Bohol Light Company, Inc. 70% Stake Bag-o ang Tag-iya
Sinulat ni Sheryl B. Paga
Gihatagan ug confirmation sa Primelectric Holdings Incorporated (PHI) kaniadtong August 22, 2024, atol sa Press Conference nga gihimo didto sa Bohol Tropics Resort, nga ang 70% stake sa Bohol Light Company, Inc (BLCI) nga gipanag-iya sa SPC Power Corporation ug ubang minority shareholders napalit na.
Ang BLCI, mao ang tig-apod-apod sa elektrisidad ug kuryente sa Tagbilaran City, diin ang nahabilin nga 30 porsyento gihuptan sa kagamhanang probinsyal sa Bohol ubos sa prangkisa nga balido hangtod Oktubre 19, 2025.
Ang maong press conference gipasiugdahan sa PHI inubanan sa ilang Presidente nga si Mr. Roel Castro. Uban niini ang Salcon Power Corporation nga gi representahan sa Vice-President, Mr. James Roy N. Villareal; BLCI General Manager, Engr. Paulino G. Almedilla; ug mga tinugyanan sa print ug broadcast media.
Gipasabot sa SPC Power Corporation nga ang nahisgutang transaction nag-obserbar gayud sa tanan nga mga proseso sa pagbaligya niini. Ang pagsulod sa Primelectric Holdings Inc. sa BLCI nagtumong sa pagpausbaw pa sa serbisyo ngadto sa mga konsumidor dinhi sa Tagbilaran City pinaagi sa pag-rehabilitate ug pag-modernize sa mga kabtangan diha sa atong distribution system.
Sulod sa 24 ka tuig, ang Bohol Light naningkamot nga makahatag ug usa ka reliable power supply dinhi sa syudad sa Tagbilaran ug napakita sa katawhan ang dakong kausaban niini gikan sa pagdumala sa Provincial Public Utilities Department (PPUD). Ang BLCI adunay lig-on nga track record nga nakatampo sa paglambo sa ekonomiya sa Tagbilaran City ug sa Probinsya sa Bohol.
Matod pa sa Presidente sa PHI, sila andam sa paghatag, sa teknikal ug pinansyal nga aspeto aron mapatuman ang usa ka lig-on nga sistema sa pag-apod-apod sa kuryente sulod sa franchise area sa Bohol Light.
Sa bag-ong pagpanag-iya, gusto natong ipahibalo sa mga konsumidor nga magdahom ug dugang kalamboan sa atong serbisyo dinhi sa dakbayan. Walay kinahanglan nga kabalak-an, tungod kay ang katuyoan mao ang kaayohan sa tanan.
Makig-alayon ang PHI sa kagamhanan sa Probinsiya sa Bohol aron mapadali ang pag-renew sa prangkisa ug masiguro ang padayon nga paghatag sa serbisyo sa kuryente dinhi sa Tagbilaran City.
Tree Planting pagahimoon sa ika 24 ka anibersaryo sa BWUI
Sinulat ni Victor L. Tambis
Niining umaabot Agusto 28, 2024, pagasaulogaon sa Bohol Water ang ika 24 ka tuig sa pagpanerbisyo sa panubig ngadto sa mga konsumidor.
Atong mahinumduman nga niadtong December 28, 2000, ang maong Kompanya mi sugod sa pag operate sa panubig gikan sa Provincial Waterworks System (PWS) nga ubos sa Provincial Government of Bohol pina-agi sa Joint Venture Agreement (JVA) nga gi pirmahan niadtong August 28, 2000.
Aron paghatag ug bulok sa maong adlaw, ang mga empleyado sa Bohol Water mohimo ug “synchronized” Tree Planting activity diin ang maong kalihokan pagahimoon didto sa Brgy. Fatima, Cortes ug sa Brgy. Catarman, lungsod sa Dauis.
Subay sa programang kaakuhan ngadto sa komunidad o Corporate Social Responsibility (CSR) sa maong Kompanya, ang pagpananum ug 424 ka lawngon usa sa mga kalihokan diin naghatag kini ug kamahinungdanon sa kalikopan ug pagpakita nga ang Bohol Water nag amping sa kinaiyahan.
Gawas sa kalihokan sa pagpananum, himoon usab sa maong Kompanya nianang adlawa ang pag pang-apod-apod ug mga pahalipay sa unang 200 ka konsumidor nga mobayad sa opisina sa Bohol Water.
Giniyahan sa tumong pag-ugmad sa serbisyo sa panubig, ang Bohol Water makanunayon nga naningkamot paghatag ug dugang kaugmaran sa mga pacilidad lakip ang mga tinubdan aron pagtagbo sa nagsaka nga panginahanglan sa tubig sulod sa lugar nga gialagaran ug sa mga kasilinganan nga lugar aron sa pagpadangat sa serbisyo niini sa umaabot nga panahon.
Cloud seeding ipadayon 20 ka oras napundohan
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Kay ang natanum na nga humay, dili mahimong kamad-an ilabi na sa panahon nga kini mosugod na ug banay, nahukman sa Bohol Cloud Seeding Operations Task Force (BCSOTF) nga sumpayan pa ang 50 ka oras nga artipisyal nga pagpa-uwan taliwa sa wala pa gihapon ka hunat nga ting-uwan.
Didto sa espesyal nga tigum sa BCSOTF didto sa Conference Hall sa Provincial Administrator’s Office sa Kapitolyo, napadayag usab ang bag-ong executive Order nga giluwatan ni Gob Erico Aristotle Aumentado kabahin sa paghulmag balik sa BCSOTF, nga maoy magtutok sa ipadayon nga 20 ka oras nga cloud seeding operations.
Kahinumduman nga ang Federation of Irrigators Associations sa Bohol, ang League of Municipal Agriculturists ug ang Municipal Agri-Fisheries Council sa Carmen, una na nga oipsyal nga mingduso sa hangyo sa dugang nga cloud seeding operations.
Matud sa mga kahugpungan sa mga mag-uuma, daghan pa nga mga lugar sa Bohol ang nanginahangl;an sa uwan aron makasugod sa uwahi nga pagpananum ug sa magpalahutay sa mga natanum na.
Ang Office of the Provincial Agriculturist, nga karon gipangulohan na ni Acting Agriculturist Larry Pamugas, nakakuha ug P2.5 milyones nga pundo gikan sa Provincial Disaster and Risk Reduction Management Program aron ika-cloud seeding agi ug sumpay sa nahurot na nga P5M nga pundo sa Department of Agriculture Bureau of Soils and Water Management (DA-BSWM).
Segun sa taho sa Department of Agriculture Provincial Agri-Fisheries Development and Coordinating Office, sa kinatibuk-an nga 58,222 ka ektarya nga humayan sa Bohol, mas daghan niini ang nagsalig lamang sa sawod samtang ang nahibilin nga mga humayan, giabagan sa patubig sa National Irrigation Administration (NIA).
Segun sa DA, 30,416 ektaryas nga mga basakan sa Bohol ang anaa sa sawod nga lugar ug nagsalig lamang sa uwan, samtang 27,806 lamang ka ektaryas nga basakan ang may magamit nga patubig, gikan sa NIA.
Tungod sa epekto sa El Nino, sa 27,806 ka ektaryas nga mga basakan nga gialagaran sa NIA, tungod sa pagnihit sa tubig hangtud karon, 17,535.37 lamang ka ektarya nga mapatubigan, matud pa ni Engr Evelina Putong, sa hepe sa NIA BIA ug BIIS.
Sa kinatibuk-an nga 17 mil ektaryas, 12,115 ka ektaryas lamang ang napasanapan sa tubig gikans a mga dams, tungod sap ag-angay-angay usab sa tubig, dugang ni Engr Putong.
Sa mga napasanapan sa NIA, wala pay 3 mil ka ektarya ang gidaron ug gikamot pag-andam sa pagbalhin sa tagud, 7,7057.93 ka ektaryas ang natamnan ug gipaabut nga makabanay, samtang 235 ka ektarya pa manag ang minssugod na ug banay.
Tungod niini, gipasabut sa NIA nga sa ilang giprogram nga 17 mil ektaryas nga pagtubigan alang niining wet cropping season, 45 porsyento pa lamang ang natamnan, ug dili pa maseguro sa NIA nga makalahutay ang natanum nga humay kon wala na usab uwan nga makatabangs a pagpatubig sa mga basakan.
Sa pagpaundo, matud sa Kapitolyo nga mahimong ugma dayon makalupad nag sugod ang eroplano aron mangsabwag ug asin para makapa-uwan.
7MIL EKTARYAS SA 27MIL NATAMNAN. Apan bisan pa niini, dili makaseguro ang National Irrigation Administration nga ka-igo ang tubig nga natigum sa mga dams aron makapalahutay sa mga 7 mil ka ektaryang humayan nga natamnan, kay kinahanglan sa humay nga may perming tubig hantdu nga kini maani na. Wala pa gyud maka-uwan pod daghan bisan pa man nga ting-uwan na. (Hulagway gikan sa PIA-Bohol)
Bol-anong taga Alicia nahiusa ug balik sa iyang pamilya pinaagi sa Pag-abot Program sa DSWD
Sinulat ni Elvira Bongosia
Usa ka Boholano nga nagtrabaho sa kaulohan ang nahiusa ug balik sa iyang pamilya dinhi sa Bohol pinaagi sa Pag-abot Program sa Department of Social Welfare and Development (DSWD).
Si Ramon T. Guta, 55 anyos ug lumad nga taga lungsod sa Alicia, kinsa migugol ug duha ka mahagitong tuig nga pagpuyo sa kadalanan sa Manila, malipayong nakigkita sa iyang pamilya niadtong Agosto 13, 2024, pinaagi sa Pag-abot Program sa DSWD.
Nagsugod ang pakigbisog ni Guta sa dihang ang iyang sakit nagpugos kaniya sa pagbiya sa iyang trabaho isip construction worker sa Manila.
Kay nanlimbasug sa pagpakabuhi, nakalahutay siya sa pagpuyo sa kadalanan pinaagi sa pagbuhat sa lain-laing mga trabaho, lakip na ang pagtrabaho isip usa ka dishwasher, tig-parking sa sakyanan, ug doorman sa 24-oras nga mga tindahan.
Sa iyang kaugalingong mga pulong, si Guta mipahayag ug dakong pasalamat sa maong programa sa gobyerno.
“Dako kaayo akong pagpasalamat sa Pag-abot Program kay gitabangan jud ko nila nga makauban nako pagbalik ang akong pamilya,” matud pa ni Guta.
Ang Pag-abot Program usa ka komprehensibo nga inisyatiba sa DSWD nga gidesinyo aron mapanalipdan ang mga indibidwal, bata, ug pamilya nga nagpuyo sa kadalanan.
Pinaagi sa outreach operations, gitumong sa programa ang pagkuha kanila sa mga kapeligrohan sa kinabuhi sa kadalanan ug paghatag sa gikinahanglang serbisyo ug interbensyon alang sa ilang kaayohan.
Pinaagi sa programang Pag-abot, ang mga tawo nga kaniadto niisip sa kadalanan nga ilang mga panimalay gitanyagan ug lain-laing matang sa tabang.
Naglakip kini sa medikal nga pag-atiman, suporta sa pagkaon, tabang sa transportasyon, kahigayonan nga makakita ug panginabuhian, temporaryo nga tabang alang sa mga pamilya, ug emerhensya nga pinansyal ug tabang sa kapuy-an.
Gipasiugda sa istorya ni Guta ang esensya sa Pag-abot Program ug ang misyon niini sa pagpanalipod ug pagsuporta sa mga huyang, pagsiguro nga ang matag kinabuhi gihatagan ug bili ug giatiman.
Gitagbo sa mga tinugyanan sa DSWD si Ramon T. Guta (2nd gikan wala) sa iyang pag-abot sa Bohol Panglao International Airport (BPIA) niadtong Agosto 13, 2024. Si Guta malipayong nahiusa ug balik sa iyang pamilya pinaagi sa Pag-abot Program sa DSWD. (Hulagway gikan sa DSWD-7)
PBBM nimando sa padayon nga pagbantay sa mga lugar nga ‘most vulnerable’ sa mpox
Sinulat ni Elvira Bongosia
Gimando ni Presidente Ferdinand R. Marcos Jr. ang padayon nga pagmonitor sa mga lugar nga labing bulnerable sa mpox, matud pa sa Malacañang niadtong Miyerkules.
Si Marcos mihatag sa maong kamandoan atol sa iyang pakigtagbo sa mga opisyal sa Department of Health (DOH) pinangulohan ni Kalihim Teodoro Herbosa niadtong Martes, matod ni Presidential Communications Office (PCO) Kalihim Cheloy Garafil sa usa ka pahayag.
“Continue surveillance especially on areas and people most vulnerable to the disease (Ipadayon ang pagpaniid ilabina sa mga lugar ug mga tawo nga labing bulnerable sa maong sakit),” matud ni Marcos atol sa tigom, nga gikutlo sa PCO.
Matud pa nga gisultihan ni Herbosa ang Presidente nga ang mga immunocompromised nga mga indibidwal adunay taas nga risgo nga makakuha ug mpox.
Ang pinakaulahing direktiba ni Marcos niabot human natala sa Pilipinas ang unang kaso sa mpox sukad ang World Health Organization (WHO) nagdeklarar nga “public health emergency of international concern” sa ikaduhang higayon human sa outbreak sa Congo ug kasikbit nga mga nasud sa Africa.
Si Herbosa miingon nga ang mpox dili usa ka emerhensya sa panglawas sa publiko sa nasud, kung gikonsiderar ang gamay nga ihap sa mga kaso ug ang rate sa pagkamatay tungod sa maong sakit.
Matud pa sa kalihim nga hangtod karon nakatala na ug 10 ka kaso sa mpox ang DOH sukad niadtong 2023.
Gidugang niini nga naka-recover na ang tanang pasyente sa mpox.
Si Garafil niingon nga si Marcos nakadawat ug kasegurohan gikan kang Herbosa nga ang DOH andam motambal ug modumala sa mga kaso sa mpox.
Ang Mpox, o nailhan nga monkey pox, usa ka viral nga sakit nga gipahinabo sa monkeypox virus, sumala sa WHO. Ang kasagarang mga simtomas sa mpox mao ang mga samad sa panit, nga molungtad ug duha ngadto sa upat ka semana inubanan sa hilanat, labad sa ulo, pagsakit sa kaunoran, sakit sa likod, ubos nga kusog, ug paghubag sa mga lymph node. (Hulagway gikan sa PCO/PIA)
BALAK
ANG UTANG KABUBUT-ON
Sinulat ni Engr. Rogelio Podelino
Gina-ingon ang utang dapat pagabayaran
Kay inyo kanang gikasabutan
Aron dili maduhigan ang imong kadungganan
Atubangan sa katilingban
Ang kinabuhi sa tawo utang sa GINOO
Peru gi-abusohan sa tawo
Pinaagi sa iyang pagka masupilon
Hinono-a gisilutan ang tawo sa kamatayon
Sa kalisud sa panginabuhi
Ang tawo wala nay mapili
Mangutang aron makapadayon nga mabuhi
Aron masulbad mga suliran sa kinabuhi
Kon ang utang mabayran sa takda’ng panahon
Imong kadungganan sa katilingban dayegon
Adunay tawo kon mangutang maayo mohangyo
Panahon sa pagbayad dili na pakita magpalayo
Dunay mga higayon nga dili kalikayan
Kon ikaw biktima sa kahigayonan
Sa panahon sa kalamidad kusog ang ulan
Ug mibuhagay ang baha gikan sa kabukiran
Ang maagi-an sa baha gibanlas tanan
Usa ka sa gipang-anod nga walay gi-abayan
Gapungapunga taliwala sa makusog nga sulog
Nangindahay nga dunay tabang ikahulog
Gidungog sa langit ang imong pangaliya
Adunay mitabang kanimo ug naluwas ka
Daku nimo’ng pasalamat sa niluwas kanimo
Gibati nimo ANG UTANG KABUBUT-ON nga
dili kabayran ug salapi sa tawo