Ni: Jes B. Tirol
Ulalong 24, 2021
Alang sa Pagtuo
Kinaran ng mga pulong
Pasiuna
Niadtong niagi wga pitlaw akong gipahibalo dinhi ang diyolay nga mga pulong nga nahipanik sa usa ka kacaan naa basahon.
Magpadayon ako sa pagkulo sa maong basalon nga napatik sa tuig 1885 nga nagakutla usab sa usa ka basahon nga napatik sa titig 1637.
Ang kalakian mao nga dili nako usbon ang kataan nga pagkapatik aron usab mahibalo ang makabasa kununsa diay ang karaan nga pamaagi sa pagpatik. Ang iduga mao lamang ang hubad sa Ininalis aron matandt ug matukio ninyo ang mga pulong kaniadto ug ang sa karon.
Mga Pulong
1. Pagalam = saber = = to know
2. Pagayoayo = retocar = = to retouch, as painting
3. Pagbadlis = rayar = = to draw lines
4. Pagbasa = leer = = to read
5. Pagbadlis = borregear = = to scratch
6. Pagcalimot = olvidarse = = to forget
7. Pagcanunay = perseverar = = to persevere
8. Pagcaton = aprender = = to learn
9. Pagdayon = continuar = = to continue
10. Pagdumdum = acordarse = = to agree
11. Pagestudio = estudiar = = to study
12. Pagfirma = hechar la firma = = make the signature
13. Paggama sa hunahuna = inventar = = to invent
14. Paghatag ug leccion = dar leccion = = to give lessons
15. Paghibulo = rener noticia = = to notify
16 Paghingpit = perfeccionar = to perfect to completo
17. Paghuad = copiar = = to copy. (now, hulad = copy)
18. Paghubad = traducir = = to translate
19. Paghusay na cuentas = sacar cuentes = = to receive the answer
20. Paglalang = dar traza plaza = = to plan for
21. Pagpanas = borrar = = to cross out
22. Pagpapas = rayor y borrar = = to scrape and erase
23. Pagpatic = poner el sella = = to put the stamp
24. Pagpilo sa sulat = doblar una carta = = to fold a letter
25. Pagpotus sa sulat = cervar una carta = = to enclose a letter
26. Pagsaolo = aprender de memoria = = to learn by memory
27. Pagauyay = enmendar y criticar = = to criticize
28. Pagsayod = entenar = = to inform
29. Pagsayop = errar = = to make an error
30. Pagsaysay = explicar = = to explain (now: to narrate)
31. Pagsingcamut sa pagtoon = aplicarse = = to apply oneself
32. Pagsogod = empezar = = to begin
33. Pagsulat = escribir = = to write
34. Pagsulat sa sobre = poner el sobre = = to put the envelope
35. Pagtapus = acabar = = to finish
36. Pagtaput sa oblea = poner la oblea = = to paste a letter
37. Pagtocod = componer = = to construct
38. Pagtomar sa leccion = tomar la leccion = = to take lessons
39. Pagtoon = enseñar = = to teach by study
40. Pagtudlo = enseñar = = to teach by lecture
Timang
Atong mamatikdan nga ang karaan nga mga pulong susaina lang gihapon sa mga pulong nga gigamit karon. Atong mamatikdan usab nga ang Binisaya nga pulong kanunay nagasugod sa unang-gikit “Pag-“. Nabitabò kini tungod kay ang Kinatsilâ kanunay man magasugod sa punglihok (verb) Aron pagtág-ing sa Kinatsila nga paagi, ang Binisaya nga pulong gibutangan sa unang- gikit nga “Pag-“