MGA LOMOLUPYO DINHI SA SYUDAD SA TAGBILARAN MAS UBOS ANG BAYARAN SA BILL SA KURYENTE
Sinulat ni Sheryl B. Paga
Ang ipatuman nga electric rate alang sa mga residential consumers sa Bohol Light dinhi sa dakbayan sa Tagbilaran karong buwan sa Marso mas ubos ug kapin sa piso kon itandi sa balayranan nga gipatuman sa mga distribution utilities sa lalawigan sa Bohol.
Ang mga konsumidor sa residential nga klasipikasyon dinhi sa syudad sa Tagbilaran nga gi-alagaran sa Bohol Light, magbayad ug P9.08 matag kWh.
Makita sa ubos ang tala kon unsa bahin sa mga component sa electricity bill ngadto sa mga residential consumers:
Samtang ang effective rates sa bulan sa Marso 2024 ngadto sa ubang classification sa konsumidor mao kining musunod:
Ang bag-ong rates sa Bohol Light nagpabilin gihapong usa sa pinaka-ubos nga presyo diri sa Visayas Region.
Ang Generation Charge sa kuryente matag bulan mag usab-usab tungod kay magdepende kini sa kung pila ang presyo sa pagkompra sa raw materials aron makagama ug kuryente ang mga Power Generation Plant ug ang pagka otro-otro sa presyo diha sa Spot Market. Mao usab kini ang hinungdan nga sa matag buwan adunay mga adjustments ang singil sa kuryente nga ipatuman sa mga Distribution Utilities, sama sa Bohol Light.
Ang Generation Cost mao ang nag-langkob sa pinakadako nga porsyento sa mga components sa pag gerenate sa binuwan nga effective electricity rate. Makita sa pie graph sa ubos ang panaglitan niini:
Dugang pa niana, ang Bohol Light buot magpahibalo nga ang Generation Cost direcho kini nga i-remit sa Bohol Light ngadto sa power generation companies nga nakontrata, ug walay bisan usa ka dako ang mosulod ngadto sa panudlanan sa Bohol Light tungod kay ang Generation Cost usa kini sa mga “pass through charges” nga matala diha sa electric bill.
Ang dugang detalye sa electricity rates sa Bohol Light masuta pinaagi sa ilang official website at www.bohollight.com ug e-click lamang ang rate icon.
BOHOL WATER mi reclassify sa accounts sa mga konsumidor
Sinulat ni Victor B. Tambis
Sa tinguha nga mhan-ay ang classification sa narehistro nga mga account sa mga konsumidor, gihimo sa Bohol Water ang pag reclassify sa mga account pinasubay sa classification nga nahilatid sa mando o order sa National Water Resources Board (NWRB) nga nagtugot sa maong Kompanya pagkolekta sa bag-o nga taripa.
Atong nahibalo-an nga niadtong Marso 17, 2023 ang NRWB nagpagawas ug mando nga nagtugot sa Bohol Water pagkolekta sa singil sa tubig ginamit ang bag-o nga taripa. Kining maong mando gi implementar sa Bohol Water niadto pa lamang Agosto 1 sa maong tuig o dul-an sa lima ka bulan sukad kini mi gawas.
Kining maong taripa nga gi singil sa Bohol Water nagalangkob sa tulo ka kategorya nga mao ang (1) Residential Rate; (2) Commercial Rate, ug ang (3) Bulk Rate, diin managlahi ang graduated rates sa unang duha ka kategoriya ug managlahi usab ang size o gidak-on sa connection o tubo. Ang residential rate, nga nagalakip sa Residential, Commercial, Institutional ug Government anaa nahisakop lamang sa “RESIDENTIAL RATE” diin ang sukod sa connection niini anaa sa ½ inch samtang ang institutional (government hospitals/facilities) ug government buildings/offices anaa sa ½” inch pataas diin residential rate ra gihapon ang gi apply niini.
Ang pagreclassify sa mga account anaa lamang sa residential account, tungod kay ubos niining maong classification, aduna nay mga residential nga gi convert na ngadto sa commercial establishment o ang panimalay diin anaa naka connect ang maong account aduna nay tindahan nga gi isyuhan ug business permit sa syudad. Mao nga aron paghan-ay niini nga motukma sa actual nga classification sa maong account, gihimo kining maong reclassification sa mga account. Dili angay maguol ang konsumidor kay magpabilin gihapon nga residential rate ang gisingil niini.
Simultaneous SSS RACE Operations
7 ka employer gi-ultimatuman
pagkapalta sa SSS kontribusyon
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Subli nga mipahinumdom ang Social Security Systems (SSS) sa mga sakop nga mga employer sa pagtamud sa ilang mga kontribusyon nga alang usab sa kaayohan sa ilang mga trabahante, aron dili na mahasol pa.
Kini samtang 7 ka mga employers ug establisemento sa Sugbo ug lain nga pito usa sa Bohol ang personal nga gisubay sa SSS Run After Contribution Evaders (RACE) Marso 20-21, dungan sa Simultaneous RACE Operation, aron hatagan sila sa 15 ka adlaw nga ultimatum sa pagbayad sa na palta nga kontribusyon aron dili na ikasang-at pa sa ahensya ang kaso ngadto na sa legal division niini.
Dinhi sa Bohol, mikabat sa kinatibuk-an nga P700 mil ang principal nga balayranan sa 6 ka mga establisemento nga napalta samtang lang P445 mil usab ang mga natigum nga mga multa sa pagkapakyas sa balayranan, sa kinatibuk-an nga P1.1 milyones nga walay mabayri nga mga kontribusyon, matud ni Engr. Alieta Basubas, hepe sa SSS Bohol Field Office.
Gipasabut ni Atty Alberto Montalbo, SSS Vice President for the Visayas, nga sanglit ang goberno karon mas nakasabut na sa kahimtang sa mga employer nga usab nagsagubang sa mga hagit dala sa naglusno nga ekonomiya, inay pasirad-an ang mga nakalapas sa balaod sa SSS Law, hatagan hinuon kini og Relief Afforded to Challenged Employers (RACE).
Dinhi, inay mangisug ang SSS nga sarang nagpanghitabo sa mga masubay nga mga nakalapas nga employers kaniadto, tambagan sa SSS ang naulahi nga husayon ang gulgot nga sitwasyon sulod sa 15 ka adlaw, o adto na mangatubang sa korte.
Aduna usab kitay sayon nga data-data sa pamaagi sa pagbayad sa mga kakulangon, dayag sa abogado nga opisyal sa SSS.
Dinhi sa Bohol, duha ka establisemento ang giadto sa bahan sa SSS RACE Team sa merkado sa Carmen, lain nga duha pa usab ang gi-adto sa lungsod sa Pilar ug tulo ka establisemento ang gituyo og adto sa team sa Ubay.
Gawas sa usa ka establisemento sa Ubay, ang unom nga gisubay sa SSS RACE Team, tanan nakadawat na sa notisya, matud ni Engr Basubas, hepe sa SSS Tagbilaran.
Ang pito ka mga establisemento, nalangkob sa retail, barbershop, water refilling, gasoline station, department store, pribado nga eskwelahan ug restobar.
Importante nga sa sunod nga 15 ka adlaw, sundon sa mga nabisita nga mga establisemento ug employer ang ilang mga suliran sa SSS, aron magkasabut sa termino ug pamaagi sa pagbayad, aron dili mas modaku pa ang suliran, apas-sumpay usab ni Jon Ace Aparicio, account officer sa SSS.
Padayon pa usab gihapon nga gitanyag sa SSS ang easy installment program aron makatabang sa mga employer nga makahulip sa ilang mga kakuwangon nga mao usab ang kinahanglan aron ang ilang mga trabahante nga gikolektahan sa ilang mga kontribusyon, makagamit sa ilang mga hinaguan pinaagi sa mga benepisyo nga alang kanila sa panahon sa kalisud, pahinumdom ni Atty. Montalbo.
ALIBYO ALANG SA NAGKAMALISUD. Gisubay sa SSS RACE Team ang pito ka mga establisemento sa Bohol ug laing pito usab ka establismento sa Sugbo nga nakapalta sa ilang mga kontribusyon ug maoy kina-ingnan nga dili makadawat sa mga benepisyo ang mga trabahante. 15 ka adlaw nga tagal ug kon dili nila mahusay sa SSS, isang-at na ang kaso ngadto sa SSS Legal department ug mosamot ka lisud ang ilang sitwasyon, matud ni Atty Alberto Montalbo, SSS VP for the Visayas. (Hulagway gikan sa PIA-Bohol)
ALANG SA MGA TRABAHANTE. Gisuhid sa SSS RACE Team ang mga negosyante nga wala mobayad sa ilang mga kontribusyon aron pahibaw-on sa 15 ka adlaw nga ultimatum sa dili pa ikiha ang mga tag-iya sa negosyo sa pagkapakyas sa pagbayad sa kontribusyon nga gikaltas na sa mga trabahante apan wala ibayad sa SSS. (Hulagway gikan sa PIA-Bohol)
Inflation rate sa Pebrero: 4.0%
gikan sa 3.8% sa Enero 2024
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Mingsaka ug dyutay ang inflation rate sa Bohol ngadto sa 4.0 percent sa Pebrero, gikan sa 3.8 percent niadtong miaging buwan, apan mas ubos pa gihapon kin ikon itandi sa inflation rate sa Pebrero 2023.
Kong wala pa mohinay ang inflation rate sa pagkaon, hayan mas taas pa sa 4.5 porsyento ang matala nga inflation rate sa Pebrero.
Salamat na lang kay ang pagkaon mi-ubos, gikan sa 7.5 porsyento niadtong Enero ngadto sa 7.0 porsyento niining Pebrero.
Mas grabi usab ang inflation rate sa pagkaon sa 2023, nga diha pa sa 9.9 porsyento.
Sa kinatibuk-an nga tinuig nga pagsaka sa presyo sa karne ug ubang nilapa nga mga karne gikan sa 8.3 porsyento ngadto na sa 5.7 porsyento sa Pebrero nagpabug-at sa sulbong sa inflation.
Kini napun-an pa sa bug-at nga mga prutas ug nuts nga may 15.5 porsyento gikan sa 21.7 porsyento sa Enero niining tuiga.
Kini maoy gipaambit ni Provincial Statistician Jessamyne Anne Alcazaren, didto sa binuwan nga inflation rate dissemination nga regular na nga kalihukan sa Philippine Statistics Authority (PSA) sa Bohol.
Sa tinamban nga pagtimbang, ang pagsaka sa gikwenta nga Inflation rate mao ang Consumer Price Index nga natala sa miaging buwan ug CPI karon, pilopiloon sa CPI karon.
Ang CPI nga gikwenta, mao ang bili sa piso sa 2018 kon itandi sa bili niini karon.
Subay sa taho sa PSA, ang daku og gikatampo sa pagsulbong sa inflation rate niining buwan sa Pebrero mao ang pagkaon ug ilimnon nga dili makahubog nga miangkon sa 67.1 porsyento, restaurants ug katulganan nga pabayran nga miangkon sa 8.8 porsyento nga bahin ug ang mga dekorasyon sa balay, mga gamit sa balay, ug ang pagpa-ayo ug pagmintinar niini nga mikaon sa 4.8 porsyento.
Ang tinuig nga pagsaka sa inflation sa Febrero, naimpluwensyahan sa pagsaka sa inflation rate sa panakyanan nga namatikdang misaka sa 1.1 porsyento, gikan sa -1.1 porysento sa Enero niining tuiga.
Kini, gipun-an pa usab sa tinuig nga pagsaka sa pabalay, tubig ug elektrisidad , gas ug uban pang igsusugnod nga naa sa 0.2 porsyento nga kanhi anaa na unta sa 0.6 porsyento.
Sa pagsugod sa tuig, namatikdan usab ang pagtaas sa inflation rate sa restaurants ug mga katulganan nga pabayran nga namatikdan sa 7.8 porysento niing buwan sa Pebrero gikan sa 7.7 porsyento sa Enero.
ANG BILI SA PESO. Kon sa 2018 ang bili nga piso itandi karon, ang piso aduna na lamang .81 sentabos, kini dala sa paglihok sa presyo nga apektado usab sa supply, sa panginahanglan ug sa kinatibuk-ang magasto sa produskyon sa pagkaon, matud ni PSA Bohol Jessamyne Anne Alcazaren. (Hulagway gikan sa PIA-Bohol)
DSWD nipaila sa bag-ong fund transfer sa
LGUs; nagpadali sa gidugangang stipend
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang Department of Social Welfare and Development (DSWD) mipagawas sa Memorandum Circular No. 17 aron paspasan ang pag-apod-apod sa dugang stipend gikan sa quarterly ngadto sa semestral payout, nga maglakip sa tulo ka delivery schemes nga mao ang cash advances sa Special Disbursing Officers (SDOs) sa ahensya, door-to-door nga paghatod alang sa mga benepisyaryo sa kritikal nga kondisyon, ug ang Transfer of Funds (TOF) ngadto sa mga local government units.
Sa maong mga delivery schemes, ang TOF makapahimo sa paspas ug sayon nga pag-apod-apod sa mga stipend diin gikonsiderar ang mga limitasyon sa administratibong gasto ug ang mga trabahante sa DSWD field offices. Apan ang DSWD mokonsulta sa mga LGUs alang sa ilang gusto kun ipadayon ba ang mga pagbayad o ipahiangay ang laraw, nga gikonsiderar ang kahimtang sa mga benepisyaryo, pisikal nga kahimtang, ug kahimtang sa heyograpiya.
Kini nga mga limitasyon nagmando sa DSWD 7 nga magsugod og sunodsunod nga consultation dialogues uban sa lain-laing stakeholders, lakip na ang mga mayor, local social welfare and development officers, city/municipal accounts, ug mga opisyal sa senior citizen affairs, aron ma-orient sila sa importansya sa fund transfer.
Niadtong Pebrero 20–21 ug 22–23, 2024, ang programa sa Social Pension nagsugod sa consultation dialogue sa habagatan ug amihanang mga dapit sa lalawigan sa Sugbo. Ang DSWD 7 gitakdang mopahigayon usab sa samang aktibidad sa mga lalawigan sa Bohol, Negros Oriental, ug Siquijor.
Niadtong 2023, mga 80 ka LGUs ang migamit na sa fund transfer scheme: 30 sa Cebu, 26 sa Bohol, 19 sa Negros Oriental, ug 5 sa Siquijor.
Dugang 42 ka LGUs ang nagsagop na sa fund transfer alang sa 2024. Sugod sa Enero, kining dugang LGUs magsugod na sa pag-apod-apod sa dugang binuwan nga stipend sa ilang tagsa-tagsa ka lokalidad. Ang mga munisipalidad sa Getafe (Bohol), Tudela (Cebu), ug Bacong (Negros Oriental) ang mga nag-unang magsugod sa 2024.
Niadtong 2023, adunay 299,737 ka mga kabus nga senior citizens sa Central Visayas region ang nakadawat og P500 monthly stipend gikan sa Social Pension program sa DSWD nga nakatabang kanila sa ilang panginahanglan sa maintenance nga tambal o food subsistence.
Sa pagpatuman sa Republic Act 11916, ang programa naghatag og 100% nga usbaw sa binuwan nga stipend sugod sa unang quarter sa 2024 diin ang matag usa makadawat na og P1,000 o P12,000 matag tuig.
BALAK
ANG LIG-ON NGA GABAYAN SA TAWO
Sinulat ni Engr. Rogelio Podelino
Tungod sa sala sa una tang mga ginikanan
Ang tawo huyang ug baroganan
Nagkinahanglan ang tawo ug gabay
Aron dili siya mahisalaag sa dalan’g gisubay
Kay ang kinabuhi daghan ug katalagman
Nahimo kini’ng kalbaryo sa katawhan
Nagkada-iya ang gibuhat aron lang mabuhi
Kay ang mga pama-agi managlahi
Sa dinhi pa si KRISTO sa kalibutan
Gitukod NIYA ang IYANG simbahan
Ibabaw sa usa ka.bato
Nga ang ngalan Pedro
Ang IYANG mga pagtulun-an ug mga wali
Gisulat sa IYANG mga sumusunod sigi
Gisulod sa mga sugong gitago-an sa kweba
Aron dili mawala ug masubay sa kaliwatan nila
Sa diha’ng wala na si KRISTO sa kalibutan
Ang IYANG mga apostoles nagsangyaw tanan
Hasta uban’g sumusunod nagsangyaw gihapon
Sa maayo’ng balita sa tanan’g panahon
Ang mga tawo uhaw kaayo sa maayo’ng balita
Nga ang katawhan gitubos na sa ilang sala
Pinaagi sa pagkamatay ni JESUS sa krus
Kay gimahal sa GINOO ang tawo sa lubos
Milibkas pa ang gatusan ka tuig sa hingpit
Human mokayab si KRISTO paingon sa langit
Anha pa namugna sa simbahan’g Katoliko
Ang usa ka talagsa-on’g libro
Kini nga basahon o libro naghatag ug kalig-on
Sa pagtuo sa tawo sa GINOO dayon
Mabasa sa tawo ang angay buhaton
Sa pagdayeg sa GINOO sa tanan’g panahon
Maghatag kini ug kasibot sa balati-an
Nga daghan ka pa angay pagatun-an
Nga ikahimu-ot sa ato’ng GINOO
Sa pagsigi ug repaso sa mga psalmo
Kon batasanon nimo ang pagsigi ug basa
Mohugot ug.motim-os ang imong gugma
Sa ato’ng GAMHANAN’G MAGBUBUHAT
Nga maoy nagbuot sa tanan’g binuhat
Kini nga libro angayan basahon sa tanan
Aron ka makasubay sa tul-id.nga dalan
Sa imong pagbasa mohugot ang imong pagtuo
KINI ANG LIG-ON NGA GABAYAN SA TAWO