Ni: Jes B. Tirol
Panglot nga Dakô 25, 2022
Ang Atong Gisaúlog Mao Ang SURAPÔ Dili Ang Pasko
Pasiuná
MALIPAYONG SURAPÔ!
Karong panahona ang gigamit natong hubad sa Ininglis nga “Christmas” mao ang “pasko”. Matod pa sa kapulongnan ni Pari Juan Felix de la Encarnacion, ang pulong “pasko” maoy pascua sa Kinatsilâ. Ang Kinatsilâ nga pascua nagkahulogán og “Passover” sa Ininglis.
Ang “Passover” o “pascua” mao ang panihápon sa mga Hudeyo didto sa Ehipto samtang ang kamatayon igò lang niági. Nangamátay ang mga kamagulangang anak sa mga Ehiptohánon. Human sa maong hitabo ang mga Hudeyo gitugotan sa pagháwà sa Ehipto.
Sugod niadtong hitabóa ang mga Hudeyo nagsaúlog sa pascua o pasko sa matag tuig. Kadtong kataposang panihápon nga giimato sa atong Ginoong Hesukristo kauban sa iyang mga disipulo usa kadto ka pascua or pasko.
Sa atò pa ang pasko adto untà mahitabo sa Balaan nga Pitlaw (Holy Week). Ang pangutána mao, ngano man nga ang pasko gigamit man alang sa panahon sa pagkatáwo ni Hesukristo?
Duruhá Ka Pasko
Ang mga Pari nga Katsilà nagpasiúgda usab og tulumanon nga panihapon sa bisperás o tighapón sa pagsaúlog sa pagkatawo ni Hesukristo. Gitawag kini sa Kinatsilâ og “nochebuena”. Gihubad pod kini sa mga Katsílà nga “pasko”.
Aron mawala ang kalibog, ang pasko sa Balaan nga Pitlaw gitawag og “Pasko sa Pagkabánhaw” og ang tighapón sa pagkatáwo gitawag og “Pasko sa Pagkatáwo”.
Tungod kay daghan mang mga pulong nga magamit sa Balaan nga Pitlaw, ang Pasko sa Pagkabáhaw talagsa ra magamit samtang ang Pasko sa Pagkatáwo kanunay nga magamit. Sa ngadto-ngádto nawani ang pulong Pasko sa Pagkabánhaw ug ang Pasko sa Pagkatawo namubô na lamang sa pulong “Pasko” Bisan tuod walâ mohaóm ang kahulogán, ang pulong “Pasko” giisip na nga panahon sa paglipay tungod kay natawo na ang atong manunubos. Sa atò pa nalisò ang kahulogan sa pulong “Pasko”. Inay ang “pasko” nag-imato (commemorate) sa kamatayon, nahimo na hinúon nga malipayon.
Surapô
Ang pulong surapô usa ka karaan nga pulong sa Binisayâ nga nagpasabot sa paglipaylipay ug paghatag sa mga gasa.
Gikan kini sa mga pulong “surá” ug “po”. Ang “surá” nagkahulogan og askil nga paglihoklihók tungod sa kalipay ug pagpasalámat. Ang “pô” mao ang ngalan ug pagtáhod sa mga espiritu nga gituóhan nga naglibót kanátò. Mogamit pa ang mag Bol-anon niini sa higayon nga moadto siya sa mga hilit nga dapít og moingón siya “Tabi pô. Mahimo bang moági ko?”
Ang surapô ibayábay o proklamar sa Datu alang sa pagsaulog sa panahon sa kalipay sama sa pagpasalamat sa maayong ani, adunay siya’y bag-ong anak, ug uban pang katarungan.
Ang mga Pari nga Katsilâ walâ mosagóp sa pulong “surapô” ubos sa katarongan nga ang “pô” walâ magtumbok ni Ginoong Hesukristo. Gipalabón pa nila ang paggamit sa pulong “Pasko” bisan pa og walâ usab mohaóm.
Ang Pasko Karon
Panahon sa mga Katsilà, ang pasko maoy usa ka tulumanon sa simbahán. Apan karong panahóna ang atong pasko anaa magtumbok sa paglipaylipay ug paghatag sa mga gasa. Daghan pa ang mga pigíng nga gisaulog sa katawhan kay sa Misa sa simbahan.
Búsà ang pasko karon atong gihimo nga mohaóm sa kinaraán nga surapô. Ang pagpanáygon sa mga katawhan ug kabataan walay labot kini sa mga tulumanon sa pagsimba. Ngánì ang labing inilang personalidad sa atong pasko karon mao man si Santa
Clause, inay si Gino-ong Hesukristo.
Busâ ang haom nga pulong mao ang surapô ug dili ang pasko. MALIPAYONG SURAPÔ!