BLCI mipagawas ug katin-awan sa pagka-usab-usab sa presyo sa kuryente matag bulan
Sinulat ni Sheryl B. Paga
Ang mga tinugyanan sa Bohol Light Company Inc. (BLCI) nga karon gidumala sa Primelectric Holdings Inc., buot magpahibalo ngadto sa mga konsumidor dinhi sa dakbayan sa Tagbilaran sa hinungdan sa pagka-usab-usab sa presyo sa kuryente matag bulan.
Niadtong Nobyembre 15, 2024 gi-imbetahan ang Bohol Light sa senimanang tulumanon sa Provincial Government of Bohol matag adlawng byernes ubos sa programang “Capitol Reports”.
Gitambungan kini sa Corporate Energy Sourcing and Regulatory Affairs Manager, Engr. Jozon A. Castro; Assistant Vice President for Network Development and Operations, Engr. Paulino G. Almedilla, ug BLCI Chief Operating Officer, Engr. Raul M. Galano.
Atol sa maong tulumanon, gipasabot sa mga kadagkoan sa Bohol Light kung unsa ang mga komposisyon sa presyo sa kuryente ug kung unsa ang mga hinungdan nganong mag-usab-usab kini matag bulan.
Gipasabot usab ni Engr. Raul Galano, nga ang presyo sa Generation Charge, dili kontrolado sa mga distribution utilities ug mga electric cooperatives.
Nakabasi kini kung pila ang presyo sa pagkompra sa kuryente matag bulan gikan sa mga Power Generation Plants ug sa dili matino ang maong presyo sa Wholesale Electricity Spot Market (WESM).
Adunay mga components nga atong makita diha sa atong mga billing statements nga mao ang Generation, Transmission, Distribution, Government and Other Charges.
Ang Generation ug Transmission rates gitawag kini sila ug pass through charges. Nagpasabot kini nga kun unsay gi-bill sa mga Power Generator ug sa Transmission or National Grid Corporation of the Philippines (NGCP) ngadto sa Bohol Light Company, Inc., mao ra usab ang isingil diha sa mga konsumidor. Ang koleksyon sa maong kantidad igo ra usab nga ibayad sa atong power suppliers ug sa NGCP.
Ang Distribution rate gilangkuban kini sa Distribution, Supply, and Metering (DSM) charges nga nag kantidan lamang ug P0.9840/kWh.
Kini lamang ang masulod sa panudlanan sa Bohol Light nga maoy magamit alang sa administrative, operation and maintenance expenses. Ang maong rate gikatakda na (fixed) ug dili kini basta-basta nga mausab, madugangan o makunhuran tungod kay pre-applied and pre-approved by the Energy Regulatory Commission.
Ang DSM rate sa BLCI walay pagsaka sugod sa tuig 2015. Kung pila lamang ang makuha sa BLCI gikan sa DSM rate nga P0.9840/kWh, mao ra usab kana ang gastohon sa management alang sa implementasyon sa atong mga proyekto alang sa kalambuan sa atong serbisyo publiko.
Samtang ang uban nga mga Charges mao ang Value Added Taxes (VAT) nga mandatory kini nga atong kolektahon ug e-remit ra usab kini ngadto sa Bureau of Internal Revenue, Lifeline Subsidy and Senior Citizen Subsidy Discounts.
Kon adunay mga pangutana kabahin sa billings palihog lang i-duol diri sa atong opisina o tawag lang sa hotline 0931-852-4312 aron mahatagan ug tukma nga katin-awan sa maong situation.
BWUI mihatag sa hinungdan sa kalit nga pagsaka sa balayronon sa usa ka Konsumidor
Sinulat ni Victor L. Tambis
Makita sa hulagway ang tinugyanan sa Bohol Water Utilities Inc. (BWUI) nga naghimo sa actual meter testing sa mga metro nga anaa sa stub-out
Aron malikayan nga mokalit pagsaka ang mabayaran sa usa ka bulan, ang BWUI nagpahibalo ngadto sa mga konsumidor sa pagsusi matag karon ug unya sa konsumo nga narehistro sa ilang water meter.
Ang kalit nga pagsaka sa balayronon sa usa ka bulan naga-gumikan sa kalit usab nga pagsaka sa konsumo nga narehistro sa water meter.
Gawas sa pagsaka sa paggamit sa tubig, ang kasagaran nga hinungdan sa kalit nga pagsaka sa konsumo sa usa ka account sa konsumidor nagagumikan sa wala mamatikdi nga “leak after meter” o leak human sa metro ug sa linya padulong sa panimalay ug sulod na mismo sa maong panimalay.
Aron pagsuta sa leak sa linya, mahibaloan kini pinaagi sa pagsira sa mga faucet sulod sa panimalay lakip ang angle valve padulong sa flush tank sa enoduro. Pagkahuman niini, tan-awa ang metro kon nagtuyok ba o wala. Kon nagtuyok gihapon kini nagpasabot nga adunay leak ang maong nahisgutang linya ug narehistro kini sa metro bisan kon wala na mogamit ug tubig ang maong konsumidor.
Kon ang maong leak sa linya mahatagan ug sayo nga pagtagad sa konsumidor, dili kini dako ug epekto sa water bill nianang bulana.
Ang responsibilidad sa pag-ayo sa leak sa linya human sa metro anaa sa konsumidor, ug ang Bohol Water kutob lamang sa metro apan motabang kini o mohatag ug assistance sa konsumidor nga makasinati sa maong problema.
Atong mahinumduman nga ang Bohol Water wala mopasaka sa water rate sukad niadtong Agosto sa miaging tuig.
Pinaka-ubos gihapon ang taripa nga gisingil sa maong kompanya kon e tandi sa lain nga mga pribado nga water providers sa Bohol ug bisan sa mga silingan nga syudad ug probinsya.
Ang kalit ng pagsaka sa binulan nga balayronon sa usa ka konsumidor nagagumikan sa dako nga konsumo niini ug dili tungod sa rate nga gisingil sa BWUI.
Pagmahal sa itlog manok epekto’s kakuwan’g supply
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Adunay pagsaka sa tinuig nga produksyon sa itlog manok sa Bohol, apan ang pagdaghan niining tuiga, dili pa igo ikahulip sa kakuwang sa supply nga gikinahanglan sa tibuok lalawigan.
Kini maoy napakita sa Philippine Statistics Authority (PSA) atul sa ilang Data Dissemination sa Livestock ug Poultry Situation sa Bohol, niining bag-o pa lamang.
Ang PSA, pinaagi ni Statistical Analyst Atty Federic Aparri, mibutyag nga naghimo sila ug Backyard Livestock and Poultry Survey, Commercial Livestock and Poultry Survey u gang Compilation of Data from Salughterhouses and Poultry Dressing Plants aron makakuha sa imbentaryo, supply, disposisyon, average nga presyo gikan sa umahan, produksyon sa itlog, gatas ug uban pang datus.
Sa nahisgutan nga mga survey, nasayra nga niadtong 2022, ang tinuig nga produksyon sa itlog sa manok sa metric tons ming-abut sa, 6,601.23 MT.
Kini nga produksyon hinuon, 8.1 porsyento lamang niini ang masupply sa Central Visayas, samtang ang laing mga lalawigan, maoy nagsupply sa kinatibuk-ang panginahanglan sa Central Visayas nga miabut sa 81,446.55 metriko toneladas.
Sa 2023, ang produksyon sa Bohol, igo lamang nakasapal sa 8.8 porsyento nga panginahanglan sa Central Visayas, nga niadtong tuig 2023, minglobo na ngadto sa 79,200.48.
Ug bisan sa natala nga 5.9 porsyento nga pagdaghan sa produksyon, daku pa gihapon nga kakuwangan ang angay nga hulipan sa mga taga Bohol.
Dinhi sa Bohol, aminado ang Department of Trade and Industry, nga bisan kon temporary lamang sila nga mingtabang sa pagmonitor sa presyo sa mga produkto sa umahan, nunot sa pagseguro nga may makatabang sa pagtutok niini, nga kuwang gyud ang supply sa itlog dinhi, bisan kon dili kini trabaho sa DTI subay sa ilang mandatos.
Wala man mohatag ang PSA o ang DTI sa matud nga kadaghanon sa panginahanglan sa itlog sa manok dinhi, ang namatikdan nga kalit nga pagsaka sa presyo sa itlog, maoy dagway sa tataw nga kadaku sa panginahanglan nini, saysay ni DTI Bohol Consumer Welfare Officer Jose Hibaya, didto sa Kapihan sa PIA.
Kahinumduman nga may kalit nga pagsaka sa presyo sa itlog niadtong mga panahon nga dili maayo ang tempo nga nasinati sa Bohol.
Matud sa DTI, kasagaran niini, dala sa kapakyas sa mga lalawigan nga makapadala sa itlog nganhi tungod kay walay byahe ang mga barko, nakatandog sa daan na nga natanggong nga presyo sa local nga itlog tungod sa barato nga supply gikan sa gawas.
Ang labing dagkong supply sa itlog sa Bohol nagagikan sa isla sa Bantayan sa Sugbo ug sa mainland Mindanao, nga mahimong apektado permi kon may pagsuspenso sa mga byahe sa mga dagkong barko.
Niini, aghat sa DTI nagdto s amga Bol-anon nga interesado nga mamuhunan, ang kakuwang sa supply sa itolo sa manok, usa ka maayong sinugdanan sa negosyo. (PIABohol)
ITLOG NGA GINANSYA. Matud sa DTI, ang pagsaka sa presyo sa itlog, apektado sa daku nga kakuwang sa local nga supply sa itlog, ug kay ang Bohol nagsalig sa itlog gikan sa Bantayan sa Sugbo ug Mindanao, matag walay byahe sa barko tungo sa dautang panahon, kini maoy tsansa sa local nga mga suppliers nga makabawi sa ubos kaayo nga presyo sa itlog nga gikan sa gawas. Niini, may aghat na sa mga Bol-anon nga sugdan ang pangitlogan isip negosyo dinhi. (Hulagway gikan sa PIA-Bohol)
Bilanggo nga makahuman sa ALS, may kubos sa sentensya
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Lakip sa mga programa sa goberno aron maluag-luagan ang naghuot nga mga prisohan, mao ang paghatag ug pabor sa mga priso nga makakompleto sa Alternative Learning System sa Department of Education (ALS-DEPED).
Kini maoy gibutyag ni Bureau of Jail Management and Penology (BJMP) Jail Superintendent sa Bohol District Jail (BDJ) nga si Jail Superintendet Tomas G. Diaz Jr, didto sa tigum sa Legal Cluster sa PPOC ELCAC, didto sa CPG Hall sa Kapitolyo Nob 12.
Ang pagkahuman sa ALS may katumbas nga Good Conduct Time Allowance (GCTA) balor ug 15 ka adlaw alang sa matag bilanggo nga makakompleto sa usa ka buwan nga pangtungha sa ALS, matud niya.
Ang paghatag ug GCTA usa usab ka sistema nga gisagop alang sa mga bilangguan, ilabi na niadtong mga may mga priso nga may tag-as nga sentensya bugti sa mga paglapas sa balaod nga ilang nahimo samtang gawasnon pa.
Ang GCTA-usa ka pribilihiyo nga ihatag sa us aka bilanggo nga gitemporaryo lamang ug pahiluna o gihatagan na sa katapusang hukom, nga magtanyag kaniya ug pagkubos sa iyang adlaw sa pagka bilanggo sa matag buwan nga siya nagbinuotan sa sulod sa prisohan, kini isip na usab ganti subay sa DOJ Republic Act No 10592, nga napasa niadtong March 26, 2014.
Gipasabut ni Supt Diaz Jr, nga kini hinuon mo-apply sa ni bisan kinsa nga nabilanggo nga nag-alagad sa iyang silot nga pagkapriso sa bisan diin nga institusyon alang sa mga may salaud.
Gitaho ni Supt iaz nga dinhi sa BDJ, adunay daghan nga mga priso nga mipailawom sa ALS, butang nga ikapamubo usab sa sentensya sa mga priso nga nadakpan o mingtuyo ug tahan sa ilang kaugalingon sa salaud nga kriminal bisan kon kini dala sa pagpa-asdang sa politikanhong katuyuan sama sa rebelyon.
Gawas sa GCTA, mahimo usab ang us aka bilanggo sa politikanhong gituohan, nga makakuha ug amnestiya, kon kini iyang pillion.
Hinuon usab, dili pa mamahimong mo-apply sa amnestiya ang us aka kanhi rebelde nga nadakpan o mingsurrender, hangtud nga makapagawas na ang korte sa desisyon kabahin sa mga kaso’ng criminal ug administratibo nga iyang giatubang.
Sa panahon ni Gobernador Erico Aristotle Aumentado, sa us aka higayon lamang, mikabat sa 60 ka mga rebelde ang mingtahan sa ilang kaugalingon, human makombinsir nga mas may maayong kaugmaon ang manginabuhing malinawon.
Daghan usab sa mga mingtahan, ang natabangan sa goberno pinaagi sa Expanded Comprehensive Local Integration program gawas pa sa tabang pinansyal nga gitunol sa Administrasyon ni Aumentado aron may magamit ang mga nang surrender sa ilang pagsugod ug bag-ong kinabuhi.
Kadtong mga nangabilanggo tungod sa mga kaso nga giatubang, gimandu ni Aumentado ngadto sa PPOC nga tabangan ang mga kanhi rebelde nga makakuha ug amnestiya gikan sa goberno aron mapapas na ang ilang mga salaud ug makapanginabuhi na nga sama ug wala na silay tulubagon sa goberno. (PIABohol)
PREMYO SA PAGBINUOTAN. Maka-eskwela na, mapamubo pa ang panahon sa sentensya nga gihatag sa korte, kini maoy epekto sa ALS sa DEPED nga mahuman sa us aka bilanggo, matud ni Jail Supt Tomas G. Diaz Jr., atul sa tigum sa Legal Cluster sa PPOC ELCAC, dili pa dugay. (Hulagway gikan sa PIA-Bohol)
Agri infocaravan gipahigayon sa Bohol
Sinulat ni Elvira Bongosia
Gipahigayon ang agri information caravan 2024 nga “Masaganang Agrikultura Tungo sa Bagong Pilipinas” niadtong Nobyembre 7 sa lungsod sa Carmen, lalawigan sa Bohol aron mahatagan ang mga mag-uuma ug mga agricultural extension workers (AEW) ug updated ug importanteng impormasyon ug kahinguhaan.
Ang caravan, nga gitambongan sa 701 ka mag-uuma gikan sa mga lungsod sa Carmen, Batuan, Sierra Bullones, Dagohoy, San Miguel, Alicia, Danao, Sagbayan, Pilar, Bilar ug Loboc, gipangunahan sa Department of Agriculture-Central Office (DA-CO) sa koordinasyon. uban sa DA-Central Visayas (DA7), Provincial Government of Bohol (PGBh) ug Local Government Unit sa Carmen (LGU-Carmen).
Pito ka mga topics ang gi-presentar nga naglakip sa clustering ug convergence initiative sa bugas, fuel discount voucher, composting facilities alang sa biodegradable waste, regional corn situationer, Coconut Farmers and Industry Development Plan (CFIDP), African Swine Fever (ASF) ug Philippine Rural Development Project-Scale Up (PRDP- SU).
Napulo usab ka kiosk ang gi-set-up alang sa mga member-agencies sa DA Regional Management Council -7 (DA-RMC 7) ug Office of the Provincial Agriculture (OPA) aron mahatagan ug teknikal nga tabang ug konsultasyon ingon man ang pag-apod-apod sa mga materyales sa pagbasa aron mapahimuslan sa mga mag-uuma.
Sa iyang mensahe, si DA7 Regional Technical Director, Engr. Cirilo Namoc, nipadayag sa iyang pasalamat sa LGU-Carmen nga maoy host LGU sa caravan. Matod niya nga ang DA isip nanguna nga ahensya alang sa pagpalambo sa sektor sa agrikultura, nagkinahanglan usab ug tabang ug suporta sa ubang development partners nga naglakip sa probinsiya, munisipyo ug syudad sa Local Government Units (P/M/C-LGU), mga mag-uuma ug mangingisda ug ang pribadong sektor.
Gipaambit niini nga suportado kaayo ang lalawigan sa Bohol sa mga programa ug proyekto sa DA.
Matud pa ni Namoc nga dili kini mahimo sa DA nga mag-inusara, ug kinahanglan nila ang suporta, kinahanglan nila ang holistic nga mga pamaagi sa paghatud sa mga serbisyo, aron makab-ot nila ang kambal nga katuyoan – pagdugang sa produksiyon ug mas maayong kita sa mga mag-uuma ug mangingisda.
Gipaambit usab niya ang importansya sa covergence, diin ang mga proyekto sa DA ug mga ahensya niini gibutang sa usa ka lugar aron makita ang epekto. Iyang gitumbok ang palaliton sa bugas, diin ang DA7, DA-National Irrigation Administration (DA-NIA), PhilMech, PhilRice, ug uban pang ahensya makahatag ug mga proyektong interbensyon sa mga areas of convergence.
Si Carmen Mayor Conchita Toribio-Delos Reyes nagpahayag sa iyang pasalamat sa DA sa pagdala sa caravan sa iyang lungsod, nga nagpasiugda sa iyang mga pangandoy alang sa Carmen ug Bohol nga mamahimong food basket sa Central Visayas, nga gisuportahan sa lainlaing mga programa sa gobyerno.
“Naglaum kami nga kini nga kalihokan magdala ug positibo nga pagbag-o sa among komunidad sa agrikultura,” matud pa sa mayor.
Ang maong kalihokan gitambungan usab ni Bebot Sumampong, kinsa nagrepresentar sa gobernador, ug representante sa Bohol 3rd District, kinsa mihatag usab sa ilang mga mensahe sa suporta ug pagdasig alang sa mga mag-uuma.
Si Carmen Mayor Conchita Toribio-Delos Reyes atol sa gipahigayong agri information caravan 2024 niadtong Nobyembre 7, nipahayag sa iyang pasalamat sa DA sa pagdala sa caravan sa iyang lungsod, nga nagpasiugda sa iyang mga pangandoy alang sa Carmen ug sa tibuok Bohol nga mamahimong food basket sa Central Visayas, nga gisuportahan sa lainlaing mga programa sa gobyerno. (Hulagway gikan sa DA7 photo)
Pamilya Doblas sa Batuan, usa ka modelo sa paglahutay, pagbag-o
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang pamilyang Doblas nga nagpuyo sa Barangay Behind the Clouds sa lungsod sa Batuan giisip nga usa ka modelong pamilya sa paglahutay ug pagbag-o.
Ang inahan sa pamilya nga si Leonora miasoy sa makaluluoy nga kahimtang nga ilang nahiaguman – ang pagkabaton ug dili luwas nga balay, walay kuryente, ug walay igong kita alang sa pamilya. Dili siya makakuha ug dugang nga kita niadtong panahon tungod kay ang iyang gipunting mao ang pag-atiman sa mga bata, kinsa adunay asthmatic ug nagkinahanglan ug dugang nga pagtagad.
Ang pamilya nagsalig lamang sa kinitaan gikan sa ilang umahan sa utanon, nga makugihong gitikad sa iyang bana nga si Domingo.
Misamot ang ilang mga hagit sa dihang ang tanang lima ka mga bata nagsugod na sa pagtungha.
Tungod sa limitado nga mga kahinguhaan, usahay manghulam sila ug kwarta nga adunay interes aron ihatod ang ilang masakiton nga mga anak ngadto sa silingang mga lungsod alang sa medikal nga pag-atiman.
Ang pamilya nanlimbasog sa pagsuporta sa ilang 5 ka mga anak, nga usahay miresulta sa kakulang sa mga gamit sa eskwelahan, ug uban pang mga nag-unang panginahanglan. Ang mga bata usahay dili makaapil sa mga co-curricular ug extra-curricular nga kalihokan sa eskwelahan tungod kay ang panguna nga prayoridad sa pamilya nianang panahona mao ang pagsiguro nga ang pagkaon naa sa ilang lamesa.
Ang pamilyang Doblas, nadasig sa mga hagit sa kinabuhi, nakahimo ug bag-ong mga estratehiya aron matubag ang ilang mga panginahanglan niadtong tuig 2012 dihang nahimo silang program beneficiaries sa Pantawid Pamilyang Pilipino Program (4Ps) ubos sa Department of Social Welfare and Development (DSWD).
Nibalhin usab sila ug bag-ong lote diin nagtukod sila ug mas lig-on nga balay.
“Grasya sa Ginoo namugna ang Pantawid Pamilyang Pilipino Program sa DSWD ug dako kaayo kini nga tabang sa among pamilya. Giabagan kami sa among kalisod. Ang program nahimong tulay para sa kalambuan sa edukasyon sa among mga anak sanglit mapalitan ko naman og kompleto nga gamit sa pag-eskwela, sa ilang vitamins ug gatas para magpabiling himsog,” matud pa ni Leonora.
“Bisan pa man giagi-an mi ug linog ug kusog nga bagyo sama sa bagyong Odette niadtong 2021 nga ning guba sa among balay, magpabilin kaming malig-on ug mobarog alang sa among mga pangandoy. Pangandoy nga makahuman sila ug eskwela, makatrabaho, makaangkon ug kaugalingong yuta ug kanunay nga magmalipayon, dugang pa niini.
Gawas sa mga pangandoy sa ilang pamilya, gusto usab ni Leonora nga makatampo sa ilang komunidad, usa ka gitinguha nga inisyatiba nga naugmad gikan sa pagtambong sa ilang binuwan nga Family Development Session (FDS).
Gitanyag niya ang iyang oras ug serbisyo sa boluntaryong trabaho ug pagpalambo sa komunidad diin nahimo siyang 4Ps parent leader ug KALAHI-CIDSS community volunteer. Pinaagi niini, natudlo siya isip barangay nutrition scholar (BNS) ug barangay health worker (BHW).
Samtang nagbuhat sa mga bulohaton sa komunidad, gidoble usab niya ang iyang oras isip tindera sa ilang lungsod aron madugangan ang kita sa ilang pamilya.
Samtang si Domingo, kinsa kanhi konsehal sa barangay, nagpadayon usab sa iyang bulohaton sa agrikultura ug karon nagtrabaho isip treasurer sa Special Area of Agricultural Development (SAAD), nga nagtumong sa pagpasiugda sa farm-to-market road improvements ug pagsuporta sa kalamboan sa agrikultura. sa ilang barangay. Siya usab ang Parent-Teacher (PTA) School President sa elementarya sa iyang anak.
Ang ilang kamagulangang anak nga si Christian Jay, bag-o lang migradwar sa kursong criminology sa Buenavista Community College. Bisan pa sa mga hagit sa panalapi, nagtrabaho siya sa umahan sa ilang pamilya ug nagdumala sa iyang gasto isip usa ka working student samtang nangandam alang sa iyang board examination. Napili usab siya isip Barangay Sangguniang Kabataan (SK) Secretary.
Si Fretzie Joyce, ang ikaduhang anak, third-year student na karon sa kursong Bachelor of Secondary Education major in English sa Buenavista Community College. Usa usab siya ka consistent Dean’s Lister.
Si Stephen ug Stephanie Marie migraduwar sa senior ug junior high school ug kasamtangang first-year college ug Grade 7 nga mga estudyante. Nangandam na sila alang sa ilang sunod nga lebel sa edukasyon, diin si Stephen nagtrabaho usab isip hanas nga barbero sa ilang barangay.
Samtang si Paul Adrian, ang kamanghuran nga anak, nagpalista sa elementarya ug maayo sa iyang klase. Consistent honor student usab siya.
Ang hiniusang paningkamot sa pamilya sa edukasyon, agrikultura, ug serbisyo sa komunidad nagpasiugda sa ilang pasalig sa pagpadayon sa ilang mga katuyoan. Gihatagan ug gibug-aton ni Domingo nga adunay usa ka panan-awon sa pamilya inubanan sa determinasyon ug pagtuo sa Diyos hinungdanon. Gidayeg usab niya ang suporta gikan sa gobyerno, sama sa DSWD ug ilang local government unit, nga mitabang kanila sa pagkab-ot sa ilang mga tumong sa kinabuhi ug mahimong self-reliant nga pamilya.
Si Domingo ug Leonora Doblas uban sa ilang 5 ka mga anak. Bisan pa sa grabeng kakabos ug daghang mga hagit, sila si Leonora ug Domingo nagpabiling malaumon samtang nagpadayon sa ilang mga damgo, nagpakita sa pagkamalahutayon ug kakugi. Ang kalampusan sa pamilya makapadasig, tungod kay daghang mga bata sa barangay ang halos wala makatapos sa elementarya tungod sa ilang lokasyon. Ang ilang pag-apil sa 4Ps ug buluhaton sa komunidad nakahatag ug dagkong kausaban sa ilang kinabuhi. (Hulagway gikan sa DSWD-7 photo)
Mga ahensya sa gobyerno gi-awhag sa pag-apil sa Parangal: Gawad ng Kahusayan sa Komunikasyong Pampubliko
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang Presidential Communications Office (PCO) nag-awhag sa mga departamento, ahensya, ug instrumentalidad sa nasyonal ug lokal nga gobyerno sa pag-apil sa award-giving ceremony, Parangal: Gawad ng Kahusayan sa Komunikasyong Pampubliko aron sa pag-ila ug pagsaulog sa mga maayong kampanya ug pagpatuman sa mga programa sa komunikasyon ug mga proyekto subay sa ilang mandato.
Kini magsilbi nga plataporma sa pagpakita sa labing maayong mga gawi sa komunikasyon sa gobyerno, pag-awhag sa mga ahensya sa pagsagop sa mga bag-ong estratehiya nga mohaum sa mga lungsoranon, matud pa sa PCO sa circular.
Giingong pinaagi niini nga inisyatibo, gitumong nila nga madasig ang usa ka kultura sa kamahinungdanon ug pagtinabangay sa mga ahensya sa gobyerno, nga sa katapusan mapauswag ang kahibalo ug pakiglambigit sa publiko sa mga programa ug serbisyo sa gobyerno.
Ang mga kategorya naglakip sa Public Service Campaign Award, Government Innovations Award, Outstanding Digital Campaign Award, Broadcast Excellence Award, Outstanding Public Communicator Award, ug Champion of Information Integrity Award.
Ang PCO nagpagawas ug circular nga magamit sa tanang ahensya, departamento, bureaus, opisina, ug instrumentalities sa nasudnong kagamhanan, local government units, government-owned or -controlled corporations (GOCCs), ug Government Financial Institutions (GFls) aron ilusad ang kampanya.
Sumala sa communications arm sa gobyerno, ang awarding ceremony, nga inagurahan karong tuiga, maglakip sa communications campaigns, media partnerships, community initiatives, innovative outreach programs, ug exemplary government performance sulod sa samang tuig sa kalendaryo.
Ang tanang submission sa entries kinahanglang ipadala sa PCO pinaagi sa opisyal nga anunsyo sa social media platforms niini.
Ang mga entri kinahanglan isumite taman sa Nobyembre 22, 2024.
Ipahigayon ang labing unang PARANGAL: Gawad ng Kahusayan sa Komunikasyong Pampubliko sa Disyembre 17, 2024 diin ilhon ang mga sulundon nga tighatag sa husto ug importanteng impormasyon alang sa matag Pilipino. (Hulagway gikan sa PCO/PIA)
SSS members gi-awhag sa pag-update sa ilang contact information
Sinulat ni Elvira Bongosia
Nanawagan karon ang Social Security System (SSS) sa mga miyembro niini nga i-update dayon ang ilang contact information, ilabi na ang ilang mobile numbers tungod kay ang state-run pension fund nagpatuman ug Multi-Factor Authentication schemes atol sa pag-login sa My.SSS Portal.
Si SSS Officer-in-Charge Voltaire P. Agas miingon nga ang SSS mihimo ug proactive nga lakang pinaagi sa pag-apil sa proseso sa pag-authentication sa matag higayon nga ang mga miyembro niini mo-log in sa ilang My.SSS account.
Kini nga lakang makapauswag sa seguridad sa SSS online portal, matud pa ni Agas.
Gidugang usab niini nga ang passcode ipadala sa mga rehistrado nga mobile number sa miyembro sa SSS records sa matag higayon nga maka-access sila sa ilang My.SSS accounts.
Ang outdated o dili aktibo nga impormasyon sa kontak mahimong usa ka babag sa pag-log in sa portal, matud pa ni Agas.
Ang pag-update sa impormasyon sa pagkontak nagsiguro nga makuha sa miyembro ang mga code aron mapamatud-an ang pagkatawo niini kun nag-sign in sa ilang online nga account.
Si Agas, kinsa mao usab ang SSS Executive Vice President alang sa Branch Operations Sector, niingon nga ang mga miyembro mahimong mag-update sa ilang contact information online o sa bisan asang SSS branch offices.
Gipasabot usab niini nga kun adunay existing mobile number sa database sa SSS ang miyembro apan dili na mogamit sa maong phone number, mahimong i-update ang mga detalye niini online pinaagi sa ilang My.SSS account.
Matud pa nga ang mga miyembro nga walay mobile number sa SSS records maka-update sa ilang contact information. Kinahanglang mosumiter sila ug Member Data Change Request nga porma sa bisan asang sangang buhatan sa SSS sa tibuok nasod.
Dugang pa, namatikdan niini nga ang mga miyembro nga nakigbisog sa My.SSS Portal kinahanglan nga mobisita sa mga e-center sa mga sangang buhatan sa SSS.
Samtang si SSS Senior Vice President for Information Technology Management Maria Belinda S. San Jose miingon nga ang mga miyembro sa SSS adunay duha ka opsyon alang sa multi-factor authentication aron maka-access sa ilang My.SSS account. Kini mao ang SMS One-Time Password (SMS-OTP) ug Time-based One-Time Password (TOTP).
Matud pa ni Belinda nga by default, ang mga miyembro mahimong mogamit sa SMS-OTP aron maka-log in sa ilang mga account. Usa ka unom ka digit nga passcode ang ipadala sa ilang SSS-registered mobile matag higayon nga sila mo-log in. Kini gamiton sa pag-verify sa ilang pagkatawo sa My.SSS Portal. Busa, kini nanawagan alang sa dinalian nga pag-update sa ilang mga numero sa kontak.
Gipasabot ni Belinda nga mahimong gamiton sa mga miyembro ang TOTP isip ilang gusto nga paagi sa pag-authentication. Kinahanglang isulod nila ang verification code sa Google Authenticator app aron ma-access ang ilang My.SSS account.
Gidugang usab niini nga ang pagpatuman niining duha ka authentication options alang sa My.SSS Portal nagpalig-on sa security feature sa online portal, nga nagpamenos sa mga risgo nga nalangkit sa dili awtorisado nga pag-access ug potensyal nga pagpanglimbong.
CSC miklaro sa eligibility sa mga board, bar passers
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang Civil Service Commission (CSC) namahayag nga ang mga makapasar sa bar ug board examinations awtomatik ilhon nga civil service eligible.
Giklaro sa CSC nga ang Republic Act No. 1080 nga gi-amendar, nag-ingon nga ang bar examinations ug ang nagkalain-laing eksaminasyon nga gihimo sa mga government boards giisip nga civil service examinations. Busa, kadtong makapasar sa bar examinations nga gidumala sa Supreme Court (SC) ug licensure exams nga gipahigayon sa Professional Regulation Commission (PRC) awtomatik nga madugang sa listahan sa mga eligible.
Sukad sa 2014, kini nga eligibility milugway usab ngadto sa marine deck ug engine officers nga lisensyado sa Maritime Industry Authority (MARINA), subay sa pagbalhin sa eksaminasyon, licensing, ug certification responsibilities gikan sa PRC ngadto sa MARINA ubos sa Republic Act No. 10635.
Dugang pa, ang pagpasa sa Shari’a Bar Examinations giila usab nga usa ka kwalipikasyon.
Gipasabot pa sa CSC nga ang mga makapasar sa maong mga eksaminasyon dili na kinahanglan nga mobisita sa CSC ug sa mga Regional o Field Office niini aron maka-apply o makakuha ug kopya sa ilang civil service eligibility gikan sa CSC.
Ang usa ka balido nga professional license o kopya sa Certificate of Registration/Competency or Report of Rating nga gi-isyu sa SC, PRC, o MARINA mahimong magsilbing pagmatuod sa pagka-kwalipikado.
Ang Bar/Board Eligibility kinahanglanon alang sa pagtudlo sa mga posisyon sa gobyerno nga naglakip sa praktis sa propesyon sama sa doktor, enhinyero, ug abogado. Bisan pa, ang mga lisensyado nga propesyonal mahimo usab nga magtrabaho sa mga posisyon sa gobyerno nga walay kalabotan sa ilang natad sa praktis.
Alang sa Bar/Board Eligibility nga nakuha pinaagi sa pagpasa sa usa ka eksaminasyon nga nanginahanglan ug bachelor’s degree, kini nga eligibility magamit dili lamang sa mga posisyon nga direktang may kalabotan sa maong eksaminasyon apan usab sa uban pang una ug ikaduhang lebel nga mga posisyon sa gobyerno nga wala gimandoan sa espesyal nga mga balaod o nagkinahanglan ug dugang nga eligibility o mga lisensya.
Ang mga kwalipikasyon nga nakuha pinaagi sa mga eksaminasyon nga nanginahanglan ubos sa upat ka tuig nga pagtuon sa kolehiyo angay alang sa pagtudlo sa mga posisyon nga may kalabotan sa eksaminasyon, ingon man sa ubang mga posisyon sa una nga lebel sa gobyerno nga wala nasakop sa mga espesyal nga balaod o dugang nga mga kinahanglanon.
Dugang pa, ang eligibility gikan sa 13th Shari’a Bar Examinations nga gipahigayon niadtong Enero 2014 giila alang sa una ug ikaduhang lebel nga posisyon sa civil service. Ang mga nakapasar sa naunang Shari’a Bar Examinations kwalipikado sa unang lebel nga mga posisyon lamang.
Ang 2017 Omnibus Rules on Appointments and Other Human Resource Actions, nga gi-amendar, nga gi-isyu sa CSC nag-ingon usab nga ang mga naghupot sa Bar/Board Eligibility kay exempt sa master’s degree requirement alang sa division chief ug executive/managerial nga mga tahas sa ikaduhang lebel, basta ang ilang mga katungdanan naglakip sa propesyonal nga praktis o may kalabotan sa mga posisyon nga gi-regulate sa mga balaod sa bar o board.
Dugang pa, ang mga abogado ug mga doktor walay labot sa kinahanglanon sa master’s degree alang sa hepe sa dibisyon o ehekutibo / managerial nga mga tahas nga walay kalabotan sa praktis sa ilang propesyon o adunay kalabotan sa mga posisyon nga gi-regulate sa mga balaod sa bar o board.
Gipahinumdoman sa CSC ang mga kandidato nga ang eligibility usa lang sa mga kwalipikasyon alang sa pagtudlo sa serbisyo sibil. Ang mga indibidwal nga nag-aplay alang sa mga posisyon sa serbisyo sa karera kinahanglan usab nga makab-ot ang edukasyon, pagbansay, kasinatian, ug mga kinahanglanon sa katakus nga gilatid sa Qualification Standards.
DICT nipasidaan batok sa bag-ong bogus nga text scheme karong umaabot nga Pasko
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang Department of Information and Communications Technology (DICT) nipasidaan sa publiko kabahin sa mga bag-ong bogus text scheme karong umaabot nga Pasko.
Matud pa ni Undersecretary for Infrastructure Management, Cybersecurity & Upskilling Jeffrey Ian Dy, ang maong mga sindikato migamit ug bag-ong teknolohiya nga gitawag ug ‘fake base station’ diin ang imong mga mensahe ma-intercept ug moingon nga gipadala pabalik sa ilang estasyon ug sa usa ka click o reply, dinhi paspas nga ma-peke ang imong mga detalye.
Giingong sagad sa mga sindikato magpakaaron-ingnon nga service providers sama sa food delivery, online bank accounts, telcos, ug e-wallets.
Gidugang pa ni Dy nga mas maayo nga modiretso ka sa imong app provider aron luwas nimo nga ma-access ang impormasyon imbes nga i-click ang mga text message nga moabot kanimo.
Nasayod si Dy nga epektibo ang pagparehistro sa SIM card tungod kay matud pa niminos ug kapin sa 70% ang kaso sa cybercrime, bisan pa man nga gi-report na sa Philippine National Police (PNP) ang pagsaka sa kaso sa cybercrime sa nasud.
Gi-angkon sa DICT nga wala silay pagsalig sa mga kahimanan sa mga sindikato, busa gitambagan sa mga awtoridad ang publiko nga dili mag-click sa bisan unsang link o motawag sa bisan unsang cellphone number nga gihatag sa mensahe.
BALAK
ANG SUBA SA LOAY KANIADTO
Sinulat ni Engr. Rogelio Podelino
Ang suba sa LOAY kaniadto labihan kabibo
Dili kawad-an ug kalihokan ang mga tawo
Gikan sa buntag sayo daghan nang mamasol
Nagka lain-lain ang pamaagi sa pagpasol
Gisaligan sa panginabuhi sa tawo ang suba
Kay daghan klase nga isda ang makuha
Tigi bolinao lambo diwitdiwit pWotpot tabilos
Dangay timbongan talingotingo ug hiloshilos
Daghan manonton sakay sa gagmayng baruto
Pagka hapon kuhang isda ibaliya sa merkado
Ang ubang mananagat nagladlad ug pukot
Nag-atang sa mga isdang moagi nga mosuhot
Ang uban buntag sayo nag-andam ug laya
Nag-abang sa duot sa isda nga malaya
Labi na ang isdang tigi
Kay sayo kaayong mo-agi
Ana-a pa ang pantalan
Duha ka pasaherohang barko magdunggoan
Ang MV Samuel ug MV San Vicente
Kining duha ka barko magpuli-puli
Walay bugto ang mga kalihokan sa suba
Hinatag kini sa KAHITAS-AN angay dili mawala
Angay hugpongan sa pag-alima
ANG SUBA SA LOAY KANIADTO labihang biboha