PAUL ALMEDILLA
GENERAL MANAGER
SA BOHOL LIGHT CO., INC
SHERYL PAGA
REGULATORY COMPLIANCE
OFFICER SA BOHOL LIGHT CO., INC
BOHOL LIGHT COMPANY, INC. nagpahinumdum
kabahin sa energy saving tips, anti-pilferage law
by Sheryl Paga
Ang buhatan sa Bohol Light Company, Inc. (BLCI) nga
pinanguluhan ni General Manager Paul Almedilla
nagpahinumdum sa mga konsumidor nga tungod sa kainit
sa panahon nga atong nasinati karon, adunay gipadayon
nga pagpahibawo sa ENERGY SAVING TIPS pinaagi sa
“awareness campaign” sa radyo, pamantalaan ug sa
social media platform aron malikayan ang sobrang pag
gamit sa mga appliances nga maoy usa sa mga
hinungdan sa pagsaka sa balayranan sa kuryente.
Ang pipila sa mga saving tips nga gisugyot sa BLCI mao
kining mosunod:
Pawngon ang mga suga nga wala gamita
Ibton ang mga nakasaksak nga connection sa mga
appliances kung kini wala gamita.
Pulihan ang mga daan nga mga bombilya ngato sa
mga energy saving LED Lights.
Ipasiguro nga sarado ang mga pultahan o bintana sa
dapit nga gigamit ang airconditioning unit.
Gamiton ang baga nga klase sa kurtina sa kuarto,
sala, o dapit nga gigamitan ug airconditioning unit.
Mas maayo nga ang takna sa pag gamit sa electric
iron (plantsa), itunong sa bugnaw ang panahon sama
sa sayong kabuntagon o kagabhion.
Kung mupalit ug refrigerator, pilia ang inverter type.
Kung adunay airconditioning unit, kinahanglan ang
regular nga pag hinlo sa mga air filters.
Ang Bohol Light Company, Inc. inubanan sa National Grid
Corporation of the Philippines (NGCP) ug ang Department
of Energy (DOE), regular nga nagpahibalo sa mga
Energy Saving Tips pinaage sa social media,
pamantalaan ug sa radio Station DYTR sa mga programa
sa “Bohol Light on Air” matag adlawng Lunes, Meyerkules
ug Biyernes gikan sa 11:30a.m. – t0 12:00nn.
Naghangyo usab and BLCI ngadto sa mga kabatan-unan
ug mga kabataan nga likayan ang pagpalupad ug tabanog
ubos sa linya sa kurente tungod kay kini usa sa mga
hinungdan nga adunay gitawag ug “trippings” nga
makapawong sa atong sugang dagitab.
Sa laing bahin, gipahinumduman sa BLCI ang atong mga
konsumidor sa paglikay sa gitawag ug “pilferage” o
pagpangawat sa kuryente ug paghimo ug pamaagi nga
mokunhod ang balayranan sa kuryente pinaagi sa “illegal”
nga stratehiya. Kung kini himoon sa usa ka tawo, ang
maong tawo nakalapas na sa “Anti-pilferage Law (R.A.
7832).
Unsa man ang mahimong epekto sa pagsupak sa R.A.
7832? Sumala Republic Act 7832, adunay tulubagon sa
balaod and si bisan kinsa nga masakpan nga mag “tamper
with”, magtaod, maggamit ug electrical meter sa “illegal”
nga paagi. Aduna usab siya’y tulubagon kung iyang putlon
ang koneksyon ug butangan sa bisan unsa mga aparato
ang ekipo sa BLCI nga maoy makasagabal sa maayo nga
pagrehistro sa konsumo sa kurente ngadto sa kwentador
ug mosangput ngadto sa gamay lamang nga konsumo sa
kuryente sukwahi sa iyang tinuod nga nagamit.
Ang makalapas sa RA 7832 adunay penalty nga
ipahamtang nga mukabat ngadto sa P20,000.00 ug
dugangan kini sa kwenta sa “Differential Billing” o bayad
sa kuryente nga iyang nakonsumo sulod sa panahon nga
“illegal” ang iyang paggamit sa maong kuryente.
Dugang pa niini, ang BLCI nagpahibalo nga ang pag-
gamit sa “illegal” nga kurente adunay epekto ngadto sa
mga konsumidor tungod kay usa kini nga maka dugang sa
“Systems Loss” ug kini ipasa ngadto sa tanang myembro
nga konsumidor sa Distribution Utilities.
Tungod niin, nag awhag ang BLCI nga kung aduna kita’y
gikatahapan nga naghimo ug “illegal connection”,
ipahibalo dayon kini sa atong buhatan aron maaksyonan
dayun. Adunay ganti ang si bisan kinsa nga makahatag ug
kasayuran ug magpakita ug pagpakabana sa mga hiwi
nga lihok nga susama sa “pilferage” pinaagi sa
pagsumbong ngadto sa awtoridad kabahin sa
pagpangawat ug kurente.
Kung adunay kitay mga pangutana, komentaryo ug
reaksyon kabahin niining nga balita, palihug ayaw kamo
pagpanuko ug tawag sa opisina sa BLCI pinaage niining
mga numero:
Landline Nos. Mobile Nos:
(038) 412-3503/ 501-7762
Local 101 – For Application Services – 09318524311
Local 103 – For Power Interruptions – 09223072161
Local 107 – For Billing Matters – 09318524312
Local 200 – For the General Information – 09318524310
Mahimo usab kita nga usab kita nga mo “chat” ngadto sa
atong official messenger account: Bohol Light Company,
Inc. o sa email: support@bohollight.com.
PBBM mipasalig sa seguridad sa enerhiya sa PH,
gilagdaan ang Malampaya Service Contract 38
Sinulat ni Elvira Bongosia
Gilagdaan ni Presidente Ferdinand R. Marcos Jr. ang
renewal agreement alang sa Malampaya Service Contract
No. 38 (SC 38) sa Malacañang Presidents Hall niadtong
Lunes, Mayo 15, 2023.
Ang 25 ka tuig nga kontrata sa produksiyon, nga matapos
sa Pebrero 22, 2024, gi-renew sa katapusang 15 katuig o
hangtod sa Pebrero 22, 2039.
Ang Malampaya Project makapakunhod sa pagsalig sa
nasud sa importasyon sa lana ug masiguro ang mas lig-on
nga suplay sa mas limpyo nga enerhiya gikan sa lumad
nga tinubdan. Gipadayag ni Marcos ang pagsalig sa
katakus sa SC38 Consortium sa pagdumala sa proyekto.
Nanawagan usab ang Pangulo sa Department of Energy
(DOE) nga bantayan ang pagpatuman sa proyekto nga
hugot nga gibantayan ug sigurohon nga ang mga
katuyoan sa Consortium nahiuyon sa nasudnon nga
interes sa nasud.
Sa pagkonsiderar sa mga proyekto isip yawe sa
pagdumala sa administrasyon ngadto sa seguridad sa
enerhiya, ang punoan nga ehekutibo miingon nga kini
nahiuyon usab sa Konstitusyon, ug sa palisiya sa estado
sa pagpadali sa pagdiskobre ug produksyon sa lumad nga
petrolyo sa nasud.
Sa usa kapahayag, ang Department of Energy (DOE) nag-
ingon nga kini magtugot sa pagpadayon sa produksiyon
sa Malampaya gas field, pagsiguro nga ang nahabilin nga
gas reserves mas masusi ug magamit.
Apil sa mga opisyal nga mitambong atol sa paglagda sa
Malampaya Service Contract No. 38 mao sila si Speaker
Martin Romualdez, Senador Raffy Tulfo, Executive
Secretary Lucas Bersamin, Chief Presidential Legal
Counsel Juan Ponce Enrile, Presidential Communications
Secretary CheloyVelicaria-Garafil, Defense Officer-in-
Charge Undersecretary Carlito Galvez Jr., Prime Infra
Chairman Enrique Razon, ug Philippine National Oil
Company – Exploration Corporation President ug CEO
Franz Josef George Alvarez.
Gibag-o ni Presidente Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr.
ang pasalig sa iyang administrasyon sa pagsiguro sa
seguridad sa enerhiya sa nasud sa iyang paglagda sa
renewal agreement alang sa Malampaya Deep Water
Gas-to-Power Project sa Malacañang Presidents Hall
niadtong Lunes, Mayo 15, 2023. (Hulagway gikan sa
PCO/PIA)
Gob mohangyo sa DA: guidelines
sa hybrid seed utilization, usbon
Sinulat ni Elvira Bongosia
Dismayado ang mga mag-uuma sa humay nga nalista na
unta sa Registry System on Basic Sectors in Agriculture
(RSBSA) ug na encode na sa Farmers and Fisherfok
Registry System (FFRS) kay bisan pa man, pipila kanila
ang dili diay gihapon makadawat sa libre nga hybrid nga
mga linsok igtatagud alang karon nga nagsingabut nga
tingtanum.
Kini tungod kay, subay sa bag-o nga gipagawas nga
implementing guidelines for the Provision of Hybrid Rice
Seeds under the National Rice Program, kadto lamang
mga mag-uuma nga may tamnanan nga moabut sa 1,000
metro kwadrado pataas ang mahimong mahatagan sa
libre nga binhi-on.
Pinaagi sa Memorandum Order No. 31 series of 2023, sa
Department of Agriculture (DA), gilatid didto nga sa
tumong nga himoong barato ang bugas humay sa matag
Pilipino, pinaagi sa National Rice Program, manghatag
ang goberno ug hybrid nga igtatagud, alang sa
nahisgutang katuyuan.
Kini samtang buot sa kagamhanan nga pasikaton pa ang
pagtanum sa hybrid nga igtatagud kay kaya niini moani ug
6 ngadto sa 8 toneladas, matag ektarya kon maatiman
lamang ang saktong abono ug paghatag niini, pagkamot
ug sakto nga pagsubay sa patubig.
Hinuon, gilatid usab nga ang mga mahimo makadawat sa
hybrid nga igtatagud, kadto lamang nalista sa RSBSA ug
FFRS, sanglit kini nga mga sistema ang opisyal nga agi-
anan sa hinabang sa goberno.
Hinuon, ang nakaparat, kay samtang may libre nga unta
nga igtatagud sa binhi nga seguradongmas daghan ug
ani, pipila lamang ka mga Bol-anong mag-uuma ang may
basakan nga ingon kadaku sa 1,000 square meters,
matud ni Cecille Opada, coordinator sa Province-led
Agriculture and Fisheries Extension Services sa DA.
Ang usa pa sa nakadugang sa kalisud, daghan pa usab
nga mag-uuma sa Bohol ang nalista na sa RSBSA apan
wala pa mahi-apil sa FFRS.
Segun pa sa DA, adunay kapin kon kulang 20,000 pa ka
mag-uuma ang nalista sa RSBSA apan wala pa
maencode sa FFRS, hinungdan nga mahimong
mahikawan na hinuon usab sa binhi.
Tungod niini, nipadayag si Gob Erico Aristotle Aumentado
nga mosuwat sa DA aron mapa-usab ang Memorandum
Order, o kon dili man ugaling, mahimong excempted ang
Bohol sa maong guidelines.
Mas daghan sa Bohol ang may gagmay ra nga basakan,
ug sa nagsingabut nga El Nino, ang dyutay nga ma-ani
samtang may tubig pa nga magamit, daku na ug
ikatabang aron makadugang sa supply sa bugas sa
panahon sa tinglisud.
Nangandam na hinuon pod usab ang Bohol nga
manghatag sa iyang kaugalingong pinalit nga binhion ,
kon ugaling dili na makaapas pa ang libre nga hybrid
seeds nga ihantag sa goberno, ilabi na kay magsugod na
ang tingtanum sa dili madugay.
Bohol nangandam na aron maminusan
ang epekto sa El Niño sa lalawigan
GOB. ARIS AUMENTADO
PROV’L ADMINISTRATOR
ASTER CABERTE
DR. ANTHONY DAMALERIO
Sinulat ni Elvira Bongosia
Isipsangasa El Niño Task Force meeting niadtong Mayo
12, 2023, ang Provincial Disaster Risk Reduction and
Management Council (PDRRMC) nipahigayon sa ilang
ikaduhang full council meeting adlaw’ng Martes, Mayo
16sa Ceremonial Hall sa New Capitol Building aron
hisgotan ang mga pagpangandam aron maminusan ang
epekto sa El Niño nga posibling moigo sa nasud sa buwan
sa Hulyo-Agosto-Septyembre. Sa lalawigan sa Bohol.
Gipangunahan ang maong tigom ni Gobernador Erico
Aristotle Aumentado uban nila Provincial Administrator
Asteria Caberte ug PDRRMO Chief Dr. Anthony
Damalerio.
Tubag usab kini sa Kagamhanan sa Probinsiya sa Bohol
sa direktiba ni Presidente Ferdinand R. Marcos Jr. nga
ipatuman ang usa ka “whole-of-government” ug “whole-of-
nation” nga pamaagi aron maandam sa posibleng epekto
sa halapad nga huwaw.
Isip kabahin sa pagpangandam aron maminusan ang
epektosa El Niño sa probinsiya, ang Office of the
Provincial Agriculturist (OPA) ug Department of Agriculture
(DA) nag-preposition ug nag-apod-apod sa mga binhi sa
humay, mais ug utanon ngadto sa mga mag-uuma.
Gilaraw usab sa lalawigan ang sayo nga pagpagawas sa
tubig gikan sa mga irigasyon nga dam aron mabuntog ang
pagkunhod sa gidaghanon sa kaumog nga mabati sa
ikatulong kwarter sa tuig labi na sa buwan sa Hulyo 2023
ug pataas.
Si Gov. Aumentado nisulat sa DA Undersecretary aron
usbon ang Rice Program Guidelines aron maapil ang mga
mag-uuma nga ubos sa 1000 sq. met. Ang basakan ug
kadtong ulahi nga gi-encode samga local government
units ug DA.
Nisulat usab kini sa Bureau of Fisheries and Aquatic
Resources (BFAR) aron maghatag ug pondo sa mga
LGUs alang sa pagtukod ug LGU-operated hatcheries ug
mag-apod-apod ug bangus fingerlings.
Gawas niini, misulat usab si Aumentado ngadto sa DA
Regional Director aron mangayo ug P259,000,000 nga
pondo o mga materyales nga tabang alang sa nagkalain-
laing agricultural interventions lakip na sa mga pananom,
agricultural engineering ug livestock, ngadto sa mga mag-
uumasa Bohol.
Gisulatan usab niya ang BFAR Regional Director aron
mangayo ug P28,000,000 nga pondo o mga materyales
nga tabang alang sa nagkalain-laing pagpanghilabot sa
produksiyon sa pangisda ngadto sa mga mangingisda sa
Bohol.
Gawas niini, nisulat usab siya sa Bureau of Soils and
Water Management (BSWM) Director aron mangayo ug
P7,500,000 nga hinabang nga pondo alang sa Cloud
Seeding operations sa tulo ka kwarter sa probinsiya.
Kini isip tubag sa mga resolusyon nga giduso sa
nagkalain-laing asosasyon sa mga irrigators sa lalawigan
nga naghangyo sa Kagamhanan sa Probinsiya sa Bohol
sa paggahimog pondo alang sa pagpahigayon ug cloud
seeding alang sa wet cropping season.
Samtang ang mga sunod nga lakang nga pagahimuon sa
Kagamhanan sa Probinsiya sa Bohol aron maandam sa
posibleng epekto sa halapad nga huwaw mao ang
pagpakigtagbo ni Gob. Aumentado sa buhatan sa National
Food Authority (NFA) alang sa ilang mga programa sa
pagpalit ug humay sa mga mag-uumang Bol-anon ug
pakigtagbo sa mga representante sa DA ug NIA aroni-
reconcile ang mga record sa mga benepisyaryo sa binhi
sa humay aron maapil ang tanang mga mag-uuma nga
wala maapil sa ilang masterlist.
PDRRMC Full Council meeting nga gipangulohan ni Gob.
Erico Aristotle Aumentado uban ni Provincial Administrator
Asteria Caberte ug PDRRMO Chief Dr. Anthony
Damalerio nga gipahigayon sa Ceremonial Hall sa New
Capitol Building niadtong Mayo 16. Ang mga nag-unang
diskusyon naghisgot sa pagpangandam aron maminusan
ang epekto sa El Niño nga posibling moigo sa lalawigan
sa Bohol uban sa mga taho gikan sa PAG-ASA, NIA, OPA
ug local nga Irrigators Associations. (Hulagway gikan sa
PIA7-Bohol)
El Niño team gi-reconstitute; diskarte sa pagtubag
gipalapdan
Sinulat ni Elvira Bongosia
Gi-reconstitute sa administrasyong Marcos ang task force
nga motubag sa nag-ung-ong nga El Niño, gipahibalo sa
Malacañang niadtong Sabado, Mayo 13.
Ang gi-reconstitute nga task force pangunahan sa
Department of the Interior and Local Government (DILG)
kauban ang ubang mga miyembro nga ahensya, si
Presidential Communications Office (PCO) Kalihim Cheloy
Garafil miingon sa usa kapahayag, nga gikutlo sa tulo
kapahina ni Department of National Defense (DND) chief
Carlito Galvez Jr. nga report nga gisumite ngadto kang
Presidente Ferdinand R. Marcos Jr.
“The team is tasked to implement measures to mitigate
the impact of El Niño on the country’s economy, natural
resources, environment, climate change, disaster
response, and peace and order (Ang team gitahasan sa
pagpatuman sa mga lakangaron maminosan ang epekto
sa El Niño sa ekonomiya sa nasud, natural nga
kahinguhaan, kinaiyahan, pagbag-o sa klima, pagtubag sa
kalamidad, ug kalinaw ug kahusay),” matud pa ni Garafil.
Angtask force ug kasamtangan nga mga protocol alang sa
El Niño task force gibuhi pag-usab, isip tubag sa direktiba
ni Marcos nga ipatuman ang usa ka “whole-of-
government” ug “whole-of-nation” nga pamaagi aron
maandam ang posibleng epekto sa halapad nga huwaw.
Base sa report nga gisumitir ngadto kang Marcos, ang
mga hingtungdan nga ahensya sa gobyerno nagkauyon
nga ipadayon ang kasamtangang istruktura sa El Niño
Task Force nga nalatid ubos sa Executive Order (EO) 16
nga gilagdaan niadtong 2001.
Ubos sa EO 16, ang task force gimanduan sa paghimo ug
komprehensibong disaster preparedness ug rehabilitation
plan alang sa El Niño, pagmonitor sa pagpatuman sa
plano, ug pagpahigayon ug massive public information
campaign.
Ang EO nagmando usab sa tanang ahensya sa gobyerno
ug local government units sa paghatag ug hingpit nga
suporta alang sa El Niño task force.