Pag-update sa account sa customer ug
pagdaginot sa tubig, giawhag sa BWUI
Sinulat ni Victor Tambis
Sumala sa gipagawas nga ORDER sa National Water Resources Board
(NWRB) ngadto sa Bohol Water Utilities, Inc. (BWUI) nga pinitsahan ug
March 17, 2023, diin nagatugot kini sa maong kompanya sa pagkolekta
ginamit ang bag-o nga taripa, aduna kini’y duha ka classification sa mga
accounts nga managlahi ang mga rates niini.
Sa bag-ong taripa sa Bohol Water, nga ipatuman sugod sa bulan sa
Agosto niining tuiga, ang duha ka classification mao ang
RESIDENTIAL-COMMERCIAL-INSTITUTIONAL ug COMMERCIAL
AND INDUSTRIAL
Sa RESIDENTIAL-COMMERCIAL-INSTITUTIONAL, ang pipe
connection niini anaa sa ½” diameter ang tubo o metro, ang minimum
rate anaa sa P100.00 nga sulod sa consumption bracket (min.) 0-5 cubic
meters; samtang ang COMMERCIAL AND INDUSTRIAL account, diin
ang pipe connection anaa sa 1 inch ang gidak-on sa tubo o metro, ang
minimum rate ana-a sa P1,107.00 nga sulod sa 0-15 cubic meters (min).
Atong mahinumduman nga sa daan nga taripa sa Bohol Water nga
gikolekta sukad pa sa 2016, usa lamang o uniform ang graduated rates
nga gi-apply sa residential ug commercial account. Ang kala-inan
lamang anaa sa konsumo, tungod kay ang commercial account medyo
dako ang mabayran tungod kay dako man usab ang konsumo kon itandi
sa residential account.
Ug tungod niini, gi-awhag ang mga konsumidor, ilabi na kadtong
residential account nga 1 inch ang pipe connection o tubo, sa pag-
update sa ilang account aron pagsiguro kon unsa o asa siya mahisulod
nga account. Importante kaayo ang pag-update sa account sa usa ka
konsumidor aron malikayan ang mga problema sa panahon nga
madawat ang bill o balayronon sugod sa bulan Agosto, 2023.
Sa laing bahin, aron malikayan ang pagnihit sa tubig nga nasinati na sa
laing mga lugar tungod sa EL NIṄO, giawhag ang mga konsumidor
niining mga mosunod nga WATER CONSERVATION TIPS: Pag-ayo sa
nag leak nga faucets, linya sa tubo sulod ug gawas sa panimalay nga
miagi na sa metro; susiha ang tanke sa enoduro kon aduna bay leaks or
nagpermanente ba ug agas kay ang tubig midiritso kini ug hagbong sa
septic tank ug dili mamatikdan ang tubig kay walay moagas sa gawas;
Ihumol pag-una ang mga hugason sa dili pa manghugas (mga plato,
kutsara ug uban pa); Paggamit ug balde kon mamubo sa mga tanaman;
sa panahon nga adunay water interruption o pagkapalong sa tubig,
siguro-a nga napalong ang mga faucet; pagasusiha matag karon ug
unya ang metro kon wala bay abnormality sa iyang narehistro nga
konsumo; kon mahimo, siguroha nga heavy duty ang mga fittings nga
imong gigamit sa imong linya sa tubig; susiha kon anaa bay leaks sulod
sa imong linya pina-agi sa pagpalong sa tanang faucet unya tan-awa
ang metro kon wala ba motuyok; kon ugaling nagalihok ang metro bisan
gipalong ang tanang faucet, aduna gayo’y leak somewhere sa imong
linya; pagpundo ug tubig sa panahon sa gabii diin kusog ang pressure
aron naa kay magamit sa panahon nga hinay ang agas sa tubig.
Sandugo Trade expo gitugyan
sa Island City Mall-DTI Bohol
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Sa labing una nga higayon, gitugyan na sa Department of Trade and
Industry (DTI) Bohol ang pagdumala sa Sandugo Trade Expo nga
gibuksan Hulyo 19-23, ngadto na sa kaabag niini nga pribadong sector.
Sa pagsalmot sa mga product exhibitors gikan sa 25 ka mga lalawigan,
ang pagdumala ug pagsabutsabut sa ilang pagsalmot sa Sandugo Trade
Expo niining tuiga, didto na sa Island City Mall, kinsa usab maoy partner
sa ahensya sa pila na ka katuigan.
Ang pagtugyan, timailhan na usab nga ang DTI, hinay na nga minghatag
sa kagawasan sa mga exhibitors nga mabuhi nga gawasnon sa pag-
agak sa DTI.
“Mapasalamaton kita sa Island City mall nga mingsanong sa atong
sugyot nga, tungod kay hingkod na ang tinuig nga Sandugo Trade Expo,
sila na ang magpatuman sa bag-ong pamaagi sa pagdumala sa expo,”
saysay ni kanhi DTI undersecretary ug nagpasugod sa DTI Bohol
Products showcase, Aster Caberte.
Gitahud nga inahan sa DTI Products Showcase nga gitagana aron ang
mga gagmay nga mga mamumuhunan sa handicrafts nga gitabangan sa
ahensya, may mamahimong lugar diin nila ikapamaligya ang ilang mga
minugna, si Caberte, kinsa mao na karon ang Provincial Administrator,
mibutyag nga ang pagdala sa ICM sa Sandugo Trade Expo karon, usa
na usab ka bag-o nga business model nga pwede nga sundogon sa
uban nga rehiyon.
Gitamod nga usa sa mga labing dugay na nga handicraft products
market, ang Sandugo Trade Expo karon nga gibuksan sa ICM niadtong
Julyo 19, giapilan sa 142 ka mga exhibitors gikan sa 25 ka mga
lalawigan sa nasud.
Usa sa mga labing inila ug gidumog nga merkado alang sa minugna nga
mga sinibit, hinabol ug mga gipanday nga mga gamit lakip na ang mga
giproseso nga pagkaon nga makaalagad sa industriya sa turismo, ang
Sandugo Product Showcase sa Bohol kanunay na nga giimbitar aron
dalhon sa Manila isip regional showcase, apan permi na nga sa halin sa
mga exhibitors, dili na kinahanglan pa nila nga mogasto ug dako aron
makapamaligya.
Usa sa mga labing gi-iliw nga pamaligya sa mga native nga mga sinibit
ug ginama nga mga gamit gikan sa mga natural nga sangkap nga makit-
an dinhi sa Bohol, ang Sandugo Trade Expo karong tuiga, nakapakita na
usab nga kini kaya makalahutay bisan pa sa pandemya nga nakapatay
sa ubang mga negosyo ug nakapalup-og sa mga industriya.
Matud ni Micro-small medium enterprise Development Division Head sa
DTI Bohol, nahiuli na sa opisyal nga balay ang Sandugo Trade Expo
human sa unang hikyad niini niadtong 1989.
Niadtong tuiga hangtud karon, ang Sandugo Trade Expo sa DTI maoy
pamaagi sa ahensya nga ikapadayag ang mga minugna sa nga mga
Bol-anon nga resulta sa makuti nga abilidad, adunahang kapanulondan
ug panagsagol sa mga kultura, nga maoy gihimong puhunan aron
makapanginabuhian.
Human sa 34 na ka tuig nga walay bugto nga tinuig nga pasundayag
dungan sa Sandugo Festival, gikan usab sa pipila lamang ka stalls alang
sa mga exhibitors as provincial fair kaniadto, ming-asenso na kini ngadto
sa usa ka regional products showcase nga giapilan karon sa labing inila
nga mga produkto sa 25 ka mga lalawigan, matud ni Caberte.
Niadtong minglabay nga Sandugo Trade Expo ug Regional products
Showcase, ming-abut sa P41 million ang kinatibuk-ang halin sa mga
mingsalmot sa trade fair gikan sa aktwal ug booked sales.
Gani, matud pa ni Trade promotions Chief sa DTI nga si Rey Anthony
Regis, mas daku pa ang post exhibit sales sa uban nga mga exhibitors,
kay sa halin nga nahipos sa pipila ka adlaw sa trade expo.
Niining tuiga ug kay bag-o pa lamang mibangun gikan sa pandemya,
nagtuo ang DTI Bohol nga makaya ra ang P15M nga target sa halin
gikan sa lima ka adlaw nga pamaligya.
Bisan kon dili mapahimuslan sa DTI ang haling nga modung mismo sa
exhibitors, daku na niini nga dakaugan nga dili lamang tabang sa
pagmugna sa maayong produkto ang ilang nahatag kon dili nakip na
usab ang segurado nga halin alang sa pagpatunhay sa gagmay nga
mamumuhunan nga naghatag usab ug panginabuhian sa labing baga
nga katawhan.
GIBUHI-AN NA SA DTI. Human sa tulo ka dekada nga ang DTI maoy
nagdumala sa pagpahigayun sa Sandugo products showcase aron
kahatagan ug merkado nga katanyagan sa mga Bol-anong mugna, sa
paghingkod na sa trade fair, gitugyan na kini sa ka-abag niini sa
pribadong sector, matud ni Aster Caberte, provincial Administrator ug
kanhi hepe sa DTI Bohol. Kauban ni Caberte sila ICM manager Mario
Cirujales, representante ni Kongresista Vanessa Aumentado sa Bohol II
Edgar del Rosario, City Administrator John Geesnell Yap II, Guest
Speaker Butch Carungay, representante ni Cong Edgar Chatto nga si
Atty Abeleon Damalerio ug si DTO Bohol MSME Division Chief Jerome
Gabin, Hulyo 19, didto sa ICM. (Hulagway gikan sa PIA-Bohol)
Sen Bong Go miawhag sa mga ospital:
patas-an ang sweldo sa private nurses
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Giawhag ni Senador Lawrence Bong Go ang mga ospital sa pribadong
sector nga patas-an pa ang sweldo sa mga private nurses aron ma-
engganyo sila nga dinhi na lang manarbaho.
Didto sa usa ka press interview human nang-apud-apod ug P3,000 sa
mga benepisaryo sa Assistance to Individuals in Crisis Situations (AICS)
kauban ang Department of Social Welfare and Development (DSWD)
didto sa Saulog Gym sa Tagbilaran, si senador Go, kinsa chair sa
Senate Committee on Health, mipadayag sa iyang mga laraw alang sap
ag-ugmad sa kasanihan sa nasud.
Dugang pa, giaghat usab niya ang kagamhanan sa paghatag ug dugang
nga mga bansay bansay alang sa mga nurses, aron magamhan usab
sila ug mapun-ang ang ilang katakus sa ilang trabaho.
Napalutaw na ang suliran sa pagpanggawas sa mga nurses sa nasud,
dala sa daku kayo nga deperensya sa sweldo sa mga nurses dinhi kon
itandi sa sweldo nga gitanyag sa gawas.
Gibutyag sa senador, kinsa maoy usa sa labing sikay nga
katambayayong sa Bohol sa mga proyektong pag-ugmad, nga napataas
na sa kagamhanan ang sweldo nga gitanyag niini sa mga public health
nurse.
Matud sa senador nga sa kaso nga gipasaka sa Korte Suprema,
mingdaug ang Party List nga Ang Nurse sa ilang tabang sa senador
pinaagi sa pagtaas sa salary grade sa mga public nurses: salary grade
15-16, aron motaas na ang mga sweldo niini.
Dayag sa senador nga siya ang co-author, kauban ni kanhi Kongresista
Erico Aristotle Aumentado sa Salary Standardization Law, nga
nagpahiluna sa standards sa mga suholan sa mga trabahante.
Seguro, kon gamay ra ang deperensya sa suholan sa mga nurses dinhi
ug sa tanyag sa gawas, mahimo na tingali nga dili na sila mogawas aron
didto manarbaho, matud sa senador.
Amenado hinuon si Go, kinsa mingbisita sa Bohol Hulyo 17, nga halso
ka limaon ka pilo ang sweldo sa mga nurses sa gawas kon itandi sa
sweldo dinhi.
Ug agi ug padugangdugang sa sweldo ug benepisyo sa mga nurses,
giawhag usab sa senador ang Department of Budget and Management
ug ang Department of Health sa pagparelease na dayon sa mga
allowances sa mga medical frontliners niadtong panahon sa COVID 19,
aron makatabang na usab sa mga nurses.
ALLOWANCES SA MEDICAL FRONTLINERS. Gipanawagan ni
senador Bong Go ngadto sa DBM ug sa Department of Health nga dili
na langayon pa ang paghatag sa allowances sa mga medical frontliners
ag ug abag sa mga gagmay rag sweldo nga madawat. Si Senador Go,
mibisita sa Tagbilaran, Hulyo 17, 2023. (Hulagway gikan sa PIA-Bohol)
CFO maghimo’g kampanya kabahin
sa migration sa Panglao, Tagbilaran
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Dalhon sa Commission on Filipinos Overseas (CFO) dinhi sa Bohol
sugod Hulyo 17-21, 2023 ang kampanya sa migration, unsay
pagpangandam kon magpakasal sa foreign national, ug mga programa
sa kagamhanan apil na ang mga palisiya niini kabahin sa illegal
recruitment, pagsubay sa mga matang sa pangilad paingon sa gawas sa
nasud ug ang human trafficking, pinaagi sa ilang Community
Engagement Program (CEP).
Kini nga mga hisgutanan nagpabilin nga usa sa mga init nga isyu nga
nakapamiktima sa mga Pilipino, ilabi na gayud kadtong mohukom na
nga adto na sa gawas sa nasud mopuyo ug makigminyo aron
makagawas sa nasud.
Gawas niana, dalhon usab sa CFO ang ilang mga adbokasya, ilabi na
niadtong sa maglambigit sa pagpakatap sa kasayuran kabahin sa
migration.
ANg CFO, us aka buhatan nga anaa ilawom sa buhatan sa Presidente
sa Pilipinas, ug nagtutok sa pagpahiluna sa mga tawo nga mogawas sa
nasud sa tuyo nga magminyo ug foreign national, o permanente na nga
mopuyo sa laing nasud, aron ilang masayran ang kinaiya, kultura ug
batasan nga gibansay sa mga nasud nga kasudlan, pasabut ni
Undersecretary Valery Brion, executive Director sa CFO.
Dinhi sa Bohol, himoon sa CFO ang mga school symposia,
pagtapoktapok sa publiko, pagpakighinabi sa media ug
pagpakigbayloay sa hunahuna sa mga lider sa katilingban ug opisyal sa
publiko aron makapasabut sila sa mga hisgutanan nga angayan lang
masayran sa kadaghanan.
Kining tanan, kalabut sa CEP sa ahensya aron ang mga naglaraw nga
mahimong migrants, makahimo sa inutok ug mas maalamon nga
desisyon kabahin sa pagpanumuyo na sa abroad ug nanghinaut sila nga
kini makapalihok sa komunidad aron makisayud kabahin sa mga suliran
sa migration.
Sa miaging mga panahon, daghang Pilipino ang nakakaplag sa ilang
mga pares sa kinabuhi pinaagi sa sinuwatay sa koryo.
Ug sanglit kining duha dili parehas ug mga kinaiya ug kultura, daghan
ang mahiagum sa dili kayo maayo nga kahimtang tungod sa gireklamo
nga pagpanaugdaug, pagpanamastamas ug pag-abuso.
Subay niini, ang CFO mao ang maghimo sa Pre Departure Orientation
Seminar (PDOS) sa mga migrante, aron ilang masayran ang mga
kinaiya ug mga kostumbre sa nasud nga ilang buot sudlan.
Kini usab ang magpaseguro nga sayud ang tanan mga mohukom nga
permanente nga manginabuhi sa gawas sa diin man sila kapaingon kon
ugaling may mga suliran, unsa nga serbisyo ang ilang makuha ug unsay
mga pamaagi nga sila matabangan sa kagamhanan.
Matud sa CFO, ang Bohol ang usa sa mga kinabag-an nga ilang
giserbisyohan, ug usa sa mga rason nga ania sila dinhi sa CEP.
Mikabat na sa 15,500 kapin sa mga Bol-anon ang naserbisyohan sa
CFO sa ilang PDOS kay maminyo na sa abroad ug adto na permanent
nga manimuyo, o gipetition sa pamilya aron adto na manimuyo.
Gawas niini, ang Bohol, matud pa sa CFO, maoy may labing baga nga
mga kabatan-onan nga misulod sa programa nga au pair.
Ang au pair, usa ka international cultural exchange program nga
nagtanyag sa posibilidad sag a batan-on nga makapuyo sa gawas sa
nasud, makat-on sa ilang pinulongan ug kulturag kinaiya bugti sa pag-
tabang sa pag-atiman sa mga gimbuhaton sa balay sa host sa laing
nasud.
Ang Bohol maoy lalawigan nga may labing daghan nga au pair nga
giserbisyohan sa CFO.
2189 ka mga batan-ong Bol-anon ang tua na karon sa gawas sa nasud
ubos sa programang au pair.
PAGPANALIPOD SA KATUNGOD SA PINOY. Ang CFO magdala sa
ilang kampany dinhi sa Bohol kabahin sa pagpangandam sa mga buot
magminyo sa foreign national ug sa permanente na nga pagpanimuyo
sa abroad, aron makaandam ang Pinoy sa unsay kultura, kinaiya ug
custombre nga iyang maabtan. (Hulagway gikan sa PIA-Bohol)
‘Tara G, Sulong Turismo’ sa Bohol
Sinulat ni Elvira Bongosia
Agig tubag sa panawagan sa administrasyong Marcos nga padak-on
ang mga lakang karong tuiga aron ma-digitalize ang mga transaksyon
aron maseguro ang episyente ug paspas nga paghatod sa mga serbisyo
ngadto sa publiko, ang nag-unang mobile wallet sa nasod, GCash,
nagpasiugda sa digital revolution sa probinsiya pinaagi sa pagdala sa
Tara, G ! Sulong Turismo sa Hennan Resort ning lungsod niadtong
Hulyo 19, 2023.
Isip kabahin sa bisyon niini nga kampeon sa kauswagan sa
kabanikanhan pinaagi sa digitalization, ang GCash, uban sa Provincial
Government of Bohol (PGBh) nagtambayayong sa pagpalagsik sa lokal
nga industriya sa turismo sa probinsiya pinaagi sa ilang hiniusang
kampanya, ‘Sulong Turismo.’
Ang ‘Sulong Turismo’ nagtumong sa pagtabang sa pagpauswag sa
sektor sa turismo pinaagi sa paghiusa sa mga solusyon sa digital nga
pagbayad sa mga lokal nga kumpanya sa turismo. Ang mga local
government units (LGUs) nga adunay sikat nga tourist spots hatagan ug
gahom sa pagsagop sa sayon nga cashless nga pagbayad alang sa
mga transaksyon sama sa travel booking ug accommodation, ug uban
pa. Pinaagi sa paggamit niini nga mga digital nga himan ug pagpasiugda
sa ilang halapad nga mga benepisyo, ang kampanya naglaum nga
mapauswag ang katagbawan sa kostumer, magmaneho sa mga
balikbalik nga pagbisita, ug mapalagsik ang kinatibuk-ang kasinatian sa
turista.
Atol sa kalihokan, gipresentar ang konsepto sa usa ka circuit sa turismo.
Ang turismo nga sirkito naglangkob sa usa ka estratehikong ruta o
itineraryo nga nagkonektar sa daghang mga atraksyon sa turista sulod
sa usa ka partikular nga rehiyon. Kini nga structured nga pamaagi
nagpasiugda sa lain-laing mga halad sa rehiyon ug nagdani sa mga
turista sa paggahin ug dugang nga panahon sa pagdiskobre sa
talagsaon nga mga destinasyon.
Gibutyag ni Department of Tourism (DOT) 7 Chief Tourism Officer Dr.
Gelena Asis-Dimpas atol sa maong kalihokan ang mga plano alang sa
pagpalambo sa imprastraktura, usa ka dedikado nga website sa turismo,
ug usa ka cutting-edge nga tourism app. Kini nga mga inisyatibo
nagtumong sa pagdasig sa mga negosyo nga may kalabotan sa turismo
sa pagdawat sa mga digital nga pagbayad, nga sa katapusan
nagpasiugda sa pagtubo ug kauswagan sa sektor.
Isip lig-on nga partner sa gobyerno uban ang pasalig niini sa
pagpalambo sa cashless shopping tourism, si GCash Chief Marketing
Officer Neil Trinidad miingon nga sila mapasigarbuhon nga mahimong
kabahin sa ‘Sulong Turismo’ nga inisyatiba.
“Financial inclusion towards economic growth has always been the main
goal of GCash. And we believe that this can be achieved through
partnerships with both the public and private sector, so that together we
can present opportunities to business owners as well as the consumers,
for a safer, secure, convenient and profitable payment solutions that can
boost the domestic tourism industry,” matud pa ni Trinidad.
Ang kampanya opisyal nga gi-inagurahan pinaagi sa usa ka dinamikong
seminar ug dayalogo, diin ang mga bentaha sa usa ka digitalized nga
industriya sa turismo kaylap nga gihisgutan, nga adunay partikular nga
pagtutok sa mga LGU nga adunay prominenteng mga destinasyon sa
turista.
Gawas nila DOT-7 Tourism Officer ug GCash Chief Marketing Officer,
ang ubang mga halangdong bisita nga mitambong sa maong kalihukan
naglakip nila BSP Regional Head of Economic Affairs Greg Baccay,
Panglao Vice Mayor Noel Hormachuelos ug Tagbilaran City Mayor Jane
Yap.
Kahinumdoman nga si Presidente Ferdinand Marcos Jr. atol sa ika-23
nga International Cable Congress Exhibit sa Manila Hotel niadtong
Marso 3, 2023, nagpasiugda sa pagkadinalian sa hingpit nga digitalizing
sa ekonomiya.
Si Marcos miingon nga iyang giila ang dakong papel nga mahimo sa
pribadong sektor sa pagtabang sa micro, small ug medium enterprises
gamit ang digital platforms.
Ang Bohol Blinds Musician nga nadestino sa Panglao Island Port
nidawat ug donasyon pinaagi sa GCash gikan sa lokal nga turista atol sa
’Tara, G, Sulong Turismo’ circuit tour niadtong Hulyo 19, 2023.
(Hulagway gikan sa PIA7-Bohol)