BLACKEYE SA TURISMO
by Donald Sevilla
Ang nagviral nga post sa usa ka netizen kabahin sa reklamo niini sa kamahal sa mga pagkaon nga gipamaligya diha sa ” Virgin Island ” sandbar nga usa ka sikat nga tourist attraction sa lungsod sa Panglao, nagapakita lamang sa usa ka lawom nga problema nga dugay rang napasagdan ug wala mahatagi ug igong pagtagad.
Sanglit apektado ang tanang panginabuhian sa panahon sa mga lockdown dala sa pandemya, wala nagpasabot nga karong higayona nga naghinay-hinay na’g balik ang sigla sa turismo, ato nalang gilayon bawion ang mga alkanse gumikan sa covid.
Dili kini kuwestiyon sa gidaghanon sa pagkaon nga giorder o mga tawo nga mikaon apan sa kamahal sa matag usa ka potahe nga gidalit. Adunay nimessage sa usa ka respetadong magsisibya sa atong lokalidad nga gipost usab sa iyang fb nga nagpasabot sa maong panghitabo.
Apan kung susihon pag-ayo ang mga presyong gihisgotan mahikurat gihapon kita sa kamahal niini.Tiaw bay lato nga 200/plate? Bandihado ba ang gisodlan o platito?
Dili nalang nato lalisan pa ang mga detalye niini apan tataw kaayo nga daw bulawan ang presyo sa atong mga palaliton dinhi.
Kung ikaw turista nga gikan sa kaulohan pila man ang pletehan sa eroplano padulong sa Bohol? Ang mga hotel rates ug pagkaon sa Panglao dili ba makabuslot sa bulsa?
Matod pa, mas barato pa nga mobiyahe sa gawas sa nasud sama sa Thailand ug ubang dapit sa Asya kay sa anhi mobakasyon sa Bohol. Ang 2 o 3 ka adlaw nga gastos sa pagpuyo sa usa ka resort sa Panglao apil na ang kaon tumbas sa usa ka semanang bakasyon sa Thailand.
Kini ang subo nga kamatooran nga makapahinuklog kanato.Dugay ra kining problemaha nga maoy hinungdan sa pagbalhin sa mga foreigner nga orihinal nga nagsugod sa negosyo diha sa Alona beach ngadto sa laing mga dapit.
Kining ubos ninyong higala sanglit adunay gamay’ng negosyo sa baybay didtong dapita niadtong tuig 1990-92 nakasaksi sa pag-uswag ug kalainan sa mga panghitabo sa paglabay sa katuigan.
Kay ato man kining giisip nga nag-unang “economic driver” sa atong lalawigan ampingan ta ug amomahon ang turismo.Dili igo ang pag-ugmad ug pagpahigayon sa mga tourism summit o expo apan ang kinatibok-ang pag-atiman sa problema, lakip na niini ang mga social ills sama sa prostitusyon ug child sex trafficking, droga ug ubang klase sa krimen nga dala sa dagsa sa gidaghanon sa tawo.
Kining tanan maoy dakong hagit sa atong mga namunoan.Ang paghatag ug balanse sa kahimtang ug panginahanglan sa atong mga kaigsoonang Bol-anon nga biktima usab sa panahon.
Atong hinumdoman nga ang turismo makapadato lamang sa pipila ka tawo o negosyo. Apan kay nakatabang sa atong lokal nga ekonomiya pangitaon gayod nato ang hustong balanse alang sa kadaghanan.
We should all learn from the experiences of other tourism driven economies such as Sihanoukville in Cambodia, a popular beach tourist destination that relied heavily on the influx of foreigners.
How shall we strike a balance? Sa panahon sa pandemya ang mga “locals”ang nagbuhi sa atong mga resorts ug tourist establishments. Bagsak presyo ang mga establisimento para makalahotay.
Karon nga naghinay-hinay na ug abli ang poltahan sa turismo hikalimtan naba lang nato ang atong mga kaigsoonan? Tourist establishments and services should have preferential rates to local residents like in other countries.
Should we keep our tourism sustainable or act like one day millionaires? The ball is in our hands!