BWUI miluwat sa pagka importante sa pagdawat sa
water bill
Sinulat ni Victor M. Tambis
Susama sa mga balayronon sa mga utilities o bisan
unsa nga mga balayronon nga mo due matag bulan,
ang bill sa tubig importante kaayo nga kinahanglan
madawat sa usa ka konsumidor sa dili pa niya himo-on
ang pagbayad niini.
Kini tungod kay gawas sa account name ug account
number, anaa makita sa water bill ang classification sa
account sa konsumidor, ang konsumo nianang bulana
ug labaw sa tanan ang due date.
Kon ang pagbayad himoon lapas sa maong due date
nga makita sa maong water bill, aduna na kini patong o
surcharge nga 2%.
Importante gayud ang pagbayad “on time” aron
malikayan ang dugang nga patong sa kantidad o
amount due, ilabi na nga sa sunod bulan (August 2023),
ang Bohol Water mo implementar na sa bag-o nga
taripa diin aduna kini pagsaka kon e komparar sa daan
nga taripa ilabi na sa konsumidor nga nahisulod sa
COMMERCIAL and INDUSTRIAL account.
Pina-agi sa water bill nga madawat sa konsumidor
matag bulan, importante kaayo nga angay mahibalo-an
kon unsa ang classification sa iyang account.
Sa daan nga taripa, susama lang ang gi-apply nga
graduated rates sa tanang classification sa mga
accounts. Ang buot ipasabot niini: walay kalainan and
RESIDENTIAL ug ang COMMERCIAL accounts,
samtang sa bag-o nga taripa, managlahi ang rate sa
duha ka classification sa RESIDENTIAL ug ang
COMMERCIAL account.
Ug agi usab ug pagmonitor sa konsumo sa konsumidor
matag bulan, makita usab sa water bill ang konsumo
niini sa maong reading cycle.
Ang bill sa konsumo sa tubig sa usa ka account, e
deliver sa Bill Courier/Meter Reader ngadto sa
panimalay sa konsumidor 2-3 days human himuon ang
pag-reading sa metro ug kinahanglan nga ang maong
bill madawat gayod sa panimalay sa konsumidor.
Kun panaglitan permanente nga walay tawo ang
panimalay ilabi na sa panahon nga e deliver ang water
bill, kinahanglan adunay MAIL BOX ang gate sa maong
panimalay, aron didto ibutang sa bill courier ang maong
water bill.
Sigun sa nasinati sa opisina sa Bohol Water, daghan
ang mga konsumidor nga naputulan sa connection
tungod kay wala makabayad sulod sa duha ka bulan kay
wala kuno sila makadawat sa bill. Ang mga hinungdan
nga dili makadawat sa bill ang konsumidor mao kining
mosunod:
1.) Walay tawo ang panimalay sa dihang gi deliver sa
bill courier ang water bill.
2.) Walay MAIL BOX nga gibutang sa gate o pultahan
sa panimalay.
3.) Walay pagpakabana bisan kon ang maong
konsumidor nahibalo nga wala siya makadawat sa bill
nianang bulana ug wala mag follow-up o mutawag sa
opisina sa Bohol Water aron pagpangutana bahin sa
iyang bill nianang bulana.
Kon ang konsumidor dili makabayad sa water bill sulod
sa duha ka bulan, ang ikaduhang bulan nga wala
mabayari nag tangag na kini ug Notice of Disconnection.
Ang buot ipasabot niini, nga kon dili mabayran paglapas
sa due date nianang bulana, maapil na ang maong
konsumidor sa listahan sa mga putlanan ug water
connection.
Atong hinumduman nga ubos sa obligasyon ug
katungod sa BWUI isip water provider mao ang pagputol
sa water connection sa usa ka konsumidor, ug usa sa
mga rason niini mao ang wala pagbayad sa water bill
sulod sa duha ka bulan.
Ang pag reconnect sa konsumidor nga naputlan tungod
sa delinquency, himoon lamang kon mabayaran ang
delinquent amount plus surcharge ug reconnection fee
nga P360.00 ug ma reconnect kini sulod lamang sa 24
hours ubos sa paghatag ug clearance gikan sa
accounting section sa BWUI.
Lungsod maseguro sa bugas
pangrelief sa PALLGU – NFA
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Alang sa mga local nga kagamhanan nga nangandoy
nga mahatagan ug prayoridad sa pagkuha ug bugas
hinabang gikan sa National Food Authority (NFA) sa
panahon sa katalagman, gipangaghat sa ahensya ang
Palay Marketing Assistance Program for Legislators and
Local Government Units (PALLGU).
Kini samtang ang NFA may bag-o na nga mandato ug
kini gitutok na sa pagpamalit sa mga humay gikan sa
mga local nga mag-uuma aron ilang katipigan aron may
makaon ang tawo sa panahon sa katalagman ug
emerhensya.
Pasabut ni NFA Bohol field office manager Pilipta
Barajan, gitugyanan na ang NFA sa kagamhanan sa
pagtipig ug igo nga humay sa ilang imbentaryo alang sa
relief operations alang sa emerhensya ug katalagman.
Apan, matud usab sa NFA, sa pagka-karon, anaa pa sa
25,000 ka sako ang bugas nga matipigan sa NFA, nga
igo lamang sa pila ka adlaw kon dunganan kini ug kuha
sa mga kalungsuran sa Bohol.
Taliwala sa pagpangandam sa nagsingabut nga El Nino,
ug sa posibilidad nga maigo gyud ang Bohol, bout sa
NFA nga makigkurambos sa LGUS sa pagpundo ug
dyutay nga ikadugang sa ikomprahay nga kwarta sa
goberno.
Kasamtangan ang NFA nga naghupot sa P19.00 nga
kwarta igpapalit sa tipasi, isip fixed government support
price.
Matud ni Barajan, sa mga LGUs nga may pundo nga
ikadugang nga financial support aron ikapuno sa NFA
buying price, kini usab maghatag ug prayoridad sa
LGUS nga magahinan sa susama kadaghanon sa sako
sa bugas sa ilang gipundohan.
Pananglit, kon ang LGU magtagana ug pundo alang sa
P5.00 nga idugang nila sa P19.00 nga palit sa NFA, kini
magpasabut nga sa ilang lungsod, ang NFA mobayad
sa P24.00 sa matag kilo nga paliton sa NFA.
Ug kon ang lungsod magpundo alang sa dugang kwarta
nga ipuno sa NFA buying price, mahatagan na kini ug
prayoridad sa pagkuha ug bugas subay sa
panginahanglan niini sa panahon sa kalamidad.
Gilagdaan na sa NFA ug sa pipila ka local nga
kagamhanan sa Bohol ang Memorandum of Agreement,
samtang ang LGU mao nay magdownload sa ilang
pundo ngadto sa NFA.
Gawas pa, sa LGU nga magpundo alang niini nga
PALLGU, magtumbok ang NFA ug buying station sa
susamang lungsod aron dili na kinahanglang mogasto
ang mag-uuma sa pagpakarga sa humay tipasi ngadto
sa NFA nga baligyaanan.
Maghatag usab ang LGU ngadto sa NFA sa listahan sa
mga mag-uuma nga pwede makabaligya sa NFA nga
gipundohan usab sa additional support price sa LGU.
Sa Bohol, nag-una ang Calape ubos ni Mayor Julius
Ceasar Herreta ug ang Mabini, uban ni Mayor Ongie
Lim isip duha sa mga lungsod nga nagpaseguro na ug
pundo sa ilang bugas pang relief.
Matud sa NFA, kasamtangan pa usab nga gihipno ang
MOA sa NFA ug Ubay alang sa mas daghan, 20,000 ka
sako nga humay nga gipundohan sa lungsod.
PANGSEGURO SA LGU. Aron maseguro nga
mahatagag prayoridad sa pagkuhag bugas alang sa
relief operations, aghat sa NFA pinaagi ni Manager Pilita
Barajan, apil sa PALLGU, aron makatabang usab sa
NFA sa pagpadaku sa ilang buffer stocks ug ngadto sa
mga local nga mag-uuma sa lungsod nga makadawat
unya ug mas daku nga halin sa ilang ibaligya nga tipasi
nagdto sa NFA. (Hulagway gikan sa PIAbohol)
Alliance of Masters, kampeon sa Masters
Category sa Bohol Dragon boat Festival
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Gilabnot sa Alliance of Masters Dragon Boat Club
(AOM) ang kampeonato alang sa Bohol Ultimate Dragon
Boat Race sa Sandugo DragonBoat Festival Julyo 23,
sa Masters Category.
Gamit ang small boat nga dragon boat nga may tag
napulo ka mamugsayay, giharian sa AOM ang seniors
category gamit ang ilang Seniors Matatag Masters nga
may taas nga kasinati-an sa pila na kakatuigan sa
lumba sa dragon boat sa Pilipinas ug sa gawas sa
nasud.
Sa ilang pagdaug, gihalad nila ang kadaugan sa mga
Bol-anon nga nakasagubang sa mga pagsuway, pinaagi
usab sa ilang All Out Masters nga battlecry sa lumba.
Gihuman sa AOM ang 1.2 kilometros nga tulo ka heats
sa tag 400 metros sa 5:53.00, ug inay may panahon
para makapahiuli sa ilang kusog, kinahanglan pa kini
mobugsay sulod sa 5 minutos aron ibalik ang Bangka
ngadto sa starting line alang sa sunod na usab nga
heat.
Ug sa diprenesya lag .98 sa segundos, gipilde sa AOM
ang Dumaguete Yellowfins nga mingkuha sa 1.2
kilometros nga lumba sa binugsayay sa 5:53.98.
Gipruwebahan usab sa Cebu PADS Adaptive
Dragonboat Racing Team nga bisan sa kabilinggan sa
lawas sa matag sakop sa ilang team, mipakita kini ug
maayong labok diha nga gihuman nila ang 1.2
kilometros nga lumba silod sa 6:08:13 alang sa
ikatulong lugar.
Ikaupat sa lumba ang Kabalikat Warriors nga mihuman
sa 1.2 kilometros nga lumba sa 6:08:93.
Ikalima ang nakuha sa Bohol Paddlers Team B nga
minghuman sa 1:10:99 ug gisundan sa Bugsay San
Carlos, sa 6:13.08 sa ika unom.
Ikapito ang Surviveroards Letyenos Paddling Team nga
mitapos sa kurso sa 6:21.74 ug ikawalo ang Sugbo
Mighty Dragons sa 6:24.96.
Ika siyam nga lugar ang Waray Bugsay sa 6:26.35
samtang ikanapulo ang Bohol Paddlers Team A nga
mihuman sa lumba sa 6:26.51.
Ang lumba nga gipasiugdahan sa Kagamhanang
Probinsyal sa Bohol ug gidumala sa Bohol Paddlers
Association Incorporated maoy usa sa mga lingaw sa
Sandugo 2023 dungan sa Sandugo Dragonboat Festival
2023.
Ang Dragonboating usa na sa mga bag-ong pisikal nga
kalingawan nga giduso sa kagamhanan tungod sa kayo
niini nga ikahatag sa lawas, disiplina ug pagtamud sa
teamwork.
BUGSAY TAMAN SA GINHAWA. Dili lang pabuhi sa
kusog nga pasawop na, napakita usab sa mga seniors
nga mas mapataas pa ang ilang edad kon magpadayon
sa paglihok sa lawas aron mawala ang mga sakitsakit
ug kaluya nga sagad mabati sa mga edaran. (Hulagway
gikan sa PIA-Bohol)
Bol-anong furniture shop, may labing
dako’g halin sa Sandugo Trade Expo
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Bol-anon nga garbo ang nasakmit sa Suyman Furniture
Shop, kinsa mihalin ug kapin sa P5M sa mag furniture
nga ilang gidala sa Sandugo Trade Expo didto sa Island
City Mall, Hulyo 19-23.
Ang Suyman Furniture Shop mihipos ug P5,066,950.00
nga halin sa ilang world class furniture nga pulido ug
piskay nga pagkatrabaho nga kasagaran maoy gipili sa
mga resort owners ug mga kwartahan nga buot
magdugang ug mga butang alang sa panimalay.
Ang nahisgutan nga furniture shop, usa lamang sa kapin
sa 120 ka mga exhibitors sa Sandugo Trade Expo nga
una nga gitanyag sa Department of Trade and Industry
ug karon gitugyan na sa ilang partner nga and Island
City Mall.
Ang Trade Expo nga gibalik karong tuiga human sa tulo
ka tuig nga pagkapalta dala sa pandemya, maoy
naandan na nga pamaagi sa DTI Bohol aron kadtong
mga gagmay nga mamumuhunan nga naghimo sa mga
handicrafts, nagsibit ug naghabol kahatagan ug lugar ug
higayon aron ikapakita nila sa tibuok kalibutan ang
kalidad sa Bol-anong produkto.
Nagsugod niadt pa nga 1989, ang Sandugo Trade Expo
nagsugod isip provincial fair nga gisalmotan sa mga
manufacturers nga giabagan sa DTI sa ilang product
development ug design.
Human sa pila ka tuig nga ang Trade Expo nakakuha sa
kabantug isip merkado sa mga labing piskay nga
produkto nga nahi-haum sa panahon, gibuksan ang
Sandugo Trade Fair isip Regional Products Showcase
nga giapilan na usab sa mga manufacturers sa rehiyon
ug sa nagkadaiyang lugar sa Pilipinas.
Gawas sa Suyman Furniture Shop, giila usab ang
Negros Oriental Arts and Heritage sa ilang inlaid arts
isip lain pa usab nga himalitang produkto sa Trade Expo
sa natad sa Gifts, Decors and Fashion.
Mikabat sa P2,487.500 ang halin sa Negros Oriental
Arts and Heritage sa 5-ka adlaw nga trade expo.
Sa mga giproseso nga pagkaon, ang Davao Region
Coconut Farmers Industry Development Program
exhibitors nanguli usab nga malipayon human mahalini
ug dul-an sa usa ka milyon sa ilang gidala nga mga
produkto aron ma exhibit sa Sandugo.
Matud pa sa DTI Bohol pinaagi ni OIC head Vierna
Teresa Ligan, mikabat sa P812,198 ang halin sa Davao
exhibitor.
Gi-ila usab sa pagtapos sa Sandugo Trade Expo ang
dukdokan sa panako ug ang dukdok niini nga may
hawiranan nga labing innovative product.
Kini nga produkto gikan sa Mamasdamideli Empresas
sa Romblon.
Ang Sandugo 2023 Green product award usab nakuha
sa Palawan pinaagi sa Palawentas Native Handicrafts
dala sa ilang seed man.
Taho sa DTI, ming lapas gihapon ug kapin sa P7
milyones ang halin sa Sandugo Trade Expo kon itandi
sa ilang nahauna nga target nga anaa lamang sa P15M
karong tuiga.
P1M KADA ADLAW. Sa lima ka adlaw nga pamaligya
ug mihalin ug P5.0 milyones, nag-agi ug tag P1M matag
adlaw ang halin sa Suyman Furniture nga nahukman sa
labing himalitan nga exhibitor sa furniture. Ang Suyman
Furniture mipakita sa ilang mga moderno nga desinyo
sa furniture nga gipili sa mga resort owners. (Hulagway
gikan sa PIA-Bohol)
Memorandum alang sa mga oportunidad sa
panarbaho sa kabatan-onan sa Bohol, gilagdaan na
Sinulat ni Elvira Bongosia
Opisyal na nga gilagdaan sa United States Agency for
International Development (USAID), Philippine Business
for Education, Inc. (PBED), ug Provincial Government of
Bohol (PGBh) ang Memorandum of Understanding
(MOU) alang sa YouthWorks PH.
Ang ceremonial signing gipahigayon niadtong Hulyo 26,
2023 sa Kapitolyo nga nagpasabot sa pag-champion sa
government-industry-academe partnerships aron
mapalambo ang partisipasyon sa pribadong sektor sa
pagpalambo sa kahanas alang sa mga walay trabaho ug
out-of-school youth sa tibuok probinsya.
Ang YouthWorks PH, usa ka walo ka tuig nga workforce
development program nga
gipatuman sa USAID ug PBED, nagtinguha nga
makabenepisyo sa 600 ka mga kabatan-onan sa Bohol
nga adunay budget nga kapin sa P2.5 milyones alang
sa pagbansay-bansay, job immersion, ug labor matching
sa mga kauban sa industriya.
Ang Gobernador’s Office Chief of Staff nga si Atty. Si
Filipina Piollo, Provincial Youth
and Development Office (PYDO) Head Metodio
Maraguinot Jr., ug Public Employment Service Office
(BEPO-PESO) Head Maria Vilma Yorong maoy
nirepresentar sa PGBh, sa ngalan ni Gobernador Erico
Aristotle Aumentado.
Ang pagpalapad sa mga trabahante pinaagi sa mga
kahanas ug pagpamuhunan sa
pagbansay ug paghimo ug mga oportunidad nga
makatubag sa mga panginahanglanon sa industriya
maoy usa sa mga tumong sa Strategic Change Agenda
sa administrasyong Aumentado-Balite.
Si USAID Philippines Office of Education Director
Thomas LeBlanc, PBED Executive
Director Justine Raagas, PBED Deputy Executive
Director Hanibal Camua, ug PBED Director for
Operations Ling Edillion, uban sa ubang delegasyon sa
PBED, nisaksi sa makasaysayanong seremonyal nga
paglagda.
Ang paglagda sa Memorandum of Understanding alang
sa YouthWorks PH niadtong
Hulyo 26, 2023 sa Kapitolyo nagtinguha nga
makabenepisyo sa 600 ka mga kabatan-onan sa Bohol
nga adunay budget nga kapin sa P2.5 milyones alang
sa pagbansay-bansay, job immersion, ug labor matching
sa mga kauban sa industriya. (Hulagway gikan sa
PGBh)
BALAK BISAYA
Kini nga balak nagsukod sa tawo unsa kalig-on ang iyang
pagsaleg ug pagtuo sa GINOO, luyo sa tanang mga
kalisdanan nga iyang gisagubang.
KAY WALA KA NAY LUHA NGA IKAHILAK
Ang kinabuhi dinhi sa kalibutan
Mga suliran labihan kadaghan
Iyahay ug paningkamot nga motunhay
Kay ang dagan sa kinabuhi dili hapsay
Gumikan sa sala sa una tang mga ginikanan
Nga sila si Eva ug si Adan
Gipahamtangan ug silot nga kamatayon
Bugti sa ilang pagka masupilon
Magbudlay ubos sa nagbaga’ng init sa adlaw
Magpatulo sa singot matag adlaw
Sagubangon mga suliran sa dakung kaaghop
Magmatngon sa mga gibuhat nga dili masayop
Nagtubo ubos sa pobre’ng mga ginikanan
Ang pag-uma ug mga lagutmon maoy gisaligan
Kay imong mga ginikanan wala’y hibangkaagan
Ang pag-uma na lang ang nakat-onan
Aduna’y mga adlaw nga duma ang gikaon
Mag-itlib ug asin maoy sud-an sa pagkaon
Sa kapobrehon nga wala’y kadangpan
Motulo ang mga luha nga wala’y kina-ingnan
Sa kapit-os sa kinabuhi nga gi-antos
Ang paglaum nga motunhay napupos
Ang tawo nagkinahanglan ug kasandigan
Bisan sa kalisud nangaliya sa KAHITAS-AN
Kon ang iwag sa paglaum nagpid-ok pid-ok
Ang pagtental sa yawa wala nay kahadlok
Lig-ona ang imong balati-an
Ug ang impierno angay nimo’ng kahadlokan
Kon hugot ug lig-on imong pagsaleg sa GINOO
Bisan unsa kapait imong naagi-an kaniadto
Makigbisog sa kinabuhi aron dili mahisugamak
KAY WALA KA NAY LUHA NGA IKAHILAK