BLCI nagpahibalo sa pag-ubos sa presyo sa kuryente sa dakbayan sa Tagbilaran
Sinulat ni Sheryl B. Paga
Ang mga konsumidor sa kuryente dinhi sa syudad sa Tagbilaran makasinate ug pag-ubos sa presyo karong bulan sa Hulyo 2024.
Ang residential rate sa bulan sa Hulyo mikunhod ug dili mo-menus sa 16% gikan sa presyo sa Hunyo samtang ang Commercial Rate mikunhod usab ug 17%.
Ang mga konsumidor nga gitawag ug residential magbayad na lang ug P10.99 matag kilowatt-hour (kWh), o dunay pagkunhod nga P2.13/kWh gikan sa Hunyo 2024 bill; samtang ang balayranan sa mga commercial consumers nahimo nang P10.69/kWh, o pagkunhod nga P2.24/kWh.
Kining pagkunhod sa presyo sa kuryente nagpasabot nga kung ang usa ka residential consumer nga mokunsomo ug 200kWh matag bulan, maka-daginot ug P426.00 sa iyang bill, samtang ang usa ka commercial customer nga nagkonsumo ug 1,000kWh maka-daginot ug P2,240.00.
Ang pag-ubos sa presyo sa kuryente karong bulan sa Hulyo, tungod kini sa pag-ubos sa presyo sa Wholesale Electricity Spot Market diin usa kini sa mga component nga nasakop diha sa Generation Charges nga atong makita sa tagsa-tagsa ka mga billing statements.
Bisan pa niining pag-ubos sa presyo sa kuryente, ang Bohol Light padayong nag-awhag sa ilang mga konsumidor nga mag-matngon kanunay sa ilang pag-gamit sa elektrisidad aron makadaginot sa ilang konsumo.
Kung aduna kitay mga pangutana, mahitungod sa atong mga Scheduled Power Interruptions, mahimo kitang mutawag sa atong trunkline numbers: (038) 412-3503 / 501-7762 local 200 or 202 o mutawag sa 0922-307-2161 or 0931-852-4312 alang sa dugang mga kasayuran.
Gipaniguro sa BWUI ang Maayong Kalidad sa Tubig
Sinulat ni Victor L. Tambis
Makita sa wala nga hulagway sa itaas si Engr. Camilo Araño, Head sa Water Quality Section, nga naghimo sa laboratory test sa mga water samples. Makita usab sa tuo nga hulagway ang BWUI laboratory nga anaa ra usab sa sulod sa BWUI Compound, Bantol St, Dampas, Tagbilaran City
Aron pagsiguro nga luwas imnon ang tubig nga giapod-apod ngadto sa mga konsumidor, ang BWUI (Bohol Water Utilities Inc.), mihimo sa masubsub ug regular nga kalihokan sa water treatment.
Ang proseso niini nagalakip sa pre chlorination-diin sa diha pa lang sa tinubdan o pumping station, ang tubig nga mogawas gikan sa mga deepwells o pumping stations, moagi na sa pre-chlorination process.
Samtang ang maong tubig anaa na sa linya ug sa dili pa kini mosulod sa mga tangke, moagi na usab kini sa lain nga proseso nga mao ang filtration ug post chlorination.
Aron pagsiguro sa kalidad niini, himoon sa mga personahe sa Water Quality Section sa maong Kompanya ang matag semana nga monitoring pinaagi sa pagkuha ug mga water samples sa mga pumping stations ug reservoirs.
Pinaagi sa maong mga water samples, himoon ang laboratory test sa mismong laboratory sa BWUI aron pagkuha sa Total Dissolved Solid (TDS), Turbidity ug Salinity pH ug Residual Chlorine.
Pinaagi usab sa mga water samples diin ang pagkuha niini sinaksihan sa PHO kausa matag bulan, himoon ang laboratory test didto sa Provincial Health Office (PHO) laboratory alang sa gitawag ug Bacteriological Testing.
Basi sa resulta sa PHO lab test, ang City Health Office (CHO), o Municipal Health Office (MHO) mohimo sa pakisusi sa tinubdan sa water sample gikan sa lungsod, ug mopagawas ug Certificate of Potability sa matag tinubdan o reservoirs sa maong mga water samples.
Kaduha sa usa ka tuig, o depende sa panginahanglan, paga himoon ang laboratory test didto sa Cebu City ug Dumaguete City aron pagkuha sa Physical-Chemical analysis gikan sa mga water samples.
Ang maong Certificate of Potability, gawas nga compliance sa regulatory agency sama sa NWRB ug DOH, gitumong aron pagmatuod nga ang kalidad sa tubig gikan sa tanang mga pumping stations ug lakip ang sulod sa tangke o reservoirs sa BWUI, limpyo ug luwas imnon sa mga konsumidor.
Gawas sa nahisgutan nga mga regulatory agencies, lakip usab nga nagkinahanglan sa maong certificate ang mga establisimyento sama sa mga water refilling stations, ug uban pa.
Sa dili pa mohatag ug kopya sa maong certificate basi sa approved nga request, ang BWUI mohimo ug ocular inspection pagmatuod kung ang maong kompanya (BWUI) mao ba gyud ang tinubdan sa tubig sa maong establisimyento.
Sandugo OTOP Trade Expo ‘24 sa ICM sa Hunyo 17-22
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Nangandam na usab ang Department of Trade and Industry (DTI) sa Rehoyon 7 ilabi na ang DTI Bohol alang sa lain na usab nga hukad sa Sandugo One Town One Product (OTOP) Trade Expo, nga magbukas sa Activity Center sa Island City Mall sa Hulyo 17-22, 2024.
Ang Sandugo OTOP Trade Expo, mao ang usa sa mga labing gikahinaman ug gipaabut nga tinuig nga pasundayag sa mga labing bag-o ug labing innovative nga mga produkto nga mugna sa mga Bol-anon nga entreprenuers kinsa minggamit sa mga sangkap nga gikan sa mga kahinguhaan sa Bohol.
Kini aron makamugna sila ug mga butang pangdayan-dayan ug gamit sa panimalay, accents sa mga buhatan ug sa mga hotels, resorts ug restaurants, matud ni DTI Bohol Provincial Director Vierna Teresa Chiu-Ligan.
Ang Sandugo OTOP Trade Expo sulod sa 19 na ka tuig, wala pa mapakyas sa pagtanyag sa mga bag-ong designs nga giilogan, gikan sa ilang mga bansaybansay sa design ug crafts workshops nga giapilan sa mga producers.
Ug sa 19 na ka tuig, ang Sandugo OTOP Trade Expo, kini nagpatapok nganhi sa Bohol sa daghan nga mga buyers nga local ug international.
Kini usab ang rason ngano nga kini gidugok usab sa pag-apil sa mga nagkadaiyang exhibitors sa lukop nasud, nga nagdala sa ilang nga produkto ug nagsuporta usab sa mga gagmay nga mamumuhunan.
Ang Trade Expo molanat gikan sa Julyo 17 ngadto na sa Bohol Day, Hulyo 22, ug magtanyag usab sa mga Bol-anon nga Makita ang mga himalitan nga souvenir items, gift ideas, toys, home wares, fashion accessories, processed food, wellness products ug furniture.
Ang DTI, nagasuporta usab sa mga local nga producers pinaagi sa paghatag sa mga teknikal nga tabang sa pamuhunan, paghimo ug giugmad nga design ug mga pagtandi sa mga mamalitay, ug ang Sandugo OTOP Trade Expo usa sa mga bantawan alang sa mga produktong Bol-anon nga namugna niining mga bansaybansay, saysay ni Ligan.
Gawas niini, ang DTI nagtukod usab ug mga Shared Service Facilities nga mahimong sawhan ang gamit sa mga producers, aron makahimo sila sa mga designs nga ilang nahunahunaan, gamit ang mga teknolohiya nga anaa sa mga SSF.
Gawas sa mga produktong Bol-anon, gipaabut usab nga modagsang dinhi ang mga nag-unang produkto gikan sa mga MSMEs sa mga silingan nga rehiyon nga nangandoy nga makapamaligya sa ilang mga produkto sa mga mamalitay nga nasuki na sa Sandugo OTOP Trade Expo.
CALAMAY SA LATA. Usa sa mga nakit-an nga produktong gikapakita sa Sandugo Trade Expo sa miaging tuig mao ang calamay nga anaa sa sulod sa lata. Ang Calamay mas dali madaut kon ang sudlanan niini dili limpyo, u gang silaw sa hayag makapamubo usab sa kinabuhi sa palaman sa pan, mao nga ang lata usa sa mga solusyon sa pagpataas sa kinabuhi niini aron mas dugayng mapan-os. (Hulagway gikan sa PIA-Bohol)
PDRRM misugyot pag-umol sa municipal La Nina Task Force
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Gisugyot sa Provincial Disaster and Risk Reduction Management Council ngadto sa mga kalungsuran nga himoon na usab sa mga Municipal Disaster and Risk Reduction management Councils ang ilang municipal La Nina Task Force aron mahipno na ang mga andamonon samtang nagpasulod na ang panahon sa mas daghang uwan.
Ang La Nina, nga maoy binali sa El Nino.
Kon ang El Nino nga bag-o lang nga nasinati, nagdala sa tulo ka buwan nga huwaw nga gikamatay sa mga pananum, ang La Nina gibanabana nga magpabundak usab sa mas daghang uwan, nga magsugod sa Agosto niining tuiga.
Didto sa Kapihan sa PIA sa miaging semana, gibutyag ni PDRRMO Dr. Anthony Damalerio nga samtang opisyal na nga gitapos sa state weather bureau ang El Nino advisories, gipasugdan na usab ang La Niña Alert dala sa 50 ngadto sa 65 porsyento nga probabilidad nga moabut ang panahon sa mas daghang uwan sugod sa Agosto.
Segun sa mga naglabay nga mga kasinati-an sa La Nina, nasinati s apipila ka mga lugar sa Bohol ang pagbaha, paglunop, pagpangdahile sa yuta ug pangalumpag sa mga pangpang nga nahumokan sa uwan.
Niini, napirmahan na usab sa Kapitolyo ang Executive Order nga nag-umol sa La Niña Task Force, segun pa sa hepe sa Disaster response sa Bohol.
Gilagdaan ni Acting Governor Dionisio Victor Balite niadtng Hulyo 2 ang Executive Order No 26, series of 2024 nga naghulma sa Bohol Task Force For La Nina Phenomenon.
Matud sa acting governor, ang Task Force nga gilangkoban sa daghang ahensya maoy magsilbe nga sentro alag sa mas epektibo ug walay usik nga pagtubag sa mga kinahanglanon aron makubsan ang epekto sa La Nina, ilabi na dinhi sa Bohol.
Ang Executive Order nagpahimutang sa mga sakop nga ahensya sa pagtigum sa ilang mga kahinguhaan ug mga kagamitan nga ikatampo alang sa hiniusang lakang sa pagpamenos sa epekto sa katalagman.
Matud ni Dalamerio, subay sa Disaster and Risk Reduction Act sa nasud, kining pagsagubang sa katalagman sawhan nga gimbuhaton sa kagamhanan ug sa mga komunidad nga maningkamot alang sa kaluwasan sa tanan.
LUKOP NGA PANGANDAM. Giaghat ni PDRRMO Anthony Dalamerio sa mga MDRRMs nga himoon ang provincial EO nga basehan sa pagpahiluna usab sa ilang tagsatagsa ka La Nina Task Force alang sa mas paspas nga pagpakanaug sa mga direktiba sa pagpalig-on sa paglahutay sa mga komunidad sa diwa sa tinabangay. (Hulagway gikan sa PIABohol)
DSWD nisubli sa ilang panawagan nga ihatag ang mga benepisyo, pribilihiyo sa mga PWDs
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang Department of Social Welfare and Development (DSWD) nipahinumdom sa mga business establishment sa paghatag sa mga diskwento ug uban pang statutory privileges alang sa mga persons with disabilities nga gimando sa Republic Act (RA) 10754, nailhan usab nga An Act Expanding the Benefits and Privileges of Persons with Disability.
Gibutyag ni Asst. Secretary for International Affairs ug ang Attached and Supervised Agencies (IAASA) Elaine Fallarcuna sa usa ka Media Forum niadtong Hulyo 4 nga adunay mga kaso sa dili pagsunod sa mga establisemento sa negosyo nga gitubag sa departamento, pinaagi sa gilakip nga ahensya niini, ang National Council on Disability Affairs (NCDA).
Matud pa nga adunay bag-o nga mga pagdungog nga gihimo tungod sa wala pagsunod sa usa ka organisasyon o negosyo.
Ang opisyal sa DSWD nipasidaan: “Meron po sa batas na kapag may mga non-compliance, indicated naman po doon yung mga penalties na pwede nailing kaharapin kapag hindi sila nag-comply, specifically the 20 percent discount for persons with disability na on-top pa po ito sa VAT-exempt .”
Ang mahinungdanong bahin sa balaod naglakip sa 20 porsyento nga diskwento ug exemption sa Value Added Tax (VAT) sa pagpalit sa pipila ka mga butang ug serbisyo; pag-usab sa mga katungod sa mga tawo nga adunay kakulangan nga maka-avail sa social insurance; tabang sa edukasyon; espesyal nga diskwento sa pagpalit sa mga batakang panginahanglanon ug pangunang palaliton; ug express lanes sa tanang commercial ug government establishments.
Ang mga makalapas sa balaod mahimong mag-atubang ug multa gikan sa P50,000 ngadto sa P200,000 o pagkabilanggo sa unom ka bulan hangtod sa unom ka tuig.
Sa pagkadawat sa balido nga reklamo ug pagsunod sa angay nga pahibalo ug pagdungog, ang tukma nga awtoridad mahimo usab nga bawion ang business permit, prangkisa, o susamang mga pribilehiyo sa bisan unsang entidad nga nakalapas sa balaod.
Ang mga PWDs o bisan kinsang concerned citizen mahimo usab nga mopasaka ug reklamo ngadto sa Persons with Disability Affairs Office (PDAO) sa lokal nga kagamhanan nga adunay hurisdiksyon sa establisemento o sa pinuy-anan sa reklamante.
BALAK
KAY WALA KA NAY LUHA NGA IKAHILAK
Sinulat ni Engr. Rogelio Podelino
Ang kinabuhi dinhi sa kalibutan
Mga suliran labihan kadaghan
Iyahay ug paningkamot nga motunhay
Kay ang dagan sa kinabuhi dili hapsay
Gumikan sa sala sa una tang mga ginikanan
Nga sila si Eva ug si Adan
Gipahamtangan ug silot nga kamatayon
Bugti sa ilang pagka masupilon
Magbudlay ubos sa nagbaga’ng init sa adlaw
Magpatulo sa singot matag adlaw
Sagubangon mga suliran sa dakung kaaghop
Magmatngon sa mga gibuhat nga dili masayop
Nagtubo ubos sa pobre’ng mga ginikanan
Ang pag-uma ug mga lagutmon maoy gisaligan
Kay imong mga ginikanan wala’y hibangkaagan
Ang pag-uma na lang ang nakat-onan
Aduna’y mga adlaw nga duma ang gikaon
Mag-itlib ug asin maoy sud-an sa pagkaon
Sa kapobrehon nga wala’y kadangpan
Motulo ang mga luha nga wala’y kina-ingnan
Sa kapit-os sa kinabuhi nga gi-antos
Ang paglaum nga motunhay napupos
Ang tawo nagkinahanglan ug kasandigan
Bisan sa kalisud nangaliya sa KAHITAS-AN
Kon ang iwag sa paglaum nagpid-ok pid-ok
Ang pagtental sa yawa wala nay kahadlok
Lig-ona ang imong balati-an
Ug ang impierno angay nimo’ng kahadlokan
Kon hugot ug lig-on imong pagsaleg sa GINOO
Bisan unsa kapait imong naagi-an kaniadto
Makigbisog sa kinabuhi aron dili mahisugamak
KAY WALA KA NAY LUHA NGA IKAHILAK