Ni: Jes B. Tirol
Daghangbulan 30, 2025
Mga Lugpong Sa Baláang Pitlaw
(Terms of Holy Week)
Pasiuna
Ang Balaan nga Pitlaw adto pa sa Kiling 13-20, 2025, apan adunay atong mga mangágoy
(fans; followers) nga naghángyò sa mga lugpong nga sagad magamit sa Balang Pitlaw aron
makaandam sila sa paggamit ug pagsabot sa atong lumad nga pinulongan.
Atong tukibon ang atong mga lugpong nga karong panahona nagkaawop na ang kasibot sa
paggamit. Pananglit, ang pulong “hampak” nagkahulogan kaniadto og “plague”, sama sa kadaot
nga gipahamtang sa Gino-o didto sa Ehipto. Karon ang “hampak” nagkahulogan na og pagbunal.
Ang pulong “niná” nagkahulogan sa pagkasamad pag-usab sa samad nga nagsugod na
“niná”, Mao
pagkaálim. Kadtong nakasinati na sa maong kahimtang nasayod unsa ka sakit ang
kini ang pulong nga gigamit alang sa mga samad ni Gino-ong Hesukristo, sa mga karaan nga
sinulat sa Balaang Kasulatan. Wala pa ako makahibalag sa tumbas sa Ininglis sa atong “niná”.
Ania ang mga pulong nga sagad atong madungog ug mabasa panahon sa Balaan nga Pitlaw.
Mga Lugpong
1.betray¹ (act behind the back) – lípot
2.betray² (emotional connotation) – luíb
3.betray³ (mental connotation) – búdhi
4.bleed¹ (flow of blood) – ágay sa dugó, padúgò
5.bless¹ (to consecrate) – panalangínan
6.bless² (to make the sign of the cross; sain) – mangurós
7.blessed (consecrted) – buláhan, bála
8.blood (kind of fluid in the body that carries nourishment) – dugô
9.burnt offering (as offering to a deity) – táhaw. Syn. batóg, bulánaw, hálad, tinúdlok
10.consecrate (set apart as sacred) – hálad, baláan, pagdalángin, konsagra (Sp.)
11.consecration¹ (ceremonial anointing) – údyo
12.consecration² (offering to God) – pahanungód
13.contusion (unbroken injured skin) – bun-óg. Syn. giálon, bunól, alálom, búkol
14.cross (form, as holy cross; rood) – bábag, balábag, kurós, krus (Sp.), pálang
15.crown (the jewel) – puróng, purungpúrong, koróna (Sp.)
16.crownpiece (a piece forming the top or crown of anything) – tampápaw
17.death (end of life) – kamatáyon
18.death throes – tingâ, hanót, híbok, hingutás, pinál (Sp.)
19.die’ (at young age) – sagíbin
20.die² (dead)-patay, mamatáy. Syn. gíntas
21.Easter Sunday – Pasko sa Pagkabáhaw, Domíngo de Glorya (Sp.)
22.endure (suffer pain) – ántos, hulwâ, itóng, pagátob
23.hang (on peg or nail) – sáb-it, sáb-ong, bitáy
24.Holy Bible (Bible) – Biblíya (Sp.), Baláang Kasulátan
25.Holy Communion – Baláang Eyukaristíya, Pagkaláwat
26.Holy Cross (Holy Rood; where Christ was crucified) – Balaánong Balábag, Santa Krus
27.Holy Friday (Good Friday) – Ulà Pagtubós, Biyérnes Santo (Sp.)
28.Holy Ghost (Holy Spirit) – Baláan nga Espiritó (Sp.), Balaan nga Diwà
29.Holy Grail – Baláan nga Kópa (Sp.)
30.holy host (wafer used in holy communion) – lakpón, ostíyas (Sp.)
31.Holy Mass–Baláan nga Mísa, Misa
32.Holy Mother – Baláang Inahán, Birhen María
33.holy of holies (most sacred place) – baláan sa tanáng baláan, baláan sangatanán
34.Holy Saturday (Black Saturday) – Tukáw sa Pagkabánhaw, Sabadó Sánto (Sp.)
35.Holy Scripture (as Bible) – Baláan nga Sulát
36.Holy Spirit (Holy Ghost) – Baláan nga Diwà
37.Holy Thursday (Maundy Thursday) – Pamúsà, Huwébes Santo (Sp.)
38.Holy Trinity – Baláang Binagútlo
39.holy water (blessed water) – baláang túbig, bendíta (Sp.), túbig nga pinalanginan
40.Holy Wednesday – Tiníblas
41.Holy Week – Baláan Nga Pítlaw, Semana Santa (Sp.)
42.holy¹ (keep holy, as day of worship) – lihí, ilihí
43.holy² (sacred) – baláan, balaánon, sánto (Sp.)
44.immolate¹ (holocaust) – balanúsan, búob, hálad
45.immolate² (kill as sacrificial victim) – bakalág, batóg. Syn. bulánaw, hálad, táhaw
46.immolation (act of immolating) – pagbakalág, pagbatóg
47.nailed (fastened by a nail) – gilánsang
48.oath (formal pledge) – súmpà, panúmpà, sáad, panáad. Syn. pasálig
49.obituary (death notice) – kalaság. Syn. balitâ, pahibaló
50.oblation’ (offering) – tabuwálo. Syn. hálad, gása
51.oblation² (solemn offering) – pahinungód
52.offer oneself (as sacrifice) – tayâ
53.offer¹ (at receiver’s disposal) – túgyan
54.offer² (for intangibles, as idea) – tányag
55.offer³ (for tangibles, as food) – dálit
56.offer (give)- hátag
57.offering¹ (burnt offering) – táhaw, batóg
58.offering² (Holy Mass offering) – pamísa
59.offering³ (human sacrifice) – bakalág
60.offering (lighted candles and prayers) – dágkot
61.pain (unpleasant sensation; pain) – sakít, kasakít, uów, úl-ol
62.painful (giving pain) – sakit, kasakit, úl-ol. Syn. yáyay
63.Palm Sunday (Sunday prior to Good Friday) – Bendíta Lukáy, Domíngo de Rámos (Sp.)
64.precious¹ (high price) – hamílì, bilílhon. Syn. mahál. Ant. barát, láksot, máot
65.precious² (important) – mahinungdánon
66.redeem¹ (ransom; save) – tubós. Syn. luwás
67.redeem² (recover possession) – lukát. Syn. bákwi
68.redeemer (savior) – manunúbos, manlulúkat. Syn. manlulúwas
69.redemption (act of redeeming) – paglukát, pagtubós, pagluwás
70.resurrect (bring back to life) – bánhaw
71.resurrection (rising again from the dead) – pagkabánhaw, nabánhaw
72.sacrament (rite ordained by Christ) – sakraménto (Sp.)
73.sacred (holy) – balaánon, sagrádo (Sp.). Syn. balahálà
74.sacrifice¹ (forfeit or give up something) – búob
75.sacrifice² (self-denial) – balanúsan. Syn. búob, hálad, utóng
76.sacrifice³ (suffer for) – lalátngan, pagpakasakit, pagpasákit, sakripisyo (Sp.)
77.sacrificial (performing a sacrifice) – bulánaw, gibulánaw
78.sacrificial offering¹ (as rite) – bulánaw, táhaw. Syn. hálad
79.sacrificial offering² (as slain animal) – bakalág, batóg
80.sacrilege (blasphemy) – tampálas, pasipála sa baláan, ngínla
81.sacrosanct (sacred) – balaánon, balaánon uyámot, makagábà. Syn. gabaán, sagrádo (Sp.)
82.stab (pierce with knife) – dúnggab, dúgsak, dúslak, hánsak, túsak, túslak
83.suffer¹ (be in pain) – sákit
84.suffer² (endure) – ántos, agwánta (Sp.)
85.ultimate sacrifice (die for) –úlà. Syn. pakamatáy
86.wound’ (almost cured) – alinapóg
87.wound² (big but non-fatal) – ámat
88.wound³ (big, long, and wide open) – ngabngáb
89.wound⁴ (cured) – álim. Syn. áyo, maáyo na
90.wound⁵ (cut; general term) – samád