Dakong kunhod sa bayranan sa
kuryente gipatuman sa BLCI
Mga konsumidor sa Bohol Light Company Inc. (BLCI) makasinati ug dakong pagkunhod sa ilang bayronon sa kuryente sugod karong buwan sa Disyembre 2023.
Mokunhod ug P2.74 matag kilowatt-hour (kWh) ang electric bill sa mga residential consumers ug P2.71/kWh alang sa mga commercial consumers.
Kining lain nga pagkunhod sa electricity rates nagdala sa residential rate ngadto na sa P11.03/kWh gikan sa P13.77/kWh sa milabay’ng buwan, ug P10.72 gikan sa P13.43/kWh alang sa mga commercial customers.
Ang maong rollback, magpasabot nga ang residential customer nga mokonsumo ug 100 kWh sulod sa usa ka buwan makatagamtam ug savings nga P274 sa iyang electric bill, o P548 nga savings alang sa nagkonsumo ug 200 kWh, ug pagkunhod nga P822 alang niadtong nagkonsumo ug 300 kWh.
Sulod karong tuiga, mao kini ang pinaka-dako nga pagkunhod sa presyo sa electrisidad dinhi sa Tagbilaran City nga gi-alagaran sa Bohol Light, kinsa padayong nagpa-ubos sa power rates sa mga milabay’ng buwan.
Kining dakong pag-us-os tungod sa pag-ubos sa generation charges sa power rate sa Wholesale Electricity Spot Market (WESM) nga usa sa power producers nga atong gikuhaan sa kuryente.
Mao kini ang pagtandi sa atong presyo sa kurente sa bulan sa Nobyembre ug Desyembre.
Kung atong Itandi sa ubang power distribution utilities ug electric cooperatives, ang rates sa Bohol Light nagpabiling mas ubos, sukwahi kini sa kasagarang pagtuo nga taas ang singil sa utility company.
Usa ka comparative review sa mga power rates nga gimando sa mga distribution utilities ug electric cooperatives dinhi sa Visayas Region, nagpakita nga ang Bohol Light naghambin ug mas ubos nga mga balayranan.
Ang Bohol Light adunay pinaka-ubos nga Distribution, Supply and Metering (DSM) charge kung itandi kini sa ubang mga private distribution utilities ug electric cooperatives sa ubang dapit sa nasud.
Ang DSM charge mao lamang ang pahat nga makuha sa Bohol Light gikan sa kinatibuk-ang monthly billing sa mga konsumidor. Ang ubang bill components sama sa Generation, Transmission ug Government charges, nga maoy naglangkob kapin sa 90% sa gibayran sa mga konsumidor, dili mopadulong sa Bohol Light, kun dili derecho ngadto sa mga power producers nga maoy tinubdan sa kuryente nga gigamit aron i-apud-apud sa Bohol Light, sa National Grid Corporation of the Philippines (NGCP) nga maoy nagdumala sa transmission infrastructure aron ikahatod ang electrisidad gikan sa mga power producers ngadto sa distribution utility, ug ang government charges pinaagi sa buhis ug pondo alang sa mga subsidiya ug diskwento para sa mga lifeline ug senior citizens.
Ang DSM charge sa Bohol Light nag average lamang ug P0.9840 sukad pa sa tuig 2015. Naglangkob lamang kini sa dili mulapas sa 7% sa kinatibuk-ang gibayran sa mga konsumidor sa ilang matag buwan nga bill.
Diha sa makolektang DSM charges, makapatuman ang Bohol Light sa ilang operations, lakip na ang pag-ugmad, pagtukod/pagmaintain sa ilang distribution system ug pangsweldo sa mga empleyado.
Bisan pa niining pagkunhod sa bayronon sa kuryente, padayong gidasig gihapon sa Bohol Light ang mga konsumidor sa kuryente nga magpraktis gihapon ug pagdaginot sa electrisidad.
Gipahinumdoman sa Bohol Light ang ilang mga konsumidor nga magdaginot sa pag gamit kuryente tungod kay walay kasigurohan ang pag-us-os ug pagsaka sa mga presyo, ilabi na ang mga basic commodities.
RDC magmonitor sa EC, Epekto sa reclamations
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Tabang sa binuwan nga pagmonitor sa pagsubay sa environmental compliance (EC) sa upat ka mga reclamation projects nga may area clearances na ug paghimo ug lapad nga pagtuon sa kinatibuk-ang epekto ug resilience analysis sa 11 ka mga proyekto sa reclamation sa Central Visayas nga wala pa makakuha sa gikinahanglan nga area clearances.
Kini maoy kongkreto nga lakang nga himoon sa Regional Development Council sa Central Visayas (RDC-7) human nila ipalusot ang resolusyon sa pagsuporta sa Department of Environment and Natural Resources sa paghimo niini ug pagrepaso sa mga proyekto sa reclamation sa tibuok nasud.
Didto sa katapusang tigum sa RDC-7 alang sa 2023, gipasupot sa nag-unang bahan nga tigplano sa rehiyonal nga kaugmaran sa Central Visayas, ang suporta niini sa pagrepaso sa DENR sa tanang reclamataion projects, human usab kini gipasuspende ni Presidente Ferdinand Marcos Jr.
Matud ni Gobernador Erico Aristotle Aumentado, kinsa maoy pangulo sa RDC karon, nga tumong sa pundok ang pagpahiluna sa mga katilingban nga maayo nga puy-an, ug sa pagdagsang sa mga proyekto sa reclamation, angayan lamang kining tutokan ug maayo.
Partikular nga buot mahitabo sa gobernador ug sa R$DC mao ang paghipos sa mga datus u gang pagtuon sa pagdaghan na sa mga tawo ug sa puloy-anan nga kaya pa nga buhi-on sa kalibutan aron mahatagan ug mas nagamhan nga pagpatuman sa mga balaod sa kalikopan kon gikinahanglan.
Namatikdan na usab s amga isla sa Central Visayas nga may pagsaka gyud sa taub, nga gituohan nga dala na usab sa pag-abuso sa kalikopan, busa gikinahanglan ang labing dinali-an nga aksyon aron mapalig-on ang pagpatunhay sa mga komunidad taliwala sa hulga sa katalagman.
Dinhi sa Bohol, init nga gisaway ang pagduso sa laraw sa reclamation dinhi sa Tagbilaran samatang didto sa Manila, gibabagan usab sa mga pundok ang paghimog dugang reclamation sa Manila Bay.
Ang pagsupak dala sa pagtuo nga kini maghimo ug dili na mapugngan pa nga pagkadaut sa marine ecosystems nga maoy gisaligan sa katawhan aron mabuhi.
Sa Central Visayas, may 15 ka mga reclamation projects: upat niini nakakuha na ug area clearance nga gikinahanglan subay sa regulasyon sa DENR.
Ang nahibilin nga 11 ka mga projects, wala pa makakuhag area clearances, nga karon napugngan na usab sa suspension nga mandu sa Presidente ug sa pagrepaso sa DENR.
DILI LANG REPASO. Misugyot ang RDC 7 ubos ni Gob Erico Aristotle Aumentado nga maghimo ug binuwan nga pagmonitor sa pagtuman sa mga lagda sa EC sa mga reclamation nga nakakuhag nag pagtugot ug pagtuon sa epekto sa reclamation ilabi na sa pagpalig-on sa mga komunidad batok sa hulga sa katalagman. (Hulagway gikan sa PIA-Bohol)
Pag-IBIG Fund nakakuhag tulo ka Gold Stevie Awards
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Ang pagpasayon sa serbisyo sa Pag-IBIG Fund pinaagi sa pagsagop sa pagsibya sa digital ug social media aron ikapadayag ang iyang 40 ka tuig na nga kabilin, ming-ani sa ahensya sa tulo ka mga pasidungog, didto sa Rome ug sa New York dili pa dugay.
Kini ug ang excellence in leadership mitunol sa ahensya sa 3 ka Gold Stevie Awards atul sa International Business (Stevie) Awards sa Rome, Italy u gang Stevie Awards alang sa Women in Business didto sa New York City, USA.
Ang Stevie Awards gilangkoban sa 8 ka pasidungog sa tinuig nga business competitions nga gitanyag sa Stevie Awards, Inc, sukad pa niadtong 2002, alang sa mga kompanya ug mga indibidwal nga anaa sa negosyo.
Duha ka Gold Stevie Awards ang nakuha sa Pag-IBIG Fund didto sa International Business Awards sa Rome ug kini alang sa Pag-IBIG Fund Official Facebook Page ug sa Lingkod Pag-IBIG Coffee Table Book.
Ang social media page sa ahensya napili nga Most Innovative Facebook Page kay kini nagpadayag sa paningkamot sa Pag-IBIG Fund’s sa pagpaabante sa digital engagement sa iyang mga sakop, samtang ang coffee table book gidayeg sa Company History Publication category tungod kay napadayag niini ang dedikasyon sa mga trabahante sa ahensya nga naghulma sa 40 ka tuig nga kasaysayan niini.
Gawas pa niana, si Pag-IBIG Fund Chief Executive Officer Marilene C. Acosta nakakuha usab sa ikatulo nga Gold Stevie Award alang sa Female Executive of the Year didto sa Stevie Awards for Women in Business sa New York City.
Kini nga pasidungog misunod usab human si Acosta napili nga Circle of Excellence Awardee ug Woman Leader of the Year, sa 2023 Asia CEO Awards, sa milabay ga buwan.
Kini na ang ika napulo nga pasidungog nga nakuha sa Pag-IBIG Fund sa natad sa serbisyo, communications ug leadership excellence.
LED Board, ceiling fans gikan sa nadaug sa Governor’s Cup
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Bag-o nga light emitting diode (LED) nga board ug dugang nga ceiling fan alang sa Atty Felix Garcia Sports Gymnasium ang apil sa mga proceeds sa premyo nga nakuha sa Bien Unido sa milabay nga Governor Erico Artistotle Aumentado Cup 2023.
Kini maoy gibutyag ni Manuelito Item, information officer sa lungsod kinsa usab maoy sports commissioner sa nagpadayon nga Mayor Rene Borenaga Cup, InterBarangay Basketball League sa Bien Unido sa 2023.
Kahinumduman nga ang Bien Unido minggawas nga Third sa Seniors Division sa Governor’s Cup 2023.
Niadtong higayona, ang Tagbilaran City ang nahimo nga Champion, diha nga gipilde niini ang Talibon, nga nahimong second sa ilang division.
Sa ilang pagdaug, nakakuha ang Bien Unido sa P150,000.00 cash prize ug P2,000,000 nga bili sa projects gikan sa gobernador.
Matud pa ni Item, sa premyo nga nakuha sa mga players sa lungsod, nakahukom ang mga taga lungsod nga magpalit ug LED Board nga ipahimutang sa gymnasium.
Sa desisyon, gibutyag ni Item nga walay restriction sa kon unsay gastohan sa nadaug nga premyo, segun pa sa gobernador, hinungdan usab nga gipadayon sa lungsod ang plano.
Daku ug gamit ang LED Board, ilabi na sa higayon nga ang mga kalihukan sa lungsod, mangabang lamang kini ug LED Board.
Gawas pa, sa gymnasium, naguba ang una nga celiling fan niadtong paglampurnas sa bagyo nga Odette, hinungdan nga may panginahanglan kini sa pabugnaw sa sulod sa gym.
Niini, duha ka bag-o nga ceiling fanang gipahimutang karon sa gymnasium, aron mapahiuli kini ug maka-alagad sa mga taga lungsod.
MAYOR RENE BORENAGA. Gikan sa premyo sa Governor’s Cup, gipalitan sa lungsod ug LED Board ang Bien Unido Gym, ug gipatauran ug duh aka ceiling fans, subay sa hukom sa mga tawo, matud ni Mayor Borenaga. (Hulagwat gikan sa PIA-Bohol)
8 dancing contingents apil sa Hagwa-Baroto sa Bien Unido
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Walo ka mga tunghaan sa sekondarya nga nia sa lungsod ang mosalmot sa ilang halad sayaw atul sa gipabalik nga Hagwa-Baroto Festival atul sa ika 42 nga Kasumaran sa pagkatukod sa Bien Unido.
Si Mayor Rene Borenaga, kinsa maoy mibutyag niining kasayuran, nanawagan sa mg aka tagi lungsod sa pagduyog sa kasadya sa himoong nga Festival Streetdancing Disyembre 15, 2015 pasundan usab sa ritual performance nga mahitabo sa Sports Oval sa lungsod, tupad mismo sa Atty Felix Garcia Sports Gymnasium.
Matud ni Manuelito Item, ang Hagwa, nangahulogan sa paghagwa sa katawhan sa bata nga santos patron sa lungsod nga mao ang Santo Nino, samtang ang Baroto, ang sagad nga kasakyan sa mga mananagat nga sa matag adlaw, nakighagwa sa kapalaran ug sa grasya aron makauli nga luwas ug may dala nga kuha.
Dugang niya, ang Hagwa Festival, nahitabo na kanhi nga mga katuigan, apan sa walay tataw nga rason, napaundang human sa unang inter-school nga partisipasyon sa Hagwa Festival niadtong sayo sa 2000.
Niadtong panahona, nadala pa ang delegasyon sa Bien Unido ngadto sa Sinulog Festival, dugang ni Item.
Niining tuiga, ubos ni Borenaga, gibalik ug gilauman nga maglungtad na nga festival, dayag ni Item, atul sa tigum ug year-end assessment sa Association of United Development Information Officers (AUDIO) sa Bohol, didto sa Dive Camp, sa Puerto San Pedro, Bien Unido.
Ang street dancing mga magsugod sa alas 9:00 sa buntag, magasukad sa simbahan sa Santo Nino ug molibod ngadto na sa Oval alang sa ritual competition.
Dugang pa, ang Hagwa-Baroto, mogamit karon sa canned music alang sa kompas niini, sahi sa kasagaran nga bansay nga mag buhi nga tukar ang gigamit.
Apan, wala kini magpasabut nga ang sadya sa Hagwa-Baroto, magkuwang, pasalig sa mga tigpasiugda.
Ang Hagwa-Baroto Festival, gawas nga paghandum sa Foundation Days sa lungsod ug agi ug pagdawat na usab sa mga kalihukan sa pagsaulog sa kapistahan sa Santo Nino, Disyembre 29.
BALAK
ANG LINTUNGANAY SA ATONG PAGPAKABUHI
by Engr. Rogelio Podelino
Matag tawo sa ibabaw ning kalibutan
Tagsatagsa ug alan nga gi-agi-an
Kay tawo gihatagan ka man ug kagawasan
Ikaw ang magbuot sa imong kagustuhan
Manginabuhi sa pa-agi nga matarong
Aron sa katilingban ikaw makaharong
Dili magbuhat nga supak sa IYANG mga sugo
Hikalimti ayaw ang matag adlaw nga pag-ampo
Apan kalibutan sa mga buhi malinglahon
Na-a sa palibot ang mga matentalon
Agnihon ka sa kalibutanon’g kalipay
Aron imong kasub-anan mahupay
Tawhanon kina-iya ang kasaypanan
Magupok ang iyang baroganan
Mopasulabi ang lawasnon’g kahidlaw
Ang iyang pagka maligdong mahanaw
Ang pagpakgang sa mga tental dili tiaw
Kay ang balati-an labihan’g gi-uhaw
Kinahanglan bug-os ang imong baroganan
Aron kahigayonan pagpakasala mapugngan
Kay dinhi sa walug sa mga buhi
Nagkadaiya ang mga buluhaton nga hiwi
Magbaton ka ug baroganan’g timgas
Aron sa mga kasal-anan dili ka magasgas
Kay sa matag adlaw nimo’ng pakigbisog
Sungsungon ang makusog nga sulog
Likayan ang mga kahilayan
Aron mopadayon ka sa unahan
Kay katapusan sa kinabuhi dili man kapugngan
Ang tanan aduna may utlanan
Magsubay sa matarong nga dalan
Aron wala kay kabilinggan
Kay atong tinguha makaabot unta sa langit
Paghimaya sa GINOO sa hingpit
Magmatngon ka tawo sa imong kinabuhi
KINI ANG LINTUNGANAY SA PAGPAKABUHI