Panglot Nga Diyotay 22, 2020
Kalahían sa “Bahâ” ug “Lúnop”
Pasiuna
Ang mga pulong “bahâ” ug “lúnop” mao ang gitawag og mga kapulong (synonym). Aduna silay susama nga kahulogan apan dili kaayo tumbas ka adunay diyotay nga kalainan.
Karong panahona, tungod sa nagsunód-sunód nga mga bagyo, atò kanunay madungog ang mga pulong “bahâ” ug “lunop”. Sagad kanatò walâ lang magtagad sa mga kalahian sa ipasabot. Walâ ganì kita magtagád sa daghan nga mga pulong Binisayâ nga kapulong sa “bahâ” ug “lúnop”
Atong tukibon ang mga pulong “bahâ” ug “lúnop” ug ang ilang mga kapulong.
Sugisayod
Ang sugisayod (definition) sa “bahâ” ug “lúnop” nagpasabot sa dakong bul-og sa tubig nga mosanap sa kayotaan nga walâ untay tubig nga magpabilin.
Ang diyotay nga kalahian mao nga ang “bahâ” adunay kusog nga sulog sa tubig. Ang “lúnop” nagpahimug-at sa ipasabot nga pag-ápaw sa tubig ug hinay o walay sulog sa tubig.
Mga Kapulong
1. deluge (inundate) – lúnop. Syn. bahâ
2. flood plain – bahaánan, banlasán, lunopánan, tubigánan. Syn. banwalóg, kásbo, lamakán, líbhò, lúndag, sunaóp
3. flood1(covering of water over the land but no current) – lágnas. Syn. lápaw
4. flood2(flood the ricefield before planting) – látak, patubigán
5. flood3(inundation) – lúnop, abáw, áb-aw, lágnas, lánap, lángbas
6. flood4(oversupply) – kátap, kánap, kuyánap, lánas. Syn. lapánag, sánap
7. flood5(overwhelm with light, etc.) – alimbúkad, buhágay, sánap
8. flood6 (strong flow) – bahâ. Syn. búl-og, bún-og, salákay, únop, úgob
9. inundate (flood) – lunop, sanap, saop, bánaw, abáw, ab-aw. Syn. bahâ
10. inundation – lúnop, sanápan. Syn. banáwan
11. overflow1(due to inside pressure) – súgwak, súbwak
12. overflow2(from barrier) – ábaw, áb-aw
13. overflow3(from boiling pot) – lampúay
14. overflow4(from container) – áwas, súylà
15. overflow5(gush) – ában
16. overflow6 (of a river) – lángbas. Syn. bahá, lápaw, lúnop
17. overflow7(over the edge) – ápaw, áslay, lápaw
18. overflow8(overflow and spread water on a surface) – bánaw. Syn. ában
19. overflowing1(overflow and spread) – nag-ában
20. overflowing2over the top) – nanglápaw
21. overflowing3(too much) – nag-awás, nag-awás-awás. Syn. naghingápin
22. torrent (surge of floodwater) – búl-og