Dog vaccination program
5,764 ka vials sa bakuna
Na release na sa MLGUs
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Kon maguman na ug tupok ang tanan, abton sa 57, 640 ka mga iro sa Bohol ang mabakunahan ug mahimong luwas sa rabies, hangtud sa sunod tuig.
Kini kay nakapagawas na ang Office of the Provincial Veterinarian (OPVet), kinsa nga buhatan maoy nangabaga sa Programa sa pagpugong sa rabies, sa 5,764 ka vials sa bakuna alang sa mga iro.
Kini matud pa ni Dr. Nida Daguro, dog-vaccine coordinator sa OPVet, ug gani, sa pagpaningkamot nga mapasutoy ang kampanya, duha na lamang ka lungsod sa Bohol ang wala pa makakuha sa ilang mga bakuna.
Ang matag vial sa bakuna, may igo nga ikatupok sa napulo ka iro, u gang mga bag-ong napagawas nga bakuna, maka-sarang na alang sa paghatag ug panalipod sa mga kapin kon kulang 57,000 ka mga iro.
Apan, sa labing bag-ong ihap nga nakuha human nahimo ang katapusang magpangrehistro ug pagpamakuna sa mga iro, gibanabana nga moabut na sa 200,000 ang populasyon sa mga iro: hinuktan ,am o naa sa tangkaw, ug layaw.
Gipadayag usab ni Provincial Veterinarian Dr Stella Marie Lapiz nga gawas sa kapin sa 5 mil ka vials sa bakuna, may mga bakuna na sa miaging tuig nga wala magamit nga giuna ug panghatag sa mga kalungsuran nga una nang nakasugod ug pamakuna sa wala pa makagawas ang vaccine allocation sa 2023.
Kini nagpasabut nga mahimo nga mas daghan pa ang maabut sa bakuna bisan pa sa naghinapos na nga tuig.
Ang pamakuna sa mga iro, maoy usa sa mga solusyon nga pakalmahon ang hulga sa rabies dinhi sa Bohol.
Matud ni Dr. Lapiz, tumong sa Bohol nga maabut sa bakuna ang 70% sa kinatibuk-ang populasyon sa mga iro, aron makab-ot ang herd immunity.
Kon makab-ot sa Bohol ang herd immunity, bisan kon dili tanan nga iro ang mabakunahan, giulantaw nga mohinay ang kaso sa rabies.
Sa taho ni Dr Cesar Tomas Lopez, Medical Health Services Division Chief sa Provincial Health Office, gikan sa Enero ngadto sa Nobyembre 2023, mikabat na sa 7,268 ang kaso sa mga tawo nga biktima sa pagpamaak sa mga iro.
Gani, dugang niya, miabut na sa 12 ka tawo ang namatay tungod lamang sa kaso sa rabies nga nakuha gikan sa pinaakan sa iro.
Dinhi sa Bohol, una na nga gilunsad ang Bohol Rabies Prevention and Elimination Program, ug nakuha na sa Bohol ang kanhi zero rabies cases in humans.
Apan, human sa pila ka tuig ug napun-an pa sa pag-undang sa libreng bakuna gikan sa nasudnong kagamhanan, sa pagdagsang sa COVID, pila ka tuig usab nga naundang ang pamakuna, hinungdan nga mingsi-aw na usab ang sakit.
Matud ni Gob Erico Aristitle Aumentado, dili mahimong magsagol ang turismo u gang public health concern sa rabies.
Nunot niini, iya usab nga gipanawagan ang mga nagbuhi ug iro nga mahimong responsible sa ilang mga binuhi aron dili makaperhisyo sa uban.
Gawas nga daghan na ang namatay tungod sa rabies sa iro, mas daghan pa ang namatay sa disgrasya nga ang hinungdan, ang iro nga gipasagdan sa kadalanan.
LIBRO SA ORDINANSA. Gipakita ni Dr. Stella Marie Lapiz ang libro sa Ordinansa sa Rabies sa Bohol nga ngamandu sa responsible nga pet ownership lakip na ang pagparehistro ug pagpamakuna sa mga iro ug pagpanakop sa mga iro nga layaw aron dili modaghan ang iron a walay tag-iya. (Hulagway gikan sa PIA-Bohol)
SSS nagtakda taman Dec. 29 deadline alang sa
pagkuha sa wala ma-claim nga UMID cards
Sinulat ni Elvira Bongosia
Gianunsyo sa Social Security System (SSS) nga ang mga miyembro nga nag-apply alang sa ilang Unified Multi-Purpose Identification (UMID) cards gikan sa Agosto 2017 hangtod Disyembre 2020 adunay hangtod sa Disyembre 29, 2023 aron makuha ang ilang wala ma-claim nga mga kard.
Human sa deadline, ang wala ma-claim nga mga kard, lakip na ang gibalik sa Philippine Postal Corporation (PHLPost) sa SSS human sa duha ka wala molampos nga paghatod, ilabay na base sa retention policy sa SSS.
Aron masusi ang status sa aplikasyon sa UMID card, ang mga miyembro gitambagan nga mag log in sa ilang My.SSS Portal account sa www.sss.gov.ph, ug i-klik ang “UMID/SSS ID Details” ubos sa “MEMBER INFO” tab. Kung ang status sa transaksyon kay “Card Generated”, ang mga miyembro mahimong maka-claim sa card sa SSS branch diin gi-file ang aplikasyon sa UMID.
Gitambagan usab ang mga miyembro sa SSS nga ipadayon ang pag-update sa ilang contact information aron dili sila masipyat sa mga importanteng pahibalo gikan sa SSS diin gisang-at ang aplikasyon sa UMID.
Sukad sa Pebrero 2023, ang SSS mihunong sa pagdawat sa mga aplikasyon alang sa regular nga UMID cards, apan sa pagkakaron nagtanyag sa UMID ATM Pay Card nga eksklusibo sa mga miyembro sa SSS nga adunay mga UMID card o pending nga aplikasyon sa UMID card.
Bag-olang usab nga gipahibalo sa SSS ang ilang pakigtambayayong sa Philippine Statistics Authority (PSA) aron i-integrate ang Philippine Identification System (PhilSys) sa ilang mga proseso ug serbisyo, nga naglakip sa pag-isyu sa susamang ATM-enabled SSS card alang sa mga inisyal nga aplikante.
PPP Code ug Internet Transactions Act, balaod na
Sinulat ni Elvira Bongosia
Gilagdaan na si Presidente Ferdinand R. Marcos Jr. ang Public-Private Partnership Code of the Philippines (PPP Code) ug ang Internet Transactions Act of 2023.
Gilagdaan ni Presidente Marcos ang duha ka balaod bisan kung na-isolate siya sa Bahay Pangarap sa Malakanyang tungod kay nagpositibo siya sa COVID-19.
Usa ka ceremonial signing ang gikatakda unta kagahapon sa Malacañang alang sa paglagda sa duha ka bag-ong balaod apan wala kini madayon.
Matud pa sa Presidente, ang duha ka bag-ong balaod nagpakita sa pasalig ug kaandam sa nasud sa pagpaspas sa kalamboan ug pagpalambo sa digital economy.
Ang pagpatuman sa PPP Code, o “An Act Providing for the Public-Private Partnership of the Philippines”, gilagdaan isip Republic Act No. 11966, magtukod ug usa ka lig-on ug matag-an nga palibot alang sa kolaborasyon tali sa publiko ug pribadong sektor aron matubag ang mga kal-ang sa mga sistema sa imprastraktura ug gawasnon usab ang gikinahanglan kaayo nga mga kahinguhaan aron makahimo ang gobyerno sa pagpadayon sa uban nga parehas ka importante nga mga proyekto ug mga inisyatiba.
Ang PPP Code naglakip sa labing maayo nga mga gawi gikan sa kapin sa tulo ka dekada nga kasinatian sa pagpatuman sa Build-Operate-Transfer (BOT) Law, pagsiguro nga ang nasud makatukod ug mas maayong mga proyekto sa imprastraktura ug mamenosan ang mga risgo atol sa pagpatuman niini.
Sa laing bahin, ang pagpasa sa Internet Transactions Act of 2023, nga gilagdaan isip Republic Act No. 11967, ang katawhan mahatagan sa mga mekanismo aron masaligon nga dawaton ang digital economy.
Ang ITA, o “An Act Protecting Online Consumers and Merchants Engaged in Internet Transactions,” nagpasiugda sa mga paningkamot sa gobyerno nga dili lamang mapanalipdan ang mga konsumedor ug mga negosyante, apan usab gamiton ang e-commerce isip himan alang sa pagtubo ug paglambo samtang gisuportahan niini ang patas nga mga gawi sa negosyo, nagpasiugda sa kabag-ohan, ug nagtukod ug epektibo nga mga mekanismo alang sa pagsulbad sa panaglalis.
Gitukod usab niini ang E-Commerce Bureau ubos sa Department of Trade and Industry nga maoy manguna sa pagpatuman sa balaod, ingon man ang Electronic Commerce Act of 2000, ug ang Philippine E-Commerce Roadmap. (ecb/PIA7-Bohol)
Labing unang Tourist Rest Area sa Bohol, gibuksan sa DOT
Sinulat ni Elvira Bongosia
Gibuksan sa Department of Tourism (DOT) ang labing unang Tourist Rest Area (TRA) sa Bohol nga nahimutang sa Barangay Poblacion sa lungsod sa Dauis niadtong Sabado, Disyembre 2, 2023.
Gipangunahan ni DOT Kalihim Christina Garcia Frasco ang paglusad ug opisyal nga turnover kauban ang DOT team, Gregory Oller ug Jetro Nicolas Lozada, assistant chief operation officer sa Tourism Infrastructure and Enterprise Zone Authority (TIEZA).
Ang TRA maoy usa sa mga flagship program sa DOT ubos ni Sec. Frasco ug gipasukad sa tumong sa Departamento nga maghatag kasayon ug kaharuhay sa mga turista, ug ipasiugda ang paghatag ug limpyo nga kasilyas alang sa mga turista nga nagbiyahe sa lainlaing mga destinasyon sa turista. Kini adunay coffee shop, pasalubong ug souvenir store, tourist information area, ug charging station.
“This TRA provides convenience sa atong mga turista aron malipayon ug hamugaway ang ilang biyahe. It has a comfortable lounge, a pasalubong center to support local businesses and MSMEs so that they can sell their products,” matud pa ni Frasco.
Gitubag sa TRA ang numero unong kabalaka sa mga turista base sa usa ka survey nga nagpakita nga 92% sa mga turista mitumbok sa kakuwang sa limpyo ug desente nga mga rest room sa mga lugar sa turismo, pasabot ni Frasco.
Matud pa sa Kalihim, ang turismo nga direksyon ubos sa pamunoan ni Presidente Ferdinand R. Marcos Jr. nag-ila sa panginahanglan sa lig-ong pundasyon. Usa sa mga piho nga katuyoan sa pagpalig-on sa turismo mao ang pagtutok sa imprastraktura nga maoy kritikal sa pagpalambo sa turismo, si Frasco miingon.
Gibutyag pa ni Frasco nga ang nasudnong kagamhanan naglantaw sa Bohol isip usa ka mutya ug tinubdan sa nasudnong garbo samtang iyang gikutlo ang buhat ug ehemplo sa pag-establisar sa kaugalingon isip usa ka malungtarong destinasyon sa eco-turismo ug ngadto sa tibuok kalibutan nga inila nga UNESCO Global Geopark.
Gipahibalo sa kalihim ang umaabot nga procurement phase alang sa rehabilitasyon sa Alona seawall nga iyang gisusi uban ni Gobernador Erico Aristotle Aumentado atol sa groundbreaking sa Dauis TRA niadtong Disyembre sa miaging tuig.
Gitaho usab ni Frasco ang inisyatiba sa DOT sama sa paglusad sa Tourism Promotions Board Travel Philippines mobile app, ang tourist assistance call center ingon man ang pakigtambayayong niini sa Department of Transportation sa pagpalapad sa nasud sa domestic ug international flight portfolio.
Si Provincial administrator Asteria Caberte, nga nagrepresentar kang Gobernador Aumentado nga tua sa Dubai alang sa Conference of Parties (COP28), nihangop sa pagdugang sa mga pasilidad sa turismo sa probinsiya.
Nagpasalamat siya sa DOT ug TIEZA alang niini nga pamuhunan nga makatabang sa pagpataas sa probinsya ingon usa ka nanguna nga destinasyon sa turista. Matud pa ni Caberte nga subay kini sa strategic governance agenda sa probinsiya sa malahutayong turismo.
Gipahibalo usab ni Frasco nga 18 pa ka TRAs ang tukoron sa tibuok nasud alang sa 2024. Giingong 2 pa ka TRA ang gikatakdang tukoron sa Bohol, usa sa syudad sa Tagbilaran ug usa sa lungsod sa Carmen isip kabahin sa pasalig sa DOT.
Atol sa programa, gihatagan ni Frasco ug tour guide kits ang 15 ka DOT-accredited tour guides sa Bohol.
Nitambong usab sa maong kalihokan sila Rep. Edgar Chatto sa unang distrito, Dauis Mayor Roman Bullen ug first lady Carmel Bullen, Bise Mayor Miriam Sumaylo, Acting Governor Tita Baja, Board Members Aldner Damalerio, Benjie Arcamo ug Lucille Lagunay, ug Tagbilaran City Mayor Jane Yap.
Si Tourism Secretary Christina Garcia Frasco (tunga, nagkupot sa ceremonial key) maoy nangulo sa paglusad ug opisyal nga turnover sa Tourist Rest Area (TRA) sa Barangay Poblacion sa lungsod sa Dauis niadtong Disyembre 2, 2023.(Hulagway gikan sa PIA7-Bohol)
PBBM gikondena ang pagpamomba sa MSU, gisaad ang hustisya
Sinulat ni Elvira Bongosia
Kusganong gikondena ni Presidente Ferdinand R. Marcos Jr. ang pagpamomba sa Mindanao State University (MSU) ug sa Marawi nga mga komunidad niadtong Domingo nga nakapatay sa upat ka tawo, nagpasalig nga ang gobyerno anaa sa ibabaw sa sitwasyon ug nagtabang sa mga biktima sa pag-atake sa terorista.
Ang Presidente mipaabot sa iyang pahasubo sa mga pamilya ug mga minahal sa kinabuhi sa mga biktima, ug nibasol sa mga teroristang langyaw nga nagpaluyo sa pag-atake sa pagpamomba.
“Icondemn in the strongest possible terms the senseless and most heinous acts perpetrated by foreign terrorists upon the Mindanao State University (MSU) and Marawi communities early this Sunday morning. Extremists who wield violence against the innocent will always be regarded as enemies to our society (Akong gikondena sa labing kusog nga mga termino ang mga walay hinungdan ug labing mangil-ad nga mga buhat nga gihimo sa mga langyaw nga terorista sa Mindanao State University (MSU) ug Marawi nga mga komunidad sayo karong Domingo sa buntag. Ang mga ekstremista nga naggamit ug kapintasan batok sa mga inosente kanunay nga isipon nga mga kaaway sa atong katilingban),” matud pa sa Presidente sa usa ka pahayag.
Gipaabot usab ni Presidente Marcos ang iyang kinasingkasing nga pahasubo sa mga biktima, ilang mga minahal, ug sa mga komunidad nga nahimong target niining pinakaulahing pag-atake sa kalinaw. Gipasalig niini ang tabang sa gobyerno sa mga naapektuhan.
Sa inisyal nga mga taho nagkanayon nga upat ka tawo ang namatay sa insidente sa pagpamomba sa MSU, Marawi City niadtong Domingo samtang ubay-ubay ang naangol.
Ang hepe ehekutibo miingon nga ang gobyerno nakigtambayayong karon sa rehiyonal nga gobyerno sa Bangsamoro Autonomous Region in Muslim Mindanao (BARMM) ug sa mga hingtungdan nga local government units alang sa ilang paspas nga pagtubag sa gitawag niya nga “latest assault on peace.”
Gipasaligan usab ni Marcos ang publiko nga dad-on sa hustisya ang mga naghimo niining walay hinungdan nga buhat.
Ang Presidente mihatag sa iyang pasalig ngadto sa mga lumulupyo sa Marawi City nga ang mga lakang sa seguridad gipakusog sa tibuok kampus sa unibersidad ug sa kasikbit nga mga dapit.
Ang Presidente nanawagan sa publiko nga magpabiling kalmado, mabinantayon ug makonsensya aron masiguro nga ang makalilisang nga mga panghitabo dili dugangan pa sa dili tukma, wala masusi, ug dili opisyal nga impormasyon.
Nanawagan usab ang Presidente sa publiko nga ipabilin ang mga biktima, ilang pamilya ug komunidad sa pag-ampo samtang nagkahiusa batok sa kapintasan ug ekstremismo.