Pagpanghulam Alang sa Kalamboan
Ni ELEAZAR TUTOR ACAMPADO
ANG pagpanghulam og kuwarta ngadto sa laing nasod mao ba ang numero
unong palisiya sa atong kagamhanan? Ug nga hungitan sa ayuda ang katawhan?
Sa pagkatinuod, kulang ang gasolina sa atong kagamhanan aron makadagan sa hingpit ang mga behikulo niini ngadto sa kalamboan.
Busa dawaton man nato ug dili, mapugos ang si bisan kinsang mamunoan sa nasod nga manghulam ngadto sa mga dato nga nasod aron dunay ikapundo sa gihan-ay nga mga proyekto niini sama sa haywe, tulay, airport, pantalan ug uban pa nga maghatag og ekonomikanhong epekto.
Ang Tsina, South Korea ug Japan ang tulo ka silingang nasod nga nagtagana og pahulam aron dunay ikapundo sa mga proyekto sa nasod. Kining binilyon nga mga utang, gipahimug-atan nga mga ayuda sa kalamboan aron matabangan nga mousbaw ang kalidad sa imprastruktura sa nasod ug makabitad sa ekonomikanyong pagdis-og.
Tingali dunay mangutana ngayong sayon na lang nga mohatag og pahulam ug ayuda kining mga nasora, ilabi na sa Japan ug Tsina. Kon inyong nabantayan, ang Japan ug Tsina, mga nasod nga dili lang magkaribal kon si kinsa ang mohari sa natad sa ekonomiya sa Asya apan magkaribal usab sa pagpangulitawo sa Pilipinas aron mosuporta sa ilang mga baroganan ug adyenda ilabi na sa South China Sea.
Daghag rason ang kagamhanan nganong andam silang mohangop ug moabiba sa mga Insek ug Hapon. Pipila sa mga rason nga atong nakita mao ang pagpadayon sa kalinaw ug mapugngan nga makaduslit og kagubot ang Pilipinas ilabi na sa giilogang teritoryo sa South China Sea, makuha
ang suporta sa duha ka nasod sa kampanya niini batok sa ilegal nga droga, korapsiyon ug kriminalidad, ug makakuhag pinansiyal nga ayuda nga makatabang og dako sa pagpakusog sa pagsulbong sa ekonomiya sa nasod.
Apan dili ta magdahom nga ang tanang mga ayuda libre. Ato usab kining pagabayran sa takdang higayon sa gitagal nga tuig.
Busa manghinaot ta nga ang tanang pinansiyal nga pahulam, ayuda ug uban pang hinabang magamit sa husto ug dili makawang. Dili unta usikan sa paggasto o isulod sa sibot sa mga madyikero. Makita unta ang positibong kalamboan dili lang sa datos sa ekonomiya apan hingpit
nga maangat usab ang kinabuhi sa kadaghanan.
Aron sa kataposan, dili magbaguod sa pagbayad ang sunod nga henerasyon sa binilyon nga utang.
Busa karong umaabot nga eleksiyon, timbang-timbangon ug iboto ang mga kandidato nga mga interest sa kadaghanan ang pakadak-an dili sa pipila nga way busganan, ug mag-usik-usik lang sa daginoton nga kaban sa katilingban.
(Si Eleazar Tutor Acampado, kanhi staff writer sa Bisaya Magazine. Nakadaog na sa Carlos Palanca Memorial Awards for Literature in Cebuano Short Stories. Ug kasamtangang nagserbisyo isip ikaduhang Sangguniang Barangay member sa West Poblacion, Garcia-Hernandez, Bohol.)