Ni Rey Anthony H. Chiu. PIA
Sa panahon nga buot sa kagamhanan nga palamboon ang seguridad sa pagkaon niining panahon sa COVID, nagmalampuson na ang Bureau of Fisheries and Aquatic Resources (BFAR) sa pagpasanay sa pantat gamit ang natural nga paagi.
Pinaagi sa progresibo nga pagtuon sa mga eksperto sa Clarin Freshwater Fish Farm (CFFF) sa Clarin, Bohol, dili na kinahanglan pang mamatay ang baye ug laki nga pantat aron magpasanay niini sa hatchery.
Matud pa sa BFAR Region 7, pinaagi sa pagpaningkamot sa CFFF sa Bohol, nagmalampuson ra sila sa ilang tinguha nga makapasanay sa natural nga paagi sa pantat.
Kini usab aron may mas daghan pa nga semilya nga mahatag ngadto sa mga komunidad nga nag-sangkiig sa epekto sa kagutom dala sa kawad-on sa trabaho ug sweldo dala sa COVID-19.
Didto sa CFFF, nagtinir ang pasilidad sa CFFF sa mga laki nga pantat aron maoy mopaliwat sa mga itlog sa baye, apan sa hatchery kaniadto, pulos pagsakripisyo pa sa mga ginikanan nga isda mahitabo aron makasanay.
Kasagaran nga mga hatchery nga namaligya ug nagpasemilya sa pantat, migamit sa artipisyal nga pagpaitlog ug ang pag-ani sa itlog sa baye ug duga sa laki nga pantat, aron iagi sa fertilization.
Segun sa kasagaran nga bansay, ang mga laki nga pantat, tusokan sa tambal aron mahinog ang ilang semilya unya ibutang sa tubig nga kontrolado ang temperatura sa dili pa ihawon aron anihon ang duga sa laki nga pantat nga naa sa iyang ginhawaan.
Ang babaye nga pantat usab, tusokan sa mga pangpaitlog ug pagpahingkod niini, unya kon mabdos na, dakpon ug hapyoron ang tiyan aron mogawas ang itlog.
Sa pag-ani sa itlog sa baye nga pantat, kasagaran niini dili na makasugakod ug mamatay na.
Ang itlog sa baye nga pantat, nga gisulod sa palanggana, sagolan sa ginunting nga duga sa laki nga pantat, ug isahug og maayo gamit ang tubig parat.
Magsugod ang pagfertilize sa itlog kon ang mga itlog nga naa sa tubig parat, sagolan sa susama kadaghan sa tubig tab-ang.
Sa pagfertilize na, lun-oyan kini sa mga lambo diin mipilit ang mga nafertilize nga itlog ug kini adto ibutang sa incubating hatchery.
Kon ang temperature sa tubig anaa sa 21 ngadto sa 29 degrees Celsius, mga lima ngadto sa 10 ka adlaw, mapusa na ang itlog ug mogawas ang semilya sa pantat.
Apan, patyon gayud ang laki aron ma-ani ang duga kaniadto, matud sa BFAR.
Si Mario Ruinata, BFAR 7-Operating Facilities Coordinator, mibutyag nga ang ilang technical team mipili sa natural breeding kay sa lisud himoon nga artipisyal nga pagpasanay.
Gipasabut niya nga sa artificial nga paagi, gamay ra ang tsansa nga mabuhi pa ang baye ug laki nga pantat.
Sa lain nga pamahayag, si Gaymelo Lopez, hepe sa CFFF misulti nga nakakita na sila sa kaugmaran sa natural nga pagpasanay sa pantat human sa duha na ka pagsuway sa pasanayan.
Sa mi-aging buwan, 9,900 ka semilya sa pantat ang ilang naproduce, samtang niining buwana, gamit ang mas daghan nga tigpasanay, may nakuha na silang kapin sa 16,560 ka semilya, taho ni Lopez.
Dugang sa BFAR, mas maayo ang pantat nga ipanghatag sa mga komunidad kay sayon ra kini nga buhi-on, agwantador sa sakit, kakuwang sa tubig ug maayo sa hydrophonics. (rahc/PIA-7/Bohol)