MED. INSIDER DR. BRYAN CEPEDOZA
PERTUSSIS
(Part 6)
The Bohol Tribune (TBT): How do
Dr. Bryan Cepedoza: There
The Bohol Tribune (TBT): How do
Dr. Bryan Cepedoza: There
The Bohol Tribune (TBT): How do
Dr. Bryan Cepedoza: There
The Bohol Tribune (TBT): How do
Dr. Bryan Cepedoza: There
The Bohol Tribune (TBT): How do
Dr. Bryan Cepedoza: There
The Bohol Tribune (TBT): How do
Dr. Bryan Cepedoza: There
Ma’am Ardy: So unsa may ikatambag nimo doc arun would you wish to advice na at the first sign of a cough adto jud ta dayun sa mananambal?
Dr. Bryan Cepedoza: Yes pa check up jud mo dayun, labi na karon kay outbreak bitaw maayu na nga ilhan gyud dayun dili bitaw ka daghan ug katag.
Ma’am Ardy: Okay is Pertussis transmitted how is this spreed?
Dr. Bryan Cepedoza: Airborne na siya mura gihapon na siyag TB or Covid na inig ubo sa patient ang kagaw mo lagpot siya sa hangin unya ma inhale nimo matakdan pud ka so Airborne siya
Ma’am Ardy: So kining Pertussis na ubo kining wet cough or dry cough?
Dr. Bryan Cepedoza: Kasagaran ani dry cough so about ana dili kaayu plemado ang atong baga kasagaran sintomas sa Pertussis dry cough like maka Pertussis ta karon after mag Pertussis ta naay other bacteria nga maka cause maka infect pud gitawag nato supper infection na instead of dry cough ma infected siya laing bacteria mahimo na siya ng dili na siya dry cough like yellow na ang plema
Ma’am Ardy: Who is most at risk for Pertussis?
Dr. Bryan Cepedoza: Infant below 1 year old kay tungod sa ilang immunity dili pa kaayu kusog sa mga bata na below 1 year old
mao na duol sila aning Pertussis
Ma’am Ardy: How about the elderly kono Dr.Bryan who have commorbidities?
Dr. Bryan Cepedoza: Yes at risk pud na sila pero dili jud pareha sa infants.
Ma’am Ardy: Duna ba konoy mga higayun nga fatal kining maong Pertussis?
Dr. Bryan Cepedoza: Yes dangerous ni siya kay first Pertussis naay uban na mag Whooping na bitaw iyang caugh mag sunod sunod na
mag hypoxemia buot pasabot dili na maka ginhawa segi nalang ug ubo mawad-an ug oxygen ang imong lawas naay uban ana mag seizure, convulsion naay uban mag comorbidities especially kanan g mga naay problem sa Kasing kasing kining atong kasing kasing sinsitibo kaayu ni ug oxygen Mao to segi ka ubo ubo mang lagom naka ubos ang oxygen sa lawas ana matandog ang imong kasing kasing inig ka tandog adto mao ng maka problema pud ta sa kasing kasing, so usa na siya sa complications sa Pertussis.
Ma’am Ardy: You mentioned of lungs a while ago kining Pertussis does it affect the lungs ?
Dr. Bryan Cepedoza: Ma apektohan atong baga ani kay adto mani sa baga mo multiply ang kagaw mang hubag atong baga usahay dili na ka function tarong ug ginhawa
Ma’am Ardy: Kining gitawag ug bakuna BPT kini para lang gyud ni sa mga bata, ang pangutana wala bay bakuna para sa mga adults na gitawag nato ug against Pertussis?
Dr. Bryan Cepedoza: Naa gihapon nay bakuna para sa Adults Kanang BPT sulod na sa hugna Mao nay ihatag sa Mga infant kung dako dako na kato ng titanus, (wala ko kasabot sa uban tambal ma’am) which is naa siyay adult formulation pud, so lahi sila ug formulation pero pareha rag content, so how can aside from bakuna Dr. Bryan how can you prevent Pertussis?
Dr. Bryan Cepedoza: Sayun rana siya Airborne man, mag mask lang kay anything Airborne ma protect gyud na nato sa mask
Ma’am Ardy: So are you advicing Dr. Bryan na karong panahuna tungod kay adunay hulga sa Pertussis mag balik nasad ta sa atong Mask?
Dr. Bryan Cepedoza: Kung indoor lang pwedi ta mag mask pero kung outdoor pero pwedi ra dili pero careful ta sa mga kauban nato kay basin naay giubo diha so syempre dili gyud maka duol.
Ma’am Ardy: Naay pangutana, manu kono ning ubo motukar man ug gabii ug kadlawon?
Dr. Bryan Cepedoza: Okay magabii man gud naay tay gitawag ug mosaka atong glatine kani siya medyu irritant pud ni sa atong lungs
example naay asthmahon plus mosaka pajud atong glatin sa gabii gamayng trigger ubhon gyud ta.
Ma’am Ardy: Tinuod gyud na I agree now how long does pertussis last?
Dr. Bryan Cepedoza: Kung mo ingon tag sintomas sa Pertussis bisag with treatment ang ubo ana mo last for up to 3 months pero ug up to 2 weeks Mo naog nanang sintomas sa Pertussis ug walay treatment mas longer pa ana.
Ma’am Ardy: Does Whooping Cough go away?
Dr. Bryan Cepedoza: Pwedi rani mawala anytime Pertussis kung mo developed na ug immunity pero luoy pud kaayu oi ma infect ra bitaw ta mo go away rani siya.
Ma’am Ardy: Mahimo ba na aduna kay Pertussis doc pero dili Ka ubhon?
Dr. Bryan Cepedoza: Pwedi kaayu ilabina sa bakunado ug nindut ug immune system diha pwedi gihapon ta maka pertussis pero walay sintomas pero pwedi mo maka infect gihapon.
Ma’am Ardy: Does Pertussis have plema?
Dr. Bryan Cepedoza: Dry cough ng Pertussis compared to other kung Pertussis ra jud dry cough na siya
Ma’am Ardy: Nagpasabot ba kono Dr. Bryan Cepedoza na kining Pertussis duna gyud konoy hilanat kanunay?
Dr.Bryan Cepedoza: Usually ang pertussis typical na wala siyay hilanat pero posible maka develop pero rare ra.
Ma’am Ardy: Duna paba konoy laing ubo na susama ug inubhan sa Pertussis Dr.Bryan?
Dr. Bryan Cepedoza: Wala na unique ng sa Pertussis na Whooping cough.
Ma’am Ardy: Tinuod banang giingon kono mga usa sa mga paagi na mailhan kung duna kay Pertussis kadtong pinaagi sa nose ug throat swab katong parehas sa Covid?
Dr. Bryan Cepedoza: Yes naa ana para sa Pertussis niya pwedi pud ta mag swab pud sa atong throat culture is Mao ni Ang e swab Ang baba sa patient unya totonlan, then naa Tay mga chemical na ibutang para ma Identify unsa na kagawa !!
Ma’am Ardy: Okay naa bay bakuna sa clinic nimo doc na ilang ma avail tungod aning Pertussis?
Dr. Bryan Cepedoza: Murag limited na wala ta sa clinic pero naa ta sa health center, hospital
Ma’am Ardy: By saying na limited ang bakuna does it mean to say nga dili pani endemic or dili gyud ni epedimic? So dili pa kuyaw ang sitwasyon sa Tagbilaran tungod sa Pertussis?
Dr. Bryan Cepedoza: Dili raman pero careful lang gihapon.
Ma’am Ardy: So what peace of advice can you give our people. Arun ato gyud na kining malikayan kining gitawag ug Pertussis?
Dr. Bryan Cepedoza: Kung moadto mo ug crowded labi na sa indoor mag mask gihapon ta, ibalik nato ng atong mask If naa moy ubo ubo ginagmay mas maayu ipa check up dayun sa doctor para atleast ma adjust nato ang ubo ug Pertussis man o dili para matambalan para dili ta manakod.
Ma’am Ardy: Unsa orasa kono ang imong clinic hours? So naa ka sa Tagbilaran Community Hospital?
Dr. Byan Cepedoza: Ang atong clinic hours are from 10:30 o’clock in the morning until 2 o’clock.
Ma’am Ardy: So mao na salamat kaayu Dr.Bryan Cepedoza, your final statement!
Dr. Bryan Cepedoza: Atong status karon sa Tagbilaran okay ra man noh ang ako lang advice is mag careful ta ug mo adto ta ug indoor mag mask lang gihapon ta para maprotect nato ang atong kaugalingon ug ma protektahan pud nato ang pamilya.