BISAYA NEWS
FOR OCT. 8, 2023
Bohol Water mihimo dayon sa mga lakang kabahin
sa reklamo sa taas nga reading sa water meter
Tungod sa mga reklamo pagka karon sa mga konsumidor
kabahin sa taas nga water bill sulod sa usa ka reading period,
ang Bohol Water mihimo dayon ug lakang aron mahatagan kini
ug pagtagad, pinaagi sa paghimo ug inspection ilabi na sa metro
nga taas ang porsyento sa narehistro nga pagsaka sa balayrunon
sa tubig. Kini gihimo aron sa pag validate sa maong reading kon
wala bay sayop ang pagbasa niini.
Mitaho ang Bohol Water nga daghan ug mga rason ngano nga
ang water bill sa usa ka konsumidor mokalit pagsaka ug ang mga
rason mao kining mga mosunod:
- Adunay leak sulod sa linya sa konsumidor.
- Dili kontrolado ang konsumo sa tuig o walay monitoring sa
maong konsumo sa tubig. - Ang pag implimentar sa bag-o nga taripa, ug
- Sayop nga pagbasa sa metro o defective water meter.
Ang pagbasa sa mga metro sa mga konsumidor himoon sa mga
meter readers matag bulan sugod sa petsa 1 hangtod sa petsa 25
sa maong bulan.
Himoon kininga pagbasa sa kunsomo sa usa ka konsumidor sa
susamang petsa sa miaging bulan aron tangkod nga usa ka bulan
ang konsumo ang pagabasahon.
Sulod sa duha ngadto sa tulo ka adlaw human ang pagbasa sa
metro, ang water bill ihatud sa maong meter reader ngadto sa
panimalay sa konsumidor.
Ang pinaka mahinungdanon nga data sa water bill mao ang
konsumo in cubic meters
ug ang REMARKS mahitungod sa konsumo sa maong
konsumidor.
Angay mahinumduman sa konsumidor, nga makita sa remarks
kung:
Normal ba ang reading;
Poryento sa pagsaka sa konsumo
ug Porsento sa pagkunhod sa konsumo.
Ang remarks ang pinaka importante sa mga data tungod kay mao
kini ang basihan kon aduna bay abnormality ang konsumo sa usa
ka konsumidor sa maong reading period.
Atong usbon sa pagsulti nga ang Bohol Water mohimo dayon ug
lakang kon adunay abnormality nga narehistro sa usa ka
konsumidor pinaagi sa paghimo ug inspection ilabi na sa metro
nga taas ang percentage sa narehistro nga pagsaka aron sa pag
validate sa maong reading kon wala bay sayop ang pagbasa niini.
Hinungdanaon gayod kaayo ang paghimo ug corrective action sa
maong problema aron pag hatag ug igo nga anticipation sa
konsumidor nga mohimo sa iyang reklamo sa opisina sa Bohol
Water.
P15 mil ayuda sa DSWD sa 434
gagmay’ng manindahayg bugas
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Gidawat sa 434 ka mga gagmay nga mga negosyante ug
manindahay ug bugas ang tag P15 mil nga ayuda sa
kagamhanan dala sa ilang pagsunod sa gimandu nga presyo sa
ginaling nga humay, niadtong Septyembre 29.
Mismo si Jimmy Crusio, and Social Welfare and Development
officer sa Department of Social Welfare and Development sa
Bohol ug si Vierna Teresa Ligan ang Provincial Director sa
Department of Trade and Industry, uban ni Tagbilaran City Mayor
Jane Censoria C Yap ang nagtinabangay para mapahiluna nga
hapsay ang pagtugyan sa mga hinabang didto sa covered court
sa Poblacion II, ning syudad.
Ang mga gagmay nga mga mamaligyaayg bugas nagagikan sa
24 ka lungsod sa Bohol nga napanid-an sa mga tinugyanan sa
DTI ug sa Department of Interior and Local Government ug
Department of Agriculture nga nagsubay sa tag P41 ang labing
mahal nga presyo sa regular milled rice ug P45 ang labing mahal
sa well milled rice.
Kahinumduman nga subay sa rekomendasyon sa DTI ug DA,
gimandu ni Presidente Ferdinand Bongbong Marcos ang
pagpatuman sa price ceilings sa bugas sumala sa Executive
Order No. 39.
Gitahasan usab sa nahisgutang Executive Order ang DTI kauban
sa mga Local Price Coordinating Councils sa pagsubay kon
gituman bas a mga namaligya ang nahisgutang kamanduan.
Sa unang hugna sa pagpaniid, natumbok ang 6 ka mga
mamaligyaay ug bugas ang una nga na validate nga mingsubay
sa mandu, hinungdan nga sila ang una nga nahatagan niadtong
milabay nga duha na ka semana.
Sa ikaduhang hugna sa cash aid pay-out, matud sa DSWD nga
nanghatag sila sa 317 ka mga mamaligyaayg bugas sa tag P15
mil nga hinabang.
Gipasabut sa DTI pinaagi ni Ligan nga sa sunod nga mga hugna,
nahilakip na ang mga manindahay nga bisan ug wala pay DTI
business name registration, basta nay gihuptan nga mayor’s
permit, makaapil na.
Alang lamang sa 434 ka micro retailers, minggasto ang
kagamhanan ug P6.51 M, ang pundo nga gikuhaan niini, sa
DSWD, pinaagi sa Sustainable Livelihood Program’s (SLP).
Sa mga micro retailers sa Bohol, ang Guindulman ang may labing
daghan nga benepisaryo sa hinabang sa 65 ka retailers, ug
gisundan sa Ubay nga may 60 ka retailers.
Ika tulo na ang Lila nga may 35 ka complaint retailers.
ANg labing bag-o nga payout nakuha sa mga retailers sa
Alburquerque, Anda, Antequera, Baclayon, Batuan, Bilar, Calape,
Carmen, Catigbian, Clarin, Dagohoy, Dimiao, Guindulman, Lila,
Loay, Sagbayan, San Isidro, San Miguel, Sierra Bullones,
Tagbilaran, Talibon, Trinidad, Ubay ug Valencia.
Matud ni Crusio nga milaum sila nga ang P15 mil nga cash
assistance, makapuno-puno sa puhunan, ilabi na kay kini
nahasubay sa SLP program sa ahensya.
HULIP SA ALKANSE? Gitugyan sa DSWD ang P15mil nga
ayuda gikan sa ilang Sustainable Livelihood Program (SLP)
ngadto sa 434 ka mga gagmay nga manindahayg bugas nga
mituman sa tag P41 nga kilo sa Regular Milled Rice ug P45 nga
Well Milled Rice. Daghan ang miingon nga alkanes sila apan,
may miangkon nga dyutay nga sakripisyo nga igo ra sa komprada
ang ilang presyo. (Hulagway gikan sa PIA7-Bohol)
TINABANGAY. Gipatung-an si mayor jane Yap (nag-itum) sa
mga ahensya sama sa DTI (blue nga vest) ug DSWD (puwa nga
vest) nga nagtinabangay alang sa mas hapsay nga pagpang-
apud-apod sa hinabang nga tag P15 mil ngadto sa gagmayng
manindahagy bugas nga wala mopaginansyag maayo aron lang
gyud may mapalit pa gihapon nga baratong bugas. (Hulagway
gikan sa PIA7-Bohol)
Engr Avance: bag-ong
Reg Manager sa NIA 7
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Bag-o na ug regional manager ang National Irrigation
Administration VII. Kini diha nga gitugyan ni kanhi manager Engr.
Reyne B. Ugay ngadto kang Engr. Rory F. Avance ang yawe sa
katungdanan nga magdala sa entiro rehion 7, human siya
matudlo sa nahisgutang nga posisyon, Agosto 25, didto sa usa
aka seremonyas nga gisaksihan sa mga tag-as nga opisyal sa
NIA didto sa Sugbo.
Kini samtang si Engr Reyne Ugay, mobalik sa Central Office sa
Manila aron mangulo sa Engineering Department isip Manager
didto.
Si Engr Ugay, kanhi manager usab sa Design and Specifications
Division sa NIA nga didto mag-opisinahan sa Central Office.
Sa laing bahin, si Engr. Avance, nailhan nga beterano nga
regional manager human makompleto ang pagpangalagad sa
susamang posisyon sa duha ka rehiyon: Regional Manager sa
NIA Region IX ug sa NIA Region VI.
Si Engr Avance, gikan sa Region 12 kay taga Midsayap Cotabato,
ug hinay nga mingsaka sa pwesto gikan sa pagka irrigation
engineer, sobra na sa 30 ka tuig ang minglabay.
Nahimo siya nga Engineering and Operations Division Manager
sa Region 12 sa wala pa saiya mosaka isip regional manager.
Dinhi sa Bohol, didto sa Joint System Management Committee
and Convergence Meeting alang sa unang cropping sa 2024 sa
mga nahisakop sa Bohol Integrated Irrigation System (BIIS),
gitapok ug gipailaila si Engr Avance sa mga NIA Region 7 BIIS
Irrigators’ Association (IA) Presidents, line agencies, LGU Mayors
ug Municipal Agriculture Officers, uban sa mga stakeholders.
Kini aron usab kahisgutan ang mga plano sa mga mag-uuma ug
sa kagamhanan alang sa pagpangandam sa El Nino, nga
gilantaw nga mokusog pa sungod ning mga buwana.
Ang kalihukan, didto mahitabo sa Malinao Farmers Hall, Pilar,
Bohol.
Si RM Avance mitanyag usab sa iyang technical nga inputs
samtang nagsuporta sa pagplano aron makaabag sa mga mag-
uuma nga makaani pa gihapon bisan pa sa taglisud.
Ang BIIS gilangkoban sa Bayongan Irrigation System sa San
Miguel, Benliw ug Capayas IS sa Ubay, Malinao IS sa Pilar ug
ang Talibon Irrigation Systems sa Zamora Talibon.
SINABTANAY. Gipangayo sa kagamhanan ang pagsabut sa mga
sakop sa IAs tungod sa kakuwag sa tubig nga makapatubig sa
basakan tungod sa El Nino, apan giaghat ni RM Avance ngadto
sa mga mag-uuma nga andam ang NIA mohatag sa teknikal nga
abag aron bisan sa kuwaw, maka-ani pa gihapon ang
kadaghanan. (Hulagway gikan sa PIA7-Bohol)
KATALIAN SA LGUS. Gipalig-on sa NIA pinaagi ni Regional
Manager Rory Avance ang katalian sa mga LGUS, uban ni mayor
Wilson Pajo, kinsa usa usab ka engineer, mga Line Agencies ug
mga stakeholders alang sa mas mabungahon nga panguma, ilabi
na kay napamatud-an na nga ang paghatag sa patubig daku ug
ikaabag sa pagpahumayan. (Hulagway gikan sa PIA7-Bohol)
2023 FOI Workshop alang sa mga
Librarians, gipahigayon sa Bohol
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang Presidential Communications Office (PCO), pinaagi sa
Freedom of Information-Program Management Office (FOI-PMO),
nipahigayon sa ikaduhang hugna sa 2023 FOI Workshop for
Librarians sa syudad sa Tagbilaran, lalawigan sa Bohol.
Ang FOl Workshop for Librarians maoy usa sa mga paningkamot
sa FOI-PMO sa pagpasiugda ug akses sa impormasyon sa
gobyerno sulod sa academic institutions ug
sa mga information specialist.
Tumong sa maong aktibidad nga ma-capacitate ang mga
rehistradong librarians sa paggamit sa FOl Program ug FOI Portal
sa ilang tagsa-tagsa ka library ug learning institutions.
Ang paggamit sa programa sa FOl makatabang sa mga
estudyante ingon man sa mga
miyembro sa faculty nga maka-akses ug impormasyon sa
gobyerno alang sa research
ug paghimo ug thesis.
Niadtong Setyembre 29, 2023, labaw sa 30 ka mga registered
librarians gikan sa rehiyon sa Visayas ang nitambong sa
workshop, nga nagpakita sa mga diskusyon sa
FOI Program lakip na ang hands-on nga kalihokan sa paggamit
sa electronic FOI (e-FOI) portal atol sa sesyon sa buntag.
Sa sesyon sa hapon, gituki sa mga dinapit nga mamumulong
gikan sa National Archives of the Philippines, DOST-Science and
Technology Information Institute (DOST-STII), ug National Book
Development Board – Philippines (NBDB) ang mga inisyatibo sa
kampanya sa ilang tagsa-tagsa ka buhatan sama sa Electronic
Records
Management Policy (ERMP), BookNook, ug StarBOOKS.
Ang PCO-FOI PMO akreditado sa Professional Regulation
Commission (PRC) isip continuing professional development
(CPD) provider. Ang mga partisipante nakaangkon ug 5.5 ka mga
credit units pagkahuman sa workshop.
Alang sa ikatulong hugna sa workshop, ang FOI-PMO nagtinguha
nga ma-capacitate
ang mga rehistrado nga librarians gikan sa rehiyon sa Mindanao.
2023 FOI Workshop for Librarians. Isip nanguna nga ahensya sa
pagpatuman sa Freedom of Information (FOI) Program, ang PCO,
pinaagi sa FOI-Program Management Office (FOI-PMO),
nagpalapad sa ilang mga paningkamot sa pagpauswagsa usa ka
nasud nga nakiglambigit ug adunay kahibalo nga mga
lungsuranon pinaagi sa pagpasiugda sa pag-akses sa
impormasyon sa gobyerno sulod sa mga institusyong pang-
akademiko ug mga espesyalista sa impormasyon. (Hulagway
gikan sa PIA7-Bohol)
PHLPost nipasidaan sa publiko
batok sa mga peke nga FB pages
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang Philippine Postal Corporation (PHLPost) nipasidaan sa
publiko batok sa peke nga Facebook (FB) pages nga nag-
circulate online.
Sa usa ka advisory, ang state postal corporation mipahayag nga
ang mga mosunod nga mga peke nga FB pages – ‘Post Office
Phl’ ug PhlPost – Parcel distribution’ dili ilaha sa Philippine Postal
Corporation.
Kahinumdoman nga sa pagsulod ning tuig, ang PHLPost
nipagawas usab ug pahimangno sa publiko nga magbantay sa
mga scammers nga nagpakaaron-ingnon
nga usa ka empleyado sa Post Office nga motawag o
magmensahe gamit ang telepono/mobile phone, e-mail,
Facebook, video messaging, ug uban pang online platforms nga
gituyo sa paglingla sa publiko nga duna silay i-claim nga parsela
sa Post Office.
Kalabot kini sa nadawat nilang mga taho kabahin sa mga
insidente sa scam pinaagi sa online, email, SMS ug mga tawag.
Ang mga scammer giingong naggamit ug fake accounts sa social
media, email, text messages o tawag sa telepono aron pagdani
sa mga biktima sa giingong wala ma-claim nga package sa mga
sangang buhatan niini. Ang uban nagpakaaron-ingnong mga
empleyado sa koreyo.
Ang mga bogus tracking number sa mga pakete ug ubang mga
dokumento gipadala
usab ngadto sa mga biktima aron makita nga lehitimo ang
transaksyon. Kini nga mga
dokumento mahimong ma-validate sa Post Office.
Ang PHLPost nipahinumdom ug nag-awhag sa publiko nga i-
report ang bisan unsang
kadudahang kalihokan sa @PHLPost Official FB page
https://www.facebook.com/PHLPost.
Sa usa ka advisory, ang PHLPost namahayag nga ang mga
mosunod nga mga peke
nga FB pages – ‘Post Office Phl’ ug PhlPost – Parcel distribution’
dili ilaha sa Philippine
Postal Corporation. (Hulagway gikan sa PHLPost photo)
BALAK
TINUOD BA NGA ADUNAY LANGIT?
Sinulat ni Engr. Rogelio Podelino
Sukad sa pagka himugso nato sa kalibutan
Gimatuto kita sa atong mga ginikanan
Gibusog sa mga pagtulon-an nga Kristohanon
Aron magtubo nga buotan ug matinahoron
Gipasilsil sa alimpatakan ug.maayo
Ang NAPULO KA SUGO SA GINOO
Aron maoy sumbanan sa imong pagtuo
Magtubo nga hugot nga Katolikong Kristyano
Sa mga pagtulon-an ni JESU KRISTO
IYANG gitataw ang mga SUGO pag-ayo
Nga ang tawo nga nagtuman sa mga SUGO
Ang ganti ma-o ang langit maoy.pahimangno
Apan subo kaayong palandongon kanimo
Kay adunay mga tawo nga wala motuo
Nga adunay langit nga gitagana sa GINOO
Sumala sa gipadayag ni JESU KRISTO
Diha masuta kon unsa kalubas imong pagtuo
Kabahon sa langit nga gisaad ni JESU KRISTO
Kay ang kamatayon maoy bugtong pultahan
Paingon sa langit nga maoy imong padulngan
Kon ikaw hugot nga Katolikong Kristyano
Wala magduda sa mga pagtulun-an sa GINOO
Kay ang tawo aduna may katapusan
Ang kinabuhing langitnon gipangandaman
Kay ang kinabuhi aduna may utlanan
Mga kasakitan ug sakripisyo gi-antos tanan
Hinulsulan ang tanang kalapasang nahimo
Mangayo ug pasaylo nga tim-os sa GINOO
Sa dinhi pa si JESU KRISTO sa kalibutan
Kanunayng gisangyaw ang langit sa katawhan
Hinulsuli ang nabuhat ninyong mga kasal-anan
Atu-a sa langit nagpaabot ang DIOS AMAHAN
Kay ang pagpakabuhi sa tawo ning kalibutan
Ang tuyo ma-o man ang langitnong kaluwasan
TINUOD BA NGA ADUNAY LANGIT?
Si JESU KRISTO maoy nagmatuod nga ang
DIOS AMAHAN ana-a sa langit