ni: Jes B. Tirol
Kabay 27, 2021
Mga Laubláob sa Dagat
(Tides of the Sea)
Pasiuna
Ang bulan sa Kabay (June) mao ang bulan sa alabúton (high tide season). Sagad daghan kaayo ang maligo sa dagat sa pangilin ni San Huwan nga gisaulog sa Kabay 24.
Sagad kanato nahibalo sa mga pulong taob (high tide) ug hunás (low tide) apan nihit kaayo ang nahibalo unsay Binisaya sa Ininglis Ininglis nga “tide”. Wala ko makatukib nganong walâ nay nasayod sa pulong “laubláob” nga maoy tumbas sa pulong “tide” sa Ininglis.
Ang pulong “tide” sa Ininglis adunay daghan kaayo nga mga nagkalainlain nga kahulogan sa Binisayâ, agad sa kahimtang sa dagat.
Atong unahon pagsulat ang Ininglis aron masabtan nato ang katuyoan ug atong ihatag ang pulong Binisaya nga tumbas sa katuyoan sa Ininglis.
Mga Pulong
1. tidal bore (entering of sea tide into a river) – sulók. Syn. balód nga bugtong
2. tide (afternoon low tide)-taginhápon
3. tide (approaching or becoming a neap tide) – nanghingaya-ay
4. tide (beach that is very wide at low tide) – hanayak
5. tide (between low tide and high tide) – kíghod
6. tide (drifted ashore by the tide) – dagingding. Syn. únod, dagsà
7. tide (ebb tide) – lindaw
8. tide (falling of the tide and producing a space) – gintang
9. tide (high tide) – táob
10. tide (high tide season) – alabúton
11. tide (highest of all high tides) – hingútok, sikla
12. tide (highest of high tides) – bulalas, hingútok, ukaók. Syn. kinataóban
13. tide (high water mark) – tangkúlan
14. tide (left dry by low tide) – kamád-an
15. tide (lowest ebb of tide) – lútang
16. tide (lowest low tide) -kibit, tutós
17. tide (low tide) – hunás, kantál. Syn. lindaw
18. tide (low-water mark) – lántag sa hunás
19. tide (lunitidal; tide produced by the moon) -laubláob sa bulan
20. tide (morning low tide) – saláki, sigkáhon, siklahón, talinaga
21. tide (neap tide; half tide) – ayaay
22. tide (onset of low tide from high tide)-tighod
23. tide (peak of high tide) – lántong, lángtong, kinataobán
24. tide (rise and fall of the sea, general term) -laubláob
25. tide (rise of tide to become a storm surge) – Sunlók
26. tide (springtide, a very high tide) – lántap
27. tide (start of the rise of the tide) – hulabhúlab 28. tide (to be flooded over by the rise of the tide) – úyob. Syn. lápaw