Ni: Jes B. Tirol
Daghangbulan 16, 2025
Pamuno Rodrigo Duterte: Kun Ikaw Maoy Pabuhaton Sa Balitâ
Makahimo Kahâ Ka Sa Lunsay Nga Sinugboanong Binisayâ?
Pasiuna
Ang nabaniog karon nga balitâ mao ang pagsakmit ni Kanhi Nasodnong Pamuno Rodrigo
Roa Duterte aron dad-on didto sa laing langyaw nga nasod diin siya pagahusayon sa sumbong nga
“Salaod batok sa Pagkatawhánon (Crime against Humanity)”.
Ang sagad nga balita nga atong madungog gipadayag sa Ininglis ug Tinagalog. Usahay ra
ba ang Tinagalog nga pulong anaa usab sa Sinugboanon apan sukwahî ang kahulogan.
Ang “laban” sa Tinagalog nagpasabot og mobatok. Ang “laban” sa Binisayâ, nagpasabot
og modapig. Kun moingon ka nga “Molaban ko ni Duterte”, malipay pod ang mga Tagalog nga
batok ni Duterted kay lahî man ang ilang kahulogan.
Atong tukibon karon ang mga lugpong Ininglis ug ang ilang mga tumbas sa Sugboanong
Binisaya ug kamo na ang mag-igò unsaon
ninyo paggamit sa kapahayag (sentence).
Mga Lugpong
1. accuse (charge of a crime) – pasángil
2. accuse (charge with a fault) – súmbong, kíha (Sp.), sangíl, bintang
3. accuse falsely – sángil, pasángil, butangbútang
4. addict (drug addict) – bulingót
5. apprehend (arrest) – dakúdo
6. arrest (take into custody) – dakóp
7. counselor – magtatámbag, tamúnan
8. court of law – hukmánan
9. court of law – hukmanan, husgádo (Sp.)
10. crime (violation of law or ordinance) – saláod
11. Crime against humanity – Saláod bátok sa pagkatawhánon
12. criminal (law violator) – masalaóron
13. detain (temporary prisoner) – tánggong
14. drug (addictive drug) – buligót
15. drug lord (bigtime dealer of illegal drugs) – agálon sa buligót
16. drug pusher (a person who sells or promote illegal drugs) – tigtúkmod sa buligót
17. drug user (user of illegal drugs) – tiggámit og buligót
18. drug war (war on drugs) – gúbat bátok-buligót
19. EJK (Extra Judicial Killing) – Pagpatay Waysúgò sa Hukmánan
20. general (military rank) – baganbagáni, heneral (Sp.)
21. ICC (International Criminal Court) – Bansaánong Masalaórong Hukmanan
22. injustice (denial of justice) – panglúpig
23. intervene (try to stop) – pákgang
24. judge (magistrate) – maghuhúkom
25. judgment – hukóm
26. jurisdiction (scope of authority) – kagáhom, ginsákpan
27. justice (equity) – kaangáyan
28. kidnap (seize and carry off) – dágit, bíhag, binás, sákmit
29. lawyer (representative for legal matters) – manlalában, abogádo (Sp.)
30. love of country – pagmahál sa násod
31. member – sákop
32. murder (kill) – bunô, patáy
33. petition (formal request) –pangamúyò
34. police (cop) – álat, parák, polís (Sp.)
35. police (law enforcer) – polisíya (Sp.)
36. police (patrolman) – lakwít-bántay
37. police station (precinct) – dalángpan
38. policeman (motorcycle rider) – hágad
39. policeman (police detective) – tíktik, kákap
40. policeman (traffic policeman) – sumatin
41. prosecutor (prosecute in court of law) – tig-táral, tig-úsig
42. safe (no danger) – lúwas
43. sentence (punishment) – sílot, húsga (Sp.), húkman
44. Supreme Court (highest court of justice) – Hukmanan Nga Kinatás-an
45. trial in court of law – húsay, bista (Sp.)
46. TRO (Temporary Restraining Order) – hanóng
47. villain (bad person) – daotáng tawo
48. violence – kagúbot
49. warrant (official order) – asányas
50. warrant of arrest (judicial order) – asányas sa pagdakóp