Ni Padre Jose “joesum” Sumampong, Jr.
—————————————————————
ANG SAYSAY SA KAAGI
SA SANTOS KARONG ADLAWA
SEPTIYEMBRE 22, 2024
John Henry Newman | Sir John Everett Millais
Saint John Henry Newman
Saint of the Day for September 22
(February 21, 1801 – August 11, 1890)
Saint John Henry Newman’s Story
Si John Henry Newman, mao ang ika-19 nga siglo nga labing mahinungdanong English-speaking Roman Catholic theologian, siya sa unang bahin sa iyang kinabuhi usa ka Anglican ug ang ikaduhang bahin niini isip usa ka Roman Catholic. Usa siya ka pari, inila nga magwawali, magsusulat, ug batid nga theologian sa duha ka simbahan.
Natawo didto sa London, England, nagtuon siya sa Oxford’s Trinity College, ug kanhiay magtutudlo sa Oriel College, ug sulod sa 17 ka mga tuig, mao ang vicar of the university church, St. Mary the Virgin. Siya nakamugna og walo ka mga volumes sa Parochial and Plain Sermons ug usab duha ka mga nobela. Ang iyang poem, “Dream of Gerontius,” gihimoan ug tugtog ni Sir Edward Elgar.
Tapos sa tuig 1833, si Newman usa ka inila nga sakop sa Oxford Movement, nga nagtudlo sa labing kamahinungdanong sa Simbahan pag-ila sa mga Church Fathers ug naghagit sa gituohan nga ang kamatuoran paga-isipon lamang sa kinaugalingong panghunahuna/completely subjective.
May mga makaysayanong kamatuoran nga nagtug-an nga si Newman nagbaton og pagtuo nga ang Roman Catholic Church adunay labing suod diha sa pagpadayon sa Simbahan nga gitukod kang Jesus. Sa tuig 1845, siya gidawat isip sakop sa Simbahang Katoliko. Duha ka mga tuig ang miabot, siya naordenahan nga paring Katoliko didto sa Rome ug miapil sa Congregation of the Oratory, nga natukod kang Saint Philip Neri. Mibalik sa England, si Newman nagtukod og mga Oratory houses didto sa Birmingham ug sa London ug sulod sa pito ka mga tuig mangalagad siya isip rector sa Catholic University of Ireland.
Sa wala pa si Newman, ang Catholic theology wala nagbakabana sa kasaysayan /history, hinoon nagkuha og mga deductions from first principles—much as plane geometry does. Tapos kang Newman, ang mga gipuy-an nga mga kasinatian sa mga magtutuo giila nga kabahin sa pamalandong / theological reflection.
Si Newman nagsulat og 40 ka mga basahon ug 21,000 ka mga sulat / letters nga mabasa pa niining panahona karon. Ang labing inila sa iyang basahon mao ang Essay on the Development of Christian Doctrine, On Consulting the Faithful in Matters of Doctrine, Apologia Pro Vita Sua—ang iyang spiritual autobiography hangtud sa tuig 1864—ug Essay on the Grammar of Assent. Siya nagdawat sa gitudlo sa Vatican I kabahin sa papal infallibility samtang nag-ingon nga kini adunay mga utlanan, nga daghan sa katawhan nagduhaduha sa pagdawat.
Sa dihang si Newman ginganlan nga usa ka kardinal niadtong tuig 1879, nagsagop siya og motto “Cor ad cor loquitur”—“Heart speaks to heart.” Gilubong siya sa Rednal 11 ka mga tuig ang miabot. Tapos buksi ang iyang lubong niadtong tuig 2008, usa ka bag-ong lubnganan giandam didto sa Oratory church sa Birmingham.
Tulo ka mga tuig tapos siya namatay, ang Newman Club alang sa mga Katolikong tinun-an gisubhan didto sa University of Pennsylvania in Philadelphia. Ang iyang ngalan nahimong may kadugtungan sa daghang public and private colleges and universities didto sa United States.
Sa 2010, ang beyatipikasyon kang Newman gisaulog uban sa pagpangulo kang Pope Benedict XVI didto sa London. Si Benedict miila kang Newman gumikan sa iyang gibuhat alang sa katilingban ug sa iyang pastoral nga kalimbigitan sa mga masakiton, kabos, namatyan, ug anaa sulod sa mga bilanggo-an. Si Pope Francis maoy nangulo sa iyang kanonisasyon kaniadtong Oktubre 2019. Ang iyang liturhikanhong kasaulogan sa iyang pyesta mao ang Oktubre 9.
SUGYOT NGA PAHIDUNGDAN SA PAG-AMPO: