PAGTUKIB
Ni: Jes B. Tirol
Panglot Nga Dakô 24, 2023
Atong Gisaúlog Ang SURAPÔ
Dili Ang Pasko
Pasiuná
Karong panahona ang gigamit nga hubad sa Ininglis nga “Christmas” mao ang
“pasko”. Matod pa sa kapulongnan ni Pari Juan Felix de la Encarnacion, ang pulong
“pasko” maoy pascua sa Kinatsilâ. Ang Kinatsilâ nga pascua nagkahulogán og
“Passover” sa Ininglis.
Ang “Passover” o “pascua” mao ang panihápon sa mga Hudeyo didto sa Ehipto
samtang ang kamatayon igò lang niági. Nangamátay ang mga kamagulangang anak sa
mga Ehiptohánon. Human sa maong hitabô ang mga Hudeyo gitugotan sa pagháwà sa
Ehipto.
Sugod niadtong hitabóa ang mga Hudeyo nagsaúlog sa pascua o pasko sa matag
tuig. Kadtong kataposang panihápon nga giimato sa atong Ginoong Hesukristo kauban sa
iyang mga alábay, usa kadto ka pascua or pasko.
Sa atò pa ang pasko adto untà mahitabo sa Balaan nga Pitlaw (Holy Week). Ang
pangutána mao, ngano man nga ang pasko gigamit man alang sa panahon sa pagkatáwo
ni Hesukristo?
Duruhá Ka Pasko
Ang mga Pari nga Katsilà nagpasiúgda usab og tulumanon nga panihapon sa
bisperás o tighapón sa pagsaúlog sa pagkatawo ni Hesukristo. Gitawag kini sa Kinatsilâ
og “nochebuena”. Gihubad pod kini sa mga Katsílà nga “pasko”.
Aron mawálà ang kalibog, ang pasko sa Balaan nga Pitlaw gitawag og “Pasko sa
Pagkabánhaw” og ang tighapón sa pagkatáwo gitawag og “Pasko sa Pagkatáwo”.
Tungod kay daghan mang mga pulong nga magamit sa Balaan nga Pitlaw, ang
Pasko sa Pagkabáhaw talagsa ra gamiton, samtang ang Pasko sa Pagkatáwo kanunay nga
magamit. Sa ngadto-ngádto nawaní ang pulong Pasko sa Pagkabánhaw ug ang Pasko sa
Pagkatawo namubô na lamang sa pulong “Pasko”.
Bisan tuod walâ mohaóm ang kahulogán, ang pulong “Pasko” giisip na nga
panahon sa paglipay tungod kay natawo na ang atong manunubos. Sa atò pa nalísò ang
kahulogan sa pulong “Pasko”.
Surapô
Ang pulong surapô usa ka karaan nga pulong sa Binisayâ nga nagpasabot sa
paglipaylipay ug paghatag sa mga gasa.
Gikan kini sa mga pulong “surá” ug “pô”. Ang “surá” nagkahulogan og askil nga
paglihóklihók tungod sa kalipay ug pagpasalámat. Ang “pô” mao ang ngalan ug pagtáhod
sa mga espiritu nga gituóhan nga naglibót kanátò. Mogamit pa ang mga Bol-anon niini sa
higayon nga moadto siya sa mga hilit nga dapít og moingón siya “Tabì pô. Mahimo bang
moági ko?”
Ang surapô ibayábay o proklamar sa Datu alang sa pagsaulog sa panahon sa
kalipay sama sa pagpasalamat sa maayong ani, adunay siya’y bag-ong anak, ug uban
pang katarungan.
Ang mga Pari nga Katsilâ walâ mosagóp sa pulong “surapô” ubos sa katarongan
nga ang “pô” walâ magtumbok ni Ginoong Hesukristo. Gipalabón pa nila ang paggamit
sa pulong “Pasko” bisan pa og walâ usab mohaóm.
Ang Pasko Karon
Panahon sa mga Katsilà, ang pasko maoy usa ka tulumanon sa simbahán. Apan
karong panahóna ang atong pasko anaa magtumbok sa paglipaylipay ug paghátag sa mga
gasa o tagaylo (exchanging gift). Daghan pa ang mga pigíng nga gisaulog sa katawhan
kay sa Misa sa simbahán.
Búsà ang pasko karon atong gihimo nga mohaóm sa kinaraán nga surapô. Ang
pagpanáygon sa mga katawhan ug kabataan walay labot kini sa mga tulumanon sa
pagsimba.
Busâ ang haom nga pulong mao ang surapô ug dilì ang pasko. Malipáyong surapô!