Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Gidayeg ni Department of Science and Technology (DOST) Secretary Fortunato de la Peña si kanhi Kongresista Erico Aristotle Aumentado, sa labing daku niining nahimo isip chairman sa House Committee on Science and Technology.
“Dili ordinaryo nga mga kalampusan”, kini maoy gipaambit ni dela Peña, kinsa mianhi sa Bohol sa pagsubay sa mga proyekto nga gipundohan sa departamento ug sa paghimamat sa mga kaalayon sa ahensya sa dili pa sila motapos sa iyang unom n aka tuig nga serbisyo isip kalihim.
Didto atul sa DOST Partner’s Appreciation Night, nga gipasiugdahan sa Bohol Provincial Science and Technology (PSTC) sa pagpanguna ni Vina Antopina, walay lipod-lipod nga gibutyag ni de la Peña nga wala magkawang ang mga scientists, inventors ug mga nagduso sa siyensya ug teknolohiya sa ilang pagkasuway sa pagpangulo sa batan-ong Bol-anon nga kongresista isip hepe sa nasampit nga House Committee.
Bisan sa pila na ka tuig nga na-ungot sa Ubos Balay Balaoraan ang Republic Act No. 11035, malampuson kini nga napalusot sa katapusan, sa pagpangampanya ni Kong Aumentado aron makakuhag mayoriya ug makapasar na ang balaodnon.
Ang RA 11035 o ang Balik Scientist Act of 2018 gitumog aron kahatagan ug nindot nga tanyag ang mga scientists nga una na nga nanggawas sa Pilipinas aron manarbaho sa sa gawas sa nasud.
Kini nga suliran sa pagpanggawas sa mga utokan nga mao na untay modala sa kaugmaran sa nasud, nahimong daku nga suliran, hangtud nga napasa ang balaod nga magdasig sa mga utokan nga manguli ug moserbisyo alang sa nasud.
Ikaduha, bisan sa iyang pagka batan-on sa pagpamanday ug balaod ug pagpakigkukabildo sa mga beteranong magbabalaod, nahimo sa kongresista nga Bol-anon ang pagpalusot sa Republic Act No 8439, o ang “Magna Carta” alang sa mga Scientists, Engineers, Researchers ug uban pang personahe sa Science and Technology nga naa sa goberno.
Ang mga nahisgutang nga utokan nga nanarbaho na sa goberno sa nasud, permi gyud nga hanyagan ug mas piskay sa gawas sa nasud, mao nga kasagaran, mangundang ug mo abroad, apan dala sa Magna Carta, nagpapahat sna ang balaod sa mga nindot nga insentibo aron magpabilin ang mga ania pa sa nasud nga mga scientists sa pagpanarbaho dinhi.
Sulod usab sa iyang duh aka termino sa Kongreso, sukad sa kapid-an na ka panahon, napalusot na usab sa katapusan ang Republic Act 11363 o ang Philippine Space Act.
Ang RA 11363, o ang nagpatukod sa Philippine Space Development and Utilization Policy and Creating the Philippine Space agency giagup-opan na sa mga katuigan nga gipailawom sa mga hunos sa Kongreso kay walay interesado nga mopunit niini.
Apan, sa panahon nga si Aumentado na ang milingkod sa House Committee, nahimong napasulbong ang panginahanglaonon sa importante nga balaodnon hangtud nga napirmahan sa Presidente.
Katapusan ug labing importante, ang gikalipayan sa mga DOST Offices sa mga lalawigan, ang pagpasa sa House Bill No. 2484 sa ika 18 nga Kongreso.
Ang bag-ong balaod, nga gitawag nga Provincial Science and Technology Office Act, magpausab sa mga Provincial Science and Technology Center sa matag lalawigan ngadto na sa Provincial Science and Technology Office, ug magpataas na sa mga suholan sa mga nanarbaho didto.
Kini nga balaod, gilantaw nga magpahimong dugokon sa mga posiston sa PSTO ug magpadaghan sa mga utokan nga adto manarbaho sa mga lalawigang buhatan.
Niining tanan, nalipay si Sec dela Peña, dungan sa pag-ingon nga wala pay nakalingkod sa House Committee on Science and Technology nga nakapasupot sa upat ka balaod sa iyang termino.
