Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Niining panahon sa kalisud dala sa pandemya, niay dyutay nga alibyo sa mga trabahante nga nahikawan sa pagdawat sa labing bag-o nga minimum wage order nga gipagawas niadto pang Enero 3, 2020.
Kahinumduman nga niadtong Enero 3, 2020, gipagawas sa National Wages and Productivity Commission ang Current Minimum Daily Rates alang sa Region 7 o Central Visayas nga naglagdok sa P351.00 ngadto sa P404.00 alang sa mga trabahante sa Rehiyon nga nanarbaho sa sector sa agrikultura ug P404.00 alang sa mga naa sa syudad ug nanarbaho sa sector nga dili lakip sa panguma.
Subli nga gipahinumdom sa Department of Labor and Employment (DOLE) ngadto sa mga nanuhol sa mga trabahante sa tanang bahin sa Central Visayas: ilabi sa Bohol sa pagtamud sa kasamtangan nga minimum wage, hatag sa salary differential gikan sa pagka epektibo sa minimum wage order.
Matud pa sa Regional Tripartite Wages and Productivity Board (RTWPB-7), ang probisyones sa Wage Order, sugod sa pagpatuman sa tanan nga mga lalawigan sa Region 7, niadto pang Enero 5, 2020.
Kahinumduman nga niadtong pagdungog nga gipatawag sa Regional Tripartite Wage Productivity Board niadtong Octubre 2019, nagkasumpaki na ang mga mamumuo nga girepresentahan sa Bohol Alliance of Labor Organizations (BALO) ug ang Bohol Chamber of Commerce and Industry (BCCI).
Buot sa BALO nga sakaan sa 48.00 ang inadlaw nga suholan samtang gidepensahan sa BCCI ang paglansang una sa suholan sa 338.00, subay sa nahiluna nga Minimum Wage Order.
Human matimbangtimbang ug madungog sa RTWPB ang mga argumento sa mga kahugpungan sa mga mamumuo ug sa mga tigdumala sa mga negosyo, mipagawas kini sa Wage Order ROVII-22.
Didto nahimong pormal ug opisyal ang P18 nga usbaw sa suholan sa mga trabahante sa mga Class A cities sa Rehiyon 7, ug P28.00 nga usbaw sa suholan sa mga trabahante nga nagtrabaho gawas sa sector sa agrikultura sa Tagbilaran.
Sa mga nagtrabaho sa agrikultura, gikan sa P338 ang inadlaw nga suholan, may P18.00 nga usbaw, nga ipatuman sugod Enero 5, 2020.
Niini, miduso dayon ang BCCI ngadto sa korte ug usa ka temporaryo nga pagpugong sa pagpatuman sa usbaw sa suholan, samtang ang mga trabahante sa ubang mga dapit sa Central Visayas, nagsugod ug dawat sa ilang mga usbaw.
Samtang gikataho nga nakakuha ug pabor ang mga tigdumala sa mga negosyo sa paghatag sa usbaw, gipadayag ni Labor Secretary Silvestre Bello, kinsa maoy chairman sa National Tripartite Wages and Productivity Commission nga wala sa ilang gahum ug sa RTWBP ang pagpugong sa pagpatuman sa Wage Order.
Niini, gidason sa DOLE nga kadtong mga trabahante sa Central Visayas ilabi na sa Bohol nga kang kinsang mga employer, wala mosunod sa gilatid nga minimum wage rates ubos sa Wage Order No. ROVII-22, kinahanglan nga makadawat sa gipugngan nga usbaw sa ilang suholan, sugod Enero 5, 2020.
“Kini nagpasabut nga ang mga trabahante nga wala mabayri sa sakto nga inadlaw nga sugolan subay sa Wage Order nga magamit sa ilang mga lugar, kinahanglan nga makadawat sa kuwang nga suholan nga wala pa ihatag tungod sa moratorium sa pagpatuman sa Wage Order No. VII-22,” pasabut ni DOLE-7 Regional Director Salome O. Siaton, kinsa mao usab ang pangu sa RTWPB-7.
Dugang P28 matag adlaw sugod Enero 5, 2020 hangtud karon ang madawat sa mga trabahante sa non-agri sector sa Tagbilaran, samtang dugang P18 matag adlaw ang kwentahon nga usbaw ang ihatag sa matag trabahante sa kalungsuran sa Bohol kay P365 na ang inadlaw sa non-agricultural ug P351 na ang dugang P38.00 ang diperensya sa sweldo ang madawat sa mga trabahante sa kalungsuran nga anaa sa agricultural sector.
P351 na usab ang inadlaw nga sweldo alang sa mga trabahante nga nanarbaho sa mga kompanya gawas sa Tagbilaran nga may kubos sa 10 ang empleyado, sumala pa sa Wage Order.