Ni Rey Anthony H. Chiu, PIA
Wala pa man ikataho nga gigamit na sa Pilipinas, gitun-an na karon ang paggamit sa convalescent plasma sa pagdumala sa nagdaghan sa mga kagaw sa coronavirus nga anaa sa lawas.
Unsa man ang convalescent plasma? Unsaon man niini pagtabang ang mga nasakit sa COVID-19?
Segun sa mga eksperto, ang convalescent plasma usa ka bahin sa dugo nga nakuha gikan sa mga pasyete nga nanga-ayo na gikan sa pagkasakit sa COVID 19.
Giingon nga kon ang tawo mauli-an gikan sa pagtakboy sa kagaw sa COVID-19, ang dugo niini, makagama og mga antibodies aron ikaharong sa coronavirus, ug motabang sa pag-ayo sa pasyente.
Kini nga mga antibodies, anaa sa plasma, usa ka bahin sa dugo nga nakuha gikan sa naayo nga pasyente.
Ang convalescent plasma, o plasma gikan sa pasyente nga naayo sa sakit, dugay na nga gigamit aron pagtambal sa mga nagkadaiyang sakit sama sa dupang, polio, hangga ug mga matang sa Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS).
Kay lagi natural man ug dili ginama nga tambal, gituohan kini nga luwas.
Sa kasamtangan nga sitwasyon, ang mga plasma nga naay antibodies ihatag isip pag-abono sa pasyente nga nag-antos sa COVID-19.
Ang antibodies nga sakay sa dugo na giabono mahimong makatabang sa pasyente sa pagpatay sa kagaw o mahimong makapa-hinay sa epekto sa kagaw sa lawas.
Hinuon, bisan pa kon ang convalescent plasma dugay na nga gigamit ug nakakab-ot na sa dili pareho nga kalampusan, wala pay pagtuon nga gipagawas sa epekto niini batok sa COVID-19.
Sa labing bag-o nga analysis sa 35,000 ka pasyente sa COVID-19 nga na-ospital ug naabonohan sa convalescent plasma batok sa COVID-19, kini nagpakita nga ang therapy mahimong maoy kinaingnan sa pagkunhod sa mga nangamatay.
Sa nagpadayon pa nga Expanded Access Program (EAP) sa Mayo Clinic, namatikdan sa mga researchers nga ang mga pasyente nga may risgo sa grabe nga COVID-19 ug naabonohan sa dugo sa tawo nga naayo sa COVID-19 sulod sa una nga tulo ka adlaw nga pagmonitor, nakit-an nga napalayo sa kamatayon kon itandi sa mga pasyente nga midawat sa abono nga dugo apan nakalanat na ang ilang sakit, o nauwahi na ang therapy.
Apan kay lagi, wala may pormal nga pagtuon, walay ikatandi nga grupo sa mga pasyente nga naabonohan, tungod kay sa EAP, ang tanang pasyente gihatagan man sa convalescent plasma.
Niini, walay resulta nga ikatandi kon tinuod ba nga epektibo ang convalescent plasma sa pagbatok sa COVID-19, kon kinsa ba gayud ang mahimong dapatan niining matang sa therapy ug hangtud nga asang higayuna sa nagsakit nga pasyente mahimong epektibo kaayo ang convalescent plasma.
Bisan pa niini, ang mga tinugyanan sa gawas sa nasud nakapagawas na sa dinali-an nga pagtugot sa paggamit sa convalescent plasma, aron may dinali-an nga ikadapat ang mga hospital sa ilang mga pasyente.
Hinuon usab, wala pa kini gikataho nga gigamit na sa mga pasyente sa Pilipinas. (rahc/PIA-7/Bohol)