Ni: Jes B. Tirol
Daghangkahoy 16, 2025
Daghangkahoy 14: Adlaw Pagsaulog Sa Gugma Ug Salingháyaw
(February 14: A Day To Celebrate Love and Romance)
Pasiuna
Niadtong niáging adlaw, Daghangkahoy 14 (Feb. 14) mao ang gitawag sa Ininglis og St.
Valentine’s Day. Sa Amerika, Uropa, ug ubang dapit sa kalibútan, mao kini ang adlaw nga ilang
gitakdà sa pagsaulog sa gugma ug salingháyaw.
Dinhi sa Pilipinas ug sa Bohol, atò usab kining giáwat tungod kay aduna man kitay atong
kaugalingon nga mga kagawian kabahin sa gugma ug paghigugma. Apan ang atong mga pulong
ug kagawian, nakalimtan na tungod kay wala man kita magkat-on sa atong pinulongan dinhà sa
atong mga tulunghaan.
Kaniadto, sa Adlaw sa Gugma (Valentine’s Day) daghan kaayo ang mga ulitawo nga
mangharana sa mga dalaga. Apan kining maong kagawian nahanaw na karon.
Atong tukibon ang mga lugpong ug mga pulong nga adunay kalabotan sa atong kagawian
sa gugma ug salinghíyaw.
Mga Lugpong
1. accept (as accept one’s love) – sugót
2. affection – pagbáti
3. betroth (promised by parents to marry their children) – búya
4.care (cherish; dote) – pánggà
5. coercive courting – hányò lúbò
6. court (to woo) – ngulitáwo, maningúhà, manguyáb
7. cupboard love (love professed for selfish reason) – gugmang siyaúnhon
8. date (tryst) – bágat
9. elope – tában
10. embrace² (enfold tightly) – gakós, hugakóm, píg-it. Syn. ablása (Sp.), súkab
11. embrace³ (from behind) – tákba. Syn. ákba
12. embrace⁴ (hug lightly) – halóg, hámlag, hangóp, galusgálos. Syn. abrasíte (Sp.), gákap,
hápwag, hágwà, kalúkos, kúkos, sákom, tákdas, únot
13. engaged (to be married) – sinayóran
14. filial love (love of child to parents) – gúgma sa anák
15. jilt (reject a lover) – salíndot
16. kiss¹ (cheek to cheek) – hangóp, beso-béso (Sp.). Syn. halóg
17. kiss² (French kiss) – dudirám-is, yúmyom
18. kiss³ (general term) – halók, hawók
19. kiss⁴ (kiss from a child) – títoy
20. kiss⁵ (kiss the hand) – amín
21. kiss⁶ (lips to lips; osculate) – ágwas
22. kiss⁷ (shower with kisses, as mother to child) – dimúsdimós
23. kisser¹ (one who kisses) – mohalók, tighalók
24. love – gúgma, mahál, pagmahál
25. lover – hinigúgman, minahál
26. love song (a kind of song) – kundíman
27. matchmaker (for marriage) – kagón, kagunkágon
28. matchmater (go-between during courtship) – tigtúpo
29. poignant song – salúma
30. poignant song with dance – tirána
31. rendezvous (act of meeting) – magtágbò, mag-ábat
32. rendezvous (the place) – tagboánan
33. romance¹ (love affair) – románsa (Sp.). Syn. paghigúgma, paghigugmaáy
34. romance² (romantic adventure) – salingháyaw, románsa (Sp.)
35. serenade¹ (formal singing) – anúng-anóng, harána, kansiyón (Sp.). Syn. kandó
36. serenade² (mock serenade; charivari) – harána pasiáw
37. serenade³ (where the serenaders are invited to eat) – tulíndaw. Syn. manyaníta (Sp.)
38. speak (express one’s love) – bungát, ingón, ábla (Sp.)
39. sweetheart – hinigúgma, trato (Sp.), uyáb
40. tryst (rendezvous) – ábat
41. trysting place – abatánan
42. visit (social visit) – dúaw, bisíta (Sp.)
43. woo (to court a lady) – hángyò, ngulitáwo