Kiling 28, 2024
Mga Lugpong Sa Sal-ong Nga Angay Banháwon
(Fiesta Terms That We Ought To Revive)
Sinulat ni Jes B. Tirol
Pasiuna
Sa wala pa modangat dinhi ang mga Katsilà, ang mga Bol-anon nagsaulog na sa “Sal-ong”
nga maoy tumbas sa “Pista (Fiesta)” sa Kinatsilâ. Ang Sal-ong gisaulog nga gipahinungod sa
“Balahála (personal god)” sa tagtungod sa sál-ong. Busà ang mga Katsilà walâ maglisod sa pagpuli
sa balalála ngadto sa Kristohanon nga Santos.
Ang karaan nga mga lugpong (terms) nga gigamit sa sal-ong, sagad napulihan sa mga
pulong Kinatsilâ hilabi na sa mga galamiton sa pagkaon panahon sa Sal-ong o Pista.
Atong tukibon karon ang mga lugpong alang sa Sal-ong o Pista aron kita maka-balik-
lantaw sa atong kagahapon.
Mga Lugpong
1. Auxiliary crops (other than dúma) – sagibún-on
2. Balsam apple; bitter gourd – paliya; ampalaya
3. Bamboo shoot ——dabóng; úbod sa kawayan
4. Bedroom———-sunóg; kuwárto
5. Bowl (mixing bowl) — kam-áw; mangkók
6. Bowl (the platter) — ligóng; jahóng
7. Cabbage — [Sp: repollo] — repólyo
8. Carrot — [Sp: zanahoria] – sanahórya; károt
9. Cassava—— bulánghoy; kamoteng kahoy
10. Chair.——— lingkoránan; silya (Sp.)
11. Chair (arm-chair) – bitáng
12. Corn-yanóng, mais (Sp.)
13. Cow pea—– bátong; balátong
14. Cucumber [Sp: pepino]—– unkóg; ungkóg
15. Cup (for serving chocolate) — silíptan
16. Cup (for serving wine) — tagayán
17. Cup (goblet)——- sáro
18. Cup (mug size) — jahóng; yahóng
19. Cup (serving cup) – panáksan; tásà (Sp.)
20. Cup (small size)——– tiingán
21. Dining room——- kan-anán; komedor (Sp.)
22. Dining table——- latók; tálad kan-anán
23. Eggplant——– talóng; tawong
24. Fork——– tihóg; tinidór (Sp.)
25. Garlic [Sp: ajo] – áhos; lasuná; báwang; gandá
26. Ginger.————— lúy-a
27. Glass (drinking glass) – agudílà; báso (Sp.)
28. Hearth; fireplace —— dapóg
29. Horseradish tree ———— kamúnggay
30. Kidney bean – [Sp: habichuela] ——— abitsuwélas; bitsuwilas
31. Kind of edible fern —— pakó
32. Kitchen——— abúhan; kusína (Sp.)
33. Kitchen sink———- banggíra
34. Knife (as kitchen knife) – sipól; kutsilyo (Sp.)
35. Knife (paring knife) — palangkit; panggî
36. Laurel—– mantáwi; lawrél
37. Lemon grass; sweet rush— tángad; tánglad
38. Lima bean———- patáni
39. Lipstick plant – [Sp: achuete]– atsiyóti; asyútis
40. Long yard-bean——— sitaw
41. Millet ——— dáwa; kábog
42. Mongo; Green gram ——- múnggos
43. Mushroom———- úhong, líbgos
44. Mustard— [Sp: mostaza] — mustása
45. Napkin (table napkin)—- danglás; serbilyéta
46. Okra—–ókra (Eng.), gúmbo
47. Onion (bulb) – [Sp; cebolla bombilla] – sibuyas búmbay
48. Onion (leaf onion) – [Sp: cebolla] – sibúyas, abúo
49. Oregano—–kalábo
50. Parlor (waiting room) — dampuwit
51. Peanut— [Sp: mani]—- maní
52. Peas [Sp: guisante]—– gisántes
53. Pepper (bell pepper)— átsal
54. Pepper (black pepper) – [Sp: pimienta] – malísa
55. Pepper; chili———- síli
56. Piglet; suckling pig.———- litson (Sp.)
57. Plate——– pinggán; pláto (Sp.)
58. Potato [Sp: patata]——–patátas
59. Radish–[SP: rabanao]—–rabanós
60. Refrigerator—–kamigánan
61. Rice————humáy
62. Roasted pig, cow, etc.——– inasál (Sp.)
63. Room———– lawák; kuwarto (Sp.)
64. Room for storing mat, blanket, etc. – sibáy
65. Root crops (including cooked banana) — dúma
66. Saucer——— lampáy; platíto (Sp.)
67. Spinach; Malabar night shade — alugbáti
68. Sponge cucumber———– patóla
69. Spoon———sandók; kutsára (Sp.)
70. Spoon (serving spoon) – ligóp
71. Spoon (teaspoon) —- silót; kutsarita (Sp.)
72. Squash; pumpkin————-kalabásà
73. Swamp cabbage; potato vine—— tángkong
74. Sweet potato–[Mex. Sp: camote] — kamóte
75. Sweet potato tops—— gáy; gálay
76. Tablecloth—–balantán, puní, mantil (Sp.)
77. Taro plant—- gábi
78. Tea kettle——- takuri
79. Toilet room — kalibángan; pansayán (Chi.); kasilyas (Sp.); kubéta (Sp.)
80. Toothpick—-hingîkî; túkhi
81. Tray (serving tray)——dalitán; hapá
82. Vegetable (general term) — lagútmon
83. Vegetable (that can be cooked)—–utanón