
15. break (by bending) – lúngì, pútì.
16. break (by expansion) – síad.
17. break (by shooting off) – púnggit.
18. break (due to tension) – búgtò, hágpò, hágtos
19. break (due to tension, as string) – búgtò, lígtas, lúgtas, hágtos, hágpò.
20. break (from top to bottom) – tígpò, siák.
21. break (lucky break) – debúynas (Sp.), buwénas (Sp.). Syn. suwérte (Sp.)
22. break (make blunt a pointed object) – búnggò.
23. break (rest) – hamúdlay
24. break (separate or shatter) – búngkag
25. break (shatter) – básag.
26. break (split, as wood) – búghà.
27. break (split; crack) – buak.
28. break (tame) – mánso (Sp.), pánton, dáog
29. break (those that are brittle) – lúgtì, gúltì.
30. breakable (can be broken) – mabuák, mapusa
31. breakdown (as nervous breakdown) – kabuhing áwà
32. breakdown (demolish) – gubâ, búngkag, páyas. Syn. gákas
33. breakdown (itemize) – pinúpinó, tagsatágsa
34. breakdown (malfunction) – aberíya (Sp.), dáot, gubâ
35. break-even (no gain or loss) – súlit
36. break-even (regain the capital) – bawî, kulúgi, tábla (Sp.), ulî
37. breakfast (morning meal) – pamáhaw, panibúntag (old term)
38. breakfast time – tingpamáhaw
39. break-in (initial use) – púgì, subó, tagústos. Syn. paújong, lihí
40. break-in (trespass) – lápas, lúngkab
41. breaking point/limit – hagtosán
42. breakneck (dangerous speed) – sílit, bigíw
43. break of day – banagbánag
44. break open (especially to loot) – lúngkab
45. break out (escape) – ípsot, ikyas, láyas, lighot, kabuhî
46. break the ground (as in farming) – túghang. Syn. gimbá, tikad, úgba, úgmad
47. break the neck (the head hang loosely) – tuáy
48. break the silence (startle) – tugáw
49. breakthrough (escape by destroying) – búlhò
50. breakthrough (penetrate through) – lusól
51. breakthrough (sudden, important success) – hinungdánon nga kalampósan
52. break-time (recess) – bagánban, tingpahúlay, hamúdlay
53. break up (disperse) – úngkag
54. break up (separate those who are fighting or related) – búlag, uláng, uwáng
55. breakwater (seawall) – amatóng
56. break without severing – báklì