Kiling 28, 2024

Mga Lugpong Sa Sal-ong Nga Angay Banháwon

(Fiesta Terms That We Ought To Revive)

Sinulat ni Jes B. Tirol

Pasiuna

Sa wala pa modangat dinhi ang mga Katsilà, ang mga Bol-anon nagsaulog na sa “Sal-ong”

nga maoy tumbas sa “Pista (Fiesta)” sa Kinatsilâ. Ang Sal-ong gisaulog nga gipahinungod sa

“Balahála (personal god)” sa tagtungod sa sál-ong. Busà ang mga Katsilà walâ maglisod sa pagpuli

sa balalála ngadto sa Kristohanon nga Santos.

Ang karaan nga mga lugpong (terms) nga gigamit sa sal-ong, sagad napulihan sa mga

pulong Kinatsilâ hilabi na sa mga galamiton sa pagkaon panahon sa Sal-ong o Pista.

Atong tukibon karon ang mga lugpong alang sa Sal-ong o Pista aron kita maka-balik-

lantaw sa atong kagahapon.

Mga Lugpong

1. Auxiliary crops (other than dúma) – sagibún-on

2. Balsam apple; bitter gourd – paliya; ampalaya

3. Bamboo shoot ——dabóng; úbod sa kawayan

4. Bedroom———-sunóg; kuwárto

5. Bowl (mixing bowl) — kam-áw; mangkók

6. Bowl (the platter)ligóng; jahóng

7. Cabbage — [Sp: repollo]repólyo

8. Carrot — [Sp: zanahoria]sanahórya; károt

9. Cassava—— bulánghoy; kamoteng kahoy

10. Chair.——— lingkoránan; silya (Sp.)

11. Chair (arm-chair)bitáng

12. Corn-yanóng, mais (Sp.)

13. Cow pea—– bátong; balátong

14. Cucumber [Sp: pepino]—– unkóg; ungkóg

15. Cup (for serving chocolate)silíptan

16. Cup (for serving wine)tagayán

17. Cup (goblet)——- sáro

18. Cup (mug size)jahóng; yahóng

19. Cup (serving cup)panáksan; tásà (Sp.)

20. Cup (small size)——– tiingán

21. Dining room——- kan-anán; komedor (Sp.)

22. Dining table——- latók; tálad kan-anán

23. Eggplant——– talóng; tawong

24. Fork——– tihóg; tinidór (Sp.)

25. Garlic [Sp: ajo]áhos; lasuná; báwang; gandá

26. Ginger.————— lúy-a

27. Glass (drinking glass)agudílà; báso (Sp.)

28. Hearth; fireplace —— dapóg

29. Horseradish tree ———— kamúnggay

30. Kidney bean – [Sp: habichuela] ——— abitsuwélas; bitsuwilas

31. Kind of edible fern —— pakó

32. Kitchen——— abúhan; kusína (Sp.)

33. Kitchen sink———- banggíra

34. Knife (as kitchen knife)sipól; kutsilyo (Sp.)

35. Knife (paring knife)palangkit; panggî

36. Laurel—– mantáwi; lawrél

37. Lemon grass; sweet rush— tángad; tánglad

38. Lima bean———- patáni

39. Lipstick plant – [Sp: achuete]atsiyóti; asyútis

40. Long yard-bean——— sitaw

41. Millet ——— dáwa; kábog

42. Mongo; Green gram ——- múnggos

43. Mushroom———- úhong, líbgos

44. Mustard— [Sp: mostaza]mustása

45. Napkin (table napkin)—- danglás; serbilyéta

46. Okra—–ókra (Eng.), gúmbo

47. Onion (bulb) – [Sp; cebolla bombilla]sibuyas búmbay

48. Onion (leaf onion) – [Sp: cebolla]sibúyas, abúo

49. Oregano—–kalábo

50. Parlor (waiting room)dampuwit

51. Peanut— [Sp: mani]—- maní

52. Peas [Sp: guisante]—– gisántes

53. Pepper (bell pepper)— átsal

54. Pepper (black pepper) – [Sp: pimienta] – malísa

55. Pepper; chili———- síli

56. Piglet; suckling pig.———- litson (Sp.)

57. Plate——– pinggán; pláto (Sp.)

58. Potato [Sp: patata]——–patátas

59. Radish–[SP: rabanao]—–rabanós

60. Refrigerator—–kamigánan

61. Rice————humáy

62. Roasted pig, cow, etc.——– inasál (Sp.)

63. Room———– lawák; kuwarto (Sp.)

64. Room for storing mat, blanket, etc. – sibáy

65. Root crops (including cooked banana) — dúma

66. Saucer——— lampáy; platíto (Sp.)

67. Spinach; Malabar night shade — alugbáti

68. Sponge cucumber———– patóla

69. Spoon———sandók; kutsára (Sp.)

70. Spoon (serving spoon) – ligóp

71. Spoon (teaspoon) —- silót; kutsarita (Sp.)

72. Squash; pumpkin————-kalabásà

73. Swamp cabbage; potato vine—— tángkong

74. Sweet potato–[Mex. Sp: camote]kamóte

75. Sweet potato tops—— gáy; gálay

76. Tablecloth—–balantán, puní, mantil (Sp.)

77. Taro plant—- gábi

78. Tea kettle——- takuri

79. Toilet room — kalibángan; pansayán (Chi.); kasilyas (Sp.); kubéta (Sp.)

80. Toothpick—-hingîkî; túkhi

81. Tray (serving tray)——dalitán; hapá

82. Vegetable (general term) — lagútmon

83. Vegetable (that can be cooked)—–utanón