Ni: Jes B. Tirol
Hidapdapón 19, 2020

MgaPulongsa “Dili IngonNátò”

Pasiuna

Ang usa ka pinulonganginaingónngamalambóonkunadunanakiniykatakossapaghimoogbalak ug adunanakiniymgapulongalangsadiliingonnátò (other worldly presence).

Ang SugboanonBinisayâaduna nay daghangmgalúgpong (terms) ngamakapadayagsamugnàsahunàhúnàokahimtangngadilimakità. Sa atò pa, ang Binisayâmalamboonnanga

pinulonganngaikatandisaubangpinulongansamasaIninglis.

Aniayatonghinagdawngamgapulongsa “Dili IngonNatò” ug ang ilangtumbassa

Ininglis:

  1. angel (heavenly being) – manulúndà, anghél (Sp.)
  2. apparition (ghost) – taligmatá
  3. demigod (spirit of heroic ancestor respected like a god) – umaláyad. Syn. balahálà
  4. demon (devil) – yáwà, ugimá, panuláy, panuwáy, demónyo (Sp.),diyáblo (Sp.)
  5. devil (Satan) – Yáwà, panuláy
  6. doppelganger (a ghostly apparition or double of someone not yet dead; doubleganger) – ághoy. Syn. ábyan
  7. doubleganger (ghostly double of someone not yet dead; doppelganger) – ábyan. Syn. ághoy
  8. ethereal (spiritual) – diwanihon
  9. evil (devil) – yáwà
  10. ghost (disembodied spirit) – abát, awók, mangáwok, tiáw, diliingónnátò, kag, kalág
  11. ghoul (grave robber) – mangáwk, mangálok, mangáwok
  12. gnome (mythical dwarfish being living in caves where they guard treasures) – jatót. Syn. diwindi (Sp.),duwende (Sp.), igkaw, bánban, mantiyának, tagibánwa, túdtód
  13. goblin (mischievous sprite or elf) – banbán. Syn. igkaw, duwénde (Sp.), jatót, mantiyának, mangáwok,tagibánwa, túdtód
  14. God –Ginó-o, Bathálà, Diyós (Sp.)
  15. ignis fatuus (befuddle) – minò. Syn. amumöng
  16. jack-o’-lantern (will-o’-the-wisp) – lagalága. Syn. santilmo
  17. leprechaun (dwarfish sprite) – igkaw. Syn. banbán, duwende (Sp.), jatót, tagibánwa, túdtód
  18. miracle (event not a result of natural causes) – tagúhom, milágro (Sp.). Syn. siyón, kahibulóngan,katingaláhan, taguhálà, tugahálà
  19. mirage (an optical illusion) – alipatpát. Syn. dagawán, dúndon, himungáwong, tagin-op
  20. mystery (something that is not known) – taguhálà, mistéryo (Sp.), dimatúkib
  21. mystic (occultist) – binúlak. Syn. tigkalágnon
  22. mystical (beyond comprehension of human reason) – binulákon
  23. mysticism (theory affirming spiritual truths) – pagkabinulákon
  24. mystify (to confuse or perplex) – paglibog, dupág, pagdupág
  25. phantasm (mental image) – tagin-op, pantásma (Sp.)
  26. phantasmagoria (changing series of phantasms) – himungáwong. Syn. tagin-op
  27. phantom (ghost) – mangáwok, múlto (Sp.), múmo
  28. phantom (something that exists only in appearance) –taligmatá. Syn. aparisyón (Sp.), aninag
  29. poltergeist (a ghost that makes known its presence by moving objects)- tiáw. Syn. diliingonnátò, engkánto,ingkánto, mangáwok
  30. Satan (adversary of God) – Panuláy, Panuwáy, Satanás (Sp.). Syn. yáwà
  31. soul (divine principle in man) – kalág, kag. Syn. diwà
  32. soul (heavenly soul; souls that went to heaven) – ubihás
  33. specter (ghost or apparation) – múmo, taligmatá. Syn. múlto
  34. spirit (ghost; spirit & demon) – tagulábong. Syn. tiáw, múlto (Sp.)
  35. spirit (guardian spirit/ angel) – umalágad
  36. spirit (non-worldly spirit) – diliingonnátò, ingkánto (Sp.)
  37. spirit (vital essence) – diwà. Syn. kalág, kag
  38. spook (ghost) – abát, tiáw, diliingónnátó
  39. sprite (goblin; woodland spirit) – tagibanwa. Syn. banbán, duwende (Sp.), igkaw, jatót,mantiyának, túdtod
  40. St. Elmo’s Light/Fire – santilmo (Sp.). Syn. lagalága
  41. theanthropic (having the nature of being both divine and human) – balahála. Syn. umaláyad
  42. vampire – áswang, bampirá (Sp.)
  43. vision (apparition) – taligmatá
  44. vision (dream) – damandáman. Syn. diwánag
  45. vision (imagined future situation to be attained) – dámlag, panglántaw. Syn. handúraw
  46. vision (inspired revelation) – kabatáwan. Syn. panglántaw
  47. will-o’-the-wisp (small lights produced by electrical charges; jack-o’-lantern) – lagalága. Syn. santilmo
  48. witch (female witch) – wákwak. Syn. lánhan, únglo, úngò, palibónan
  49. witch (male witch) – úkò. Syn. mamaliw, mangáwk
  50. witch’s brew (mixture of many roots for evil purposes) – dalundóng. Syn. banág
  51. wizard (male witch or skillful person) – úko
  52. yeti (abominable snowman) – Usóg