Ni Padre Jose “joesum” Sumampong, Jr.
ANG SAYSAY SA KAAGI
SA SANTOS KARONG ADLAWA
AGUSTO 13, 2023
Saints Pontian and Hippolytus
Saint of the Day for August 13
(d. 235)
Saints Pontian and Hippolytus’ Story
Duha ka mga lalaki namatay sa pagtuo tapos sa
mabangis nga kasakitan ug kakapoy didto sa
mga minahan sa Sardinia. Ang usa nakaalagad
nga pope sulod sa lima ka mga tuig. Samtang
ang ika-duha nahimong usa ka antipope sulod sa
18 ka mga tuig. Namatay sila nga nagkauliay sa
maayong kabubut-on.
Pontian. Si Pontian usa ka Roman nga
nangalagad isip usa ka pope gikan sa tuig 230
ngadto sa tuig 235. Sa iyang pagka-papa
nagpatawag siya og sinodo sa Alexandria nga
midason sa excommunication sa bantogang
theologian nga si Origen. Si Pontian gipalayas ug
gibilanggo sa mando sa Roman emperor
niadtong tuig 235, ug miretiro aron adunay
mapili nga puli kaniya didto sa Rome. Gipalayas
siya ngadto sa isla sa Sardinia, diin didto
namatay siya taliwala sa mga mabangis nga
silot. Uban kaniya mao si Hippolytus diin sila
nakig-uliay sa maayong kabubut-on.Ang ilang
duha ka mga lawas gidala pagbalik ngato sa
Rome ug gilubong nga mga martir uban sa mga
solemneng rito.
Hippolytus. Isip usa ka pari sa Rome, si
Hippolytus—kansang ngalan nagkahulogan og “a
horse turned loose”—giila nga “mas balaan pa
kay sa Simbahan.” Mibuyag siya sa pope tungod
kay wala mobarog batok sa mga sayop / heresy
—nagtawag kaniya og usa ka kahimanan kang
Callistus, usa ka deakono—ug nagpahimutang sa
kaugalingon nga sukwahi sa kasaypanan mismo.
Sa dihang si Callistus napili pope, si Hippolytus
nagakusar kang Callistus nga hilabihan ra ka nga
mohatag og kasayon ngadto sa mga masalaypon,
ug mihimog lakang nga siya mapiling nga
antipope pinaagi sa pundok sa iyang mga
sumusunod. Si Hippolytus mibati nga ang
Simbahan kinahanglan magalakip niadtong
katawhan nga pulos espirituhanon ug sa dili-
ikalimod nakigbatok o walay-kalambigitan sa
kalibutan: si Hippolytus nagtuo nga ang iyang
pundok maoy larawan sa maong panglantaw.
nagpabilin siya diha sa maong kahimtang nga
panagbulag / schism latas sa mga tulo ka mga
popes. Niadtong tuig 235, siya usab gipalayas
ngadto sa isla sa Sardinia. Tingali sa wala pa o
tapos kini nahitabo, si Hippolytus nakig-uli sa
Simbahan, ug namatay uban kang Pope Pontian.
Gihulagway si Hippolytus nga usa ka magtutuo
ug magsasangyaw sa unsay naandan sa doktrina
ug buluhaton, apan kulang pa kini sa iyang
tinuod nga pagsabot. Apan, dili usab malalis nga
siya giisip nga labing hanas sa teolohiya ug
labing batid nga magsusulat sa panahon nga
wala pa si Constantine. Ang iyang mga sinulat
mao ang sukaranan sa kasayoran sa Roman
liturgy ug sa estruktura sa panimbahan sulod sa
ika-2 ug ika-3 nga mga siglo. Ang iyang mga
sinulat gilangkoban sa daghang mga komentaryo
kabahin sa Bibliya, mga panalipod kabahin sa
mga sayop nga mga pagtulun-an nga gipangtudlo
/ heresies, ug saysay sa tibuok kalibutan /
history of the world. May estatuwa nga binuhat
sa bato nga hinimo pa sa ika-3 nga diin siya
naglingkod nakaplagan kaniadtong tuig 1551.
Aduna siyay mga pamaagi sa pag-ila kon anus-a
saulogon ang kapyestahan sa pagkabanhaw
kutob sa tuig 224. Si Pope John XXIII
mipahimutang sa iyang estatuwa sulod sa
Vatican library.
PAMALANDONG
Aniay usa ka panahom nga sakto kaayo sa
paghulagway kang Hippolytus (cf. Franciscan
Media, A Saint A Day Calendar) Hippolytus was a
strong defender of orthodoxy, and admitted his
excesses by his humble reconciliation. He was
not a formal heretic, but an overzealous
disciplinarian. What he could not learn in his
prime as a reformer and purist, he learned in the
pain and desolation of imprisonment. It was a
fitting symbolic event that Pope Pontian shared
his martyrdom.