Ni: Jes B. Tirol
Panglot nga Dakô 27, 2020
DUHA KA MATANG SA PASKO, ANGAYAN NGA DURUHA POD ANG NGALAN
“Surapô” ug “Pasko”
Pasiuna
Panahon sa mga Katsilà, adunay duha ka kahimtang ang lungsod. Dinhay tinuóhan nga kahimtang nga gidumala sa Kura Paroko ug dinhay laygo nga kahimtang nga gipangulohan sa Gobernadorcillo.
Tungod niining maong kahimtang, ang katawhan nakakat-on sa pag-ila hain ang bahin sa tinuohan ug hain ang alang sa laygo nga buluhaton,
Panahon sa mga Amerikano nahitabo ang hingpit nga panagbulag sa Simbahan ug ang katilingbanon nga kahimtang. Apan bisan pa nianà, hangtod karon magalisod pa gihapon kita sa pagbulag o pagsihâ hain ang alang sa simbahan ug hain ang alang sa katilingban.
Atong tukibon ang nahitabo kabahin sa gitawag nato og “pasko”.
Pasko
Ang pulong “pasko” maoy atong gigamit karon nga tumbas sa Ininglis nga Christmas. Nahibalo ba kamo nga ang pulong pasko” dili haóm? Ang mohaom untà mao ang “surapô” apan walâ kini gamita sa mga pari nga Katsilâ.
Ang pulong “pasko” maoy tumbas sa Kinatsila nga “pascua” o Ininglis nga “paschal” Kining maong pulong nagtumbok sa kamátay sa mga kamagulangan sa Ehipto aron mabuhian gikan sa pagkaulipon ang mga Hebreyohanon. Nag-apil kini sa panihapon sa mga Hebreyohanon ug pagbulit og dugô sa ganghaan sa balay sa usa ka Hebreyohanon.
Kining maong hitabô giimato (commemorate) kanunay sa mga Hebreyohanon. Mao man gani nga ang kataposang panihapon sa atong Ginoong Hesukristo, nagsaulog kadto sa pasko.
Ang pasko nag-imato sa kamatayon. Lisod kini subayon ngano nga ang pagkatawo ni Ginoong Hesukristo, nga angay untà nga saulogon sa pagkamalipayon, gitawag man pod og pasko.
Surapô
Ang pulong surapô maoy karaan nga pulong Binisayâ nga nagpasabot og paglipaylipay agi og pasalamat sa Ginoo sa mga grasya o panalangin. Walâ mogamit ang mga paring Katsilâ tungod kay ang “Pô” sa surapô nagatumbok lamang ug balaang kahimtang ug dili matinô kon si Hesukristo ba ang gipasabot.
Apan ang atong Christmas karong panahona nagasaulog lamang sa pagkamalipayon ug
daghang mga tulumanon ug sulsog (tradition) nga walay labot ang pagsimba sa Ginoo. Haom
gayod kini sa gipasabot sa pulong surapô.
Ang Nahitabô
Karong panahona, ang atong pagsaulog sa pasko o surapô, nagságol ang alang sa simbahan ug ang alang sa laygo.
Ang mga pananglitan sa laygo nga kasaulogan mao ang Santa Claus, Christmas party, Christmas tree, Christmas lantern, ubp.
Ang mga pananglitan sa simbahanon o sa Kristohanon nga tinuohan mao ang simbang gabii, pag-ampo sa simbahan, belen, pastikom, tulo ka mga hari, ubp.
Akong Sugyot
Tungod kay atò mang matataw hain ang kasaulogan nga naglambigit sa simbahan ug pagtuong Kristohanon ug hain ang kasaulogan nga naglambigit sa laygo nga sulsog, mahimo natò nga hatagan og ngalan ang matag usa ka bahin,
Ang kasaulogan nga naglambigit sa simbahan ug sa tinuohan mahimo natong hinganlan og “Pasko”. Ang kasaulogan nga naglambigit sa laygo (secular) nga kalihokan, mahimo natong hinganlan nga “Surapô” tungod kay nahisakop man kini sa kahulogan sa Surapô.
Ang atong gisingit nga “Bulahang Bag-ong Tuig” nga walâ gayoy labot sa pasko o sa tinuohang Kristohanon, atò nang maapil sa kasaulogan sa “Surapô”.