PAGTUKIB
Ni: Jes B. Tirol
Lubadlúbad 20, 2023
Mga Ludpong sa “Sakit” ug “Ul-ól”
(Terms for Pain and Ache)
Pasiuná
Ang Ininglis ug Sinugboánon adunay managláhì nga pamaági sa paggamit sa mga
pulong alang sa “Sakit (Pain)” ug sa “Ul-ol (ache)”.
Matod pa sa Ininglis, ang ache mao ang ngúlngol nga panimati (dull sensation) nga
bation sa láwas. Apan sa Ininglis gigamit usab ang ache sa kahidlaw (yearning) sa tawo nga
walâ buhata sa Binisayâ nga paggamit sama sa “heart ache” nga walâ magtumbok sa kasakit
kun dili nagtumbok sa kaguol.
Matod pa sa Ininglis usab, ang pain mao ang dili alingáya (unpleasant) panimáti sa
lawas nga motumaw gikan sa mga samad ug sa mga nabáli nga bukóg sa lawas. Busà mag-
amping gayod kita paggamit sa mga pulong “sakit” ug “úl-ol” aron makatuód kita sa buót
ipasabot sa Ininglis ug sa Sinugboanón.
Mga Lugpong
- backache (pain in one’s back) – pamáol sa likod, sakit sa likod
- bellyache (pain in the stomach) – suól, suól sa tiyán, sakit sa tiyán
- headache – labád, labád sa úlo, didipón
- heartache¹ (sad) – bákhò sa kasingkasing
- heartache 2 (sorrow) – kaguól, kasubó, basúni sa kasingkasing
- pain (burning pain) – hápdos
- pain (cramp pain) – pangiwi. Syn. bikog, hímbig
- pain (due to sickness) – guunggúong
- pain (excruciating pain; throbbing pain) – ngúlngol
- pain (festering pain) – áb-áb
- pain (gas pain in muscles) – panuhót, dampilay
- pain (gas pain in stomach) – bútdan
- pain (gnawing pain) – ngútngot, ungaóg
- pain (head pain; headache) – labád
- pain (head pain; migraine) – hingáw
- pain (highest pain at childbirth) – saól
- pain (in the abdomen or intestine) – bágkat
- pain (in the throat) – bingwit
- pain (inflammation in the joints) – habúyhabóy, atritis (Eng.), reyúma (Sp.)
- pain (informal or jocular expression) – yayay
- pain (labor pain in childbirth) – batî
- pain (lingering pain) – súlà
- pain (muscle pain due to beating) – kibál
- pain (muscle pain due to exertion) – pamáol, páol
- pain (node pain) – pámlog, pámog
- pain (pain in nose and sinus due to colds)-pislangô, pisukót
- pain (painful menstruation; dysmenorrhea) – bulósan
- pain (painful urination) – balaót. Syn. bús-aw
- pain (penetrating pain) – úl-ol, uów, aláhaw, kanaykánay
- pain (pulsating pain in boils or wounds) – nguyàngóyà
- pain (recurring pain) – suol
- pain (relief of pain) – huwás, hupáy, tampúwa. Syn. táng-on
- pain (sharp pain along the nerve) – neyuralhiya
- pain (smarting pain) – angáag
- pain (stomach pain due to hunger) – kutóy, hayaháyà, hiláb
- pain (unpleasant sensation; pain) – sakit, kasakit, uów, úl-ol
- stomach ache (pain in the stomach) – sakít sa tiyán, suól sa tiyán, siról
- toothache-sakít sa ngípon