Pag-ugmad sa Kahanas sa usa ka Lider

Ni Ronie Oyao Orillosa

(Part 1)

Unsa man kining gitawag nato ug leadership skills o kahanas sa usa ka lider? 

Unsa man ang mga paagi nga ma-ugmad nato ang maong kahanas? 

Ngano man nga kinahanglan man natong palambo-on ang kalidad sa usa ka tawo nga gitawag ug lider/pangulo? 

Mao kini ang pipila sa mga pangutana nga suwayan nato sa pagtubag. 

Usa ka Chinese philoshopher nga si Lao Tzu nag-ingon: “A leader is best when people barely know he exists, when his work is done, his aim fulfilled, they will say: we did it ourselves.” —Lao Tzu

Kung hubaron nato sa Binisaya ang gisulti ni Lao Tzu, nag-ingon ang maong philosopher nga ang usa ka tawo matawag nga pinakamaayo nga lider kung ang iyang mga sakop dili makamatikod nga anaa siya sa ilang grupo; nga kung ang iyang tahas nahuman na, ug ang iyang katuyoan natuman ug nakab-ot na, ang mga sakop mao ang moingon: “Kami mismo ang naghimo niini.” 

Adunay kamatuoran ug reyalidad ang gisulat ni Lao Tzu.  Uyon ako sa iyang gipanulti tungod kay ang labing maayo nga lider, alang kanako, mao kanang adunay mga sakop nga mobati nga sila mao ang instrumento sa kalampusan sa grupo.

Apan dili usab ikaglimod nga ang labing maayo nga lider mao kanang nagbarug alang sa iyang mga tawo; kanang nahibaw siya nga ang pagdayeg nga iyang nadawat gumikan sa iyang talento ug kahanas sa pagdumala sa iyang grupo. 

Unsaon man nato pag-ugmad sa kahanas sa usa ka lider? Pinaagi ba sa paggasto ug daghang salapi aron ang mga botante paliton panahon sa eleksyon? 

Sigurado ako nga dili kini mao ang maayong paagi.

Kung atong gamiton ang mga lider sa atong lalawigan sa Bohol isip mao ang atong pananglitan, ako moingon nga maugmad nila ang ilang kahanas pinaagi sa pagtikad sa ilang pagkasensitibo sa panginahanglan sa katawhan. They have to be sensitive to the needs of the people. 

Kinahanglan usab sila nga magmugna ug mga kalihokan, dili lamang alang sa kaayohan sa katawhan sulod sa hamubo nga panahon, apan alang sa ilang ugma ug sa kaugmaon sa umaabot nga henerasyon.    

Kinahanglan nga ang atong mga lider makahibalo kung unsa ang angay nga buhaton aron pag-uswag sa mga lokalidad dili lamang sa atong karon apan alang sa atong ugma sulod sa halapad nga panahon.

Akong gisaway ang mga lider kinsang pagpakabana anaa lamang sa ilang mga laraw sa pagpangitag kuwarta alang sa ilang personal nga mga katuyoan.

Busa, kinahanglan nga ang mga tawo makahimo gayud sa pagpili sa maalamon nga mga lider nga magdala sa mga lokalidad ngadto sa tinood nga kalampusan.

Ang tinood nga lider adunay tahas pagpalambo sa usa ka organisasyon. Mao kini ang atong gitawag ug principles for our tasks for development – mga prinsipyo ug buluhaton alang sa tahas sa kaugmaran ug kalamboan.

Ang usa ka lider adunay prinsipyo sa pagpahiangay sa panan-awon ug misyon sa organisasyon ngadto sa hiniusang direksyon pinaagi sa paggiya sa iyang mga sakop padulong sa usa ka partikular nga tumong aron kini sila dili magkatibulaag sa ilang mga pangandoy sa kinabuhi..

Tungod niini, kinahanglan masayod kita sa pipila ka mga kasaypanan nga nahimo sa atong mga lider nga maoy nahimong hinungdan sa kapukanan sa ilang organisasyon.

Sa sunod nato nga edisyon niining maong column,  kinahanglan nga atong makita kung unsa ang makapahuyang sa usa ka kapunungan.

Kinahanglan nga atong makuha ang mga hinungdan sa kapakyasan sa damgo sa usa ka grupo.

Kinahanglan nga atong pagadawaton ang kamatuoran nga walay lider nga hingpit ang talento; apan adunay lider nga maningkamot aron siya makatabang sa mga tawo.

Kay sumala pa sa akong kanunay nga isaysay, “Walay maayong binuhatan, nga magbunga ug dautan.”

(Bahin sa Magsusulat: Si Ronie Orillosa mao ang Co-Founder sa Youth Lead Philippines, Inc. diin siya aktibo nga sakop hangtud karong panahona. Director for Membership usab siya sa Rotary Club Downtown San Juan, Metro Manila. Napili siyang Barangay SK Kagawad kanhi sa Dao, Dakbayan sa Tagbilaran ug siya ang Presidente sa Pangagamhanan sa mga Tinun-an sa PMI Colleges, Bohol sa tuig 2012-2013. Presidente usab siya sa Bohol Alliance of Student Councils sa susamang tuig.)