Bohol Tribune
Opinion

PAGTUKIB

PAGTUKIB

Ni: Jes B. Tirol

Lubadlubad 18, 2024

Atong Mga Lumad Nga Dulà

Nga Adunay Sumama Ang Inamerkanó

Pasiuna

Niadton niagi nga pitlaw atong gihisgotan ang dula sa mga Amerikano nga baseball ngaatong gisagop sa Binisayâ nga bisbol.

Sa atong pagsagop sa maong dula nakamugnà usab kita og mga tumbas nga pulong saIninglis sa mga Amerikano.

Ania pay dugang mga pulong nga atong nataligam-an: 1.) baseball diamond or baseball field = sangdálan sa bísbol. 2.) bunt, to strike ligthly = tíkdol. 3.) slide; slide to the base = daílos;

padaílos. 4. fungo; practice flying ball to the fielders = latbog-látbog.

Atong tukibon karon ang mga dulà nga atong giisip nga lumad nga adunay susama nga

dula sa mga Amerikano. Dili na natò iapíl ang mga walay susama sa Inamerkano.

Sátò

Ang atong dulà nga sátò, susama sa dulang “Tip Cat” sa Inamerkano. Naggamit usab kini

ug duha ka pudlos (stick) nga taas ug mubô. Dili kaayo managsama ang latid sa dula, apan ang

“baligtiw” maoy nakasusama sa “Tip Cat”.

Biko-biko

Ang atong dulà nga biko-biko maoy susama sa “Hopscotch” sa Inamerkano. Ang Binisayâ

nga pulong “biko” nagkahulogan og “within the boundary” sa Ininglis. Nahimong susama ang

biko-biko ug hopscotch tungod sa paglukso-lukso sa patagahin (grid lines).

Sa kataposang bahin sa atong biko-biko, ang magdudulà mohangad, motikang sa mga

patagahin ug mangutana, “biko?” o “tail” [Eng: within the boundary? or “on the markings”. Dili

kanâ “biko” o “ta-i”.

Hulinay

Ang atong dulà sa hulinay maoy susama sa “Mig; miggle” sa Inamerkano. Pulos kining

mga dulaa naggamit sa hulin o julin (glass mable). Susama ang mga latid (rules) apan labing

makuti ug daghang mga buluhaton ang atong hulinay.

Siyumoy

Ang atong siyumoy susama sa “Taw” sa Inamerkano. Maggamit kini og hulin nga

dunganon pagtugpò ngadto sa lima ka mga gagmay nga mga lungág.

Labing daghan ang mga latid sa siyumoy kon itandi sa taw sa Inamerkano.

Kasing-Bijo

Ang kasing o “koti” maoy toy-top sa Ininglis. Kun ang panagtigi mao lamang ang pagtandi

kon kinsang kasing ang dugay moundang og tuyok, ang maong panagtigi gihinganlan og “bijo” sa

Binisayâ ug “peery” sa Ininglis o Inamerkano.

Kasíng-Taloáy

Ang kasing-taloáy mahubad gihapon sa Ininglis nga toy-top game. Ang kalahian mao nga

sa taloáy, ang kasing o koti sa kaatbang itulod paingon sa alidong (circle) sa kasing nga gisawò o

gialsa nga nagtuyok sa palad sa kamot.

Ug mahisulod man gani sa alidong, kuhaon kanâ ug dad-on sa daplin ug dukdukon o taloán

sa lansang sa mananaog nga kasing. Ang tuyò nga mabuák ang kasing sa naparot.

Kasing-Kanilon

Ang kasing-kanilon mahubad gihapon sa Ininglis nga toy-top game. Ang latid mao nga ang

na lupig sa pagmano (lug) maoy unang magpatuyok sa iyang kasing. Ang mananaog o mga

mananaog sa pagmano, mohampak pagpatuyok sa iyang kasing (Bis: barók) ngadto sa nagtuyok

nga kasing. Kun iyang maigô ang kasing nga nagtuyok, makahimo pa siya nga mousab

paghampak. Apan kun dili maigò ang kasing nga nagtuyok, ang iya na pod nga kasing nga

nagtuyok nga wala makaigo, mao na pod ang hampakon sa kasing nga wala maigo.

Magpadayon kining pagbanos banos paghampak hangtod mga gubâ ang mga kasing.

Supo ug Kabit

Ang dulà nga supo o ang kábit mahimong hubaron sa Ininglis nga “Hob”. Ang hob sa

Ininglis mogamit og bangkalong (iron ring) nga itugpò aron mahisulod sa nagbarog nga lansang.

A Binisayâ nga supo mogamit sa sinsilyo sa kuwarta nga itugpò aron mahisulod sa usa ka

gamay nga lungag.

Ang Binisaya nga kábit magtugpò sa sinsilyo ngadto sa usa ka badlis.

Related posts

Rule of Law

The Bohol Tribune
4 years ago

EDITORIAL

The Bohol Tribune
4 years ago

EDITORIAL

The Bohol Tribune
1 year ago
Exit mobile version