Sa panahon sa pandemya diin labing apektado ang mga sakop sa tribu nga gitawag ug Ati sa Loay, nalipay nga gitaho sa National Commission on Indigenous Peoples (NCIP) nga wala pasagdi sa kagamhanan ang mga sakop sa mga indigenous peoples (IP).
Didto sa Kapihan sa PIA, gibutyag ni NCIP Bohol head Sisinio Amplayo nga natutokan dayon ang panginahanglanon sa mga sakop sa tribu nga nawad-an ug kalit sa ilang panginabuhi-an dihang napaundang ang mga pagdu-aw sa mga turista sa ilang performance area sa tampi sa Loboc River.
Giisip usab sila nga mga sakop sa komunidad sa Loay, ug gani mas daghan pa ang ilang nadawat isip indigenous peoples subay sa balaod sa Social Amelioration Program, matud pa sa lain nga tinubdan.
Nagpadala na usab ang Department of Social Welfare and Development Region 7 ug mga hygiene kits, samtang ang lungsod sa Loay may ginagmay usab nga abag sa mga Ati, matud pa ni Amplayo.
Gani pa man, uban sa pangingkamot sa usa ka pari sa diyosesis sa Tagbilaran, nakapatukod na didto sa Loay ang pipila ka mga balay alang sa mga sakop sa Ati.
Ang mga Ati, giisip sa NCIP nga resettled tribes, sama sa mga Badjaos nga karon anaa sa Barangay Totolan sa Dauis.
Nanimuyo sa duha sa mga barangay Botoc sa Loay ang 15 ka mga banay nga Ati ug laing 31 ka mga banay nga nanimuyo sa barangay Calvario sa maon Lungos. .
Giingon nga ang mga Ati nanimuyo sa pribado nga yuta, ug mahimo nga mapapahawa kini sila sa maong dapit bisan pa kung sila adunay katungod isip mga Pilipino.
Hinuon, matud ni Amplayo, mipadayag na sa interes ang lungsod nga makigtambayayong sa NCIP aron makakuha og pundo aron mapahiluna ang puluy-anan sa mga Ati.
Giingon sa NCIP nga ang mga Ati mga sakop sa mga tribu nga gikan sa isla sa Panay, ug 30 na ka tuig nga ania sila dinhi sa Bohol sa wala pa ang pagbarug sa Office of the Southern Cultural Communities niadtong 1988.
Giingon nga namalhin sila dinhi sa Bohol tungod sa kalinaw sa atong lalawigan. Dugang taho naga-ingon nga ang mga Ati nanimuyo dinhi nga mga yano nga sakop sa tribu ug nanginabuhi-an pinaagi sa pagpanguma, ug pagpanambal.
Karong bag-o pa lang, gipahiluna sila sa kagamhanan sa Loay aron ilang mapa-ambit ang ilang kultura ngadto sa mga turista nga mohimo sa river cruise sa ubos nga bahin sa Loboc River.
Sukad pa kaniadto, ming-arang arang na ang kahimtang sa mga Ati, tungod kay aduna na silay masaligan sa ilang panginabuhi tungod sa ilang trabaho na pagpa-ambit sa ilang kultura ngadto sa mga turista.
Kasagaran, nanginabuhi subay sa ilang kultura, apan ang mga Ati hinayhinay usab nga misagop sa lapad nga kultura sa ilang komunidad. Matud pa ni NCIP Amplayo, hinay hinay usab sila nga nakat-on sa maayong bansay sa panglawas.