Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Nanghangyo si Mayor William Jao sa Tubigon sa nasudnong kagamhanan, ilabi na sa National Housing Authority, (NHA) ug sa mga ahensya nga natungdan nga tabangan ang lungsod nga makapahiluna sa 400 ka mga banay nga apektado sa pagtaas sa tubig dagat.
Didto sa Network Briefing News sa Radyo Pilipinas ug gidumala sa Presidential Communication and Operations Office (PCOO) uban ni Sec. Jose Ruperto Martin Andanar, gipadayag sa mayor ang kahimtang sa upat ka isla nga barangay sa lungsod nga giabut na sa tubig dagat.
Niadtong linog sa Bohol sa 2013, ang mga isla sa Ubay, Bilangbilangan, Batasan ug Panggapasan namatikdan nga mi-us-os ug dul-an sa usa ka metros ang kalawmon, hinungdan nga human sa linog, ang mga kabalayan, abton na sa pag taub sa dagat.
“Ato nga nga gipatas-an ang mga eskwelahan, gipasaka ang mga agi-anan aron dili masanapan,” matud sa mayor, kinsa usa usab ka batid nga engineer nga nakatrabaho sa Saudi Arabia sa pipila ka tuig.
“Sa mi-aging mga adlaw, sa kakusog sa habagat, giabut pa gihapon sa dagat ang mga kabalayan,” dugang niya.
Gipaambit sa mayor ang plano sa pagpahimutang ug breakwater aron mapugngan ang hampak sa bawod, apan iyang giangkon nga kini nga mga lakang pipila lamang sa mga adaptation nga ilang gihimo ug dili gayud kini kompleto nga solusyon sa suliran.
Wala nay luna sa mga isla, gani, may usa ka balay didto nga upat ka pamilya ang nagloon ug puyo, kay wala nay luna nga katukoran, sugid sa mayor.
Gawas sa pagkaunlod sa yuta tungod sa linog, nagpagrabe pa sa ilang kahimtang ang nagkataas nga taub dala sa pagkatunaw sa yelo sa polar regions tungod sa sobra nga kainit sa panahon.
Ang kainit sa panahon, kanunany nga gipasangil sa polusyon, sa pag-abuso sa kinaiyahan ug sa padayung paggamit sa dili malungtarong mga teknolohiya nga makadaut sa kalikopan.
Tulo lamang ka butang, matud pa sa mayor ang mahimong buhaton alang sa mga molupyo sa mga nahisgutang mga isla: relocation, adaptation ug reclamation.
Sa laraw sa relocation, gipahibaw sa mayor nga may 2 ka ektarya nga luna nga gipanag-iya sa lungsod nga buot nilang himoan ug 400 ka mga balay nga low cost.
Kini maoy ilang gilantaw nga mahimong itanyag sa mga nagpuyo sa isla nga ineresado na nga mopuyo sa lungsod tungod sa ilang kasinati-an sa climate change.
Niini, nanghangyo ang mayor sa NHA, National Anti-Poverty Commission, Department of Social Welfare and Development ug sa Department of Public Works and Highways, nga katabangan ang lungsod sa pagpahiluna niining mga apektado.
“Unta, niining tuiga o sa sunod tuig, ato na sila nga mapahiluna, pangaliyupo ni Jao ngadto na usab kang Andanar.
