PAGTUKIB
Ni: Jes B. Tirol
Kabay 23, 2024
Mga Hudját Lugáynon
(Political Manifestos)
Pasiuna
Karong panahona nagsugod na pagkanúos ang kaldíro sa lúgay (politics). Ang mga lugayna
(politicians) nagsugod na og pagpadayag sa ilang mga katuyoan alang sa piliáy sa sunod tuig 2025.
Niadtong adlaw nga Dumason (Tuesday), nipadayag si Baba Yap, ang kanhi Pamuno
Dakbayan sa Tagbilaran nga buot siya molúsad pagkapilionon pagka hawás (congressman) sa
Unang Purok sa Bohol. Daw mokabat na og tulo (3) ka tuig ang iyang pagpangandam niining
umaabot nga bugnong lugaynon.
Nasodnong Talan-áwon
Sa nasodnong talan-áwon (national scene), niadtong adlaw nga Dukutdukot (Wednesday),
Kabay 19, 2024 si Puli Nasodnong Pamunò Sara Duterte nipaúlbo og labing makabungog nga
hudját (manifesto). Nipadayag siya sa iyang dimabakwi (irrevocable) nga paglúwat sa iyang pagka
Kalihim sa Alintaga (Department) sa Kabangkaagan (Education).
Iyang gipahibalo si Pamunò Nasod Ferdinand Marcos, Jr., nga ang iyang pagluwat motaláb
(take effect) sa ika-19 sa bulan sa Hidapdapon (July) 2024 aron kahatagan ang pangagamhanan og
usa ka bulan aron sa mahapsay nga pagpili sa mopuli niya sa pagka kalihim.
Ang mga pamunoan sa pangagamhanan nakugang sa maong hitabô. Apan ang mga batok
nga apin (party) naghinamhiham sa kahigayonan nga makabaton na sila og usa kapangulo sa mga
batok nga apin.
Bisan tuod nga dili pa magpapili si Puli Pamuno Sara Duterte karong sunod tuig, tataw na
kaayo sa mga lugayna nga nangandam si Sara Duterte sa umaabot nga piliay sa tuig 2028.
karon ang talaan sa mga lugpong nga angay natong tukibon.
Atò na lang paaboton ug panid-an ang mga kalamboan sa lugayna sa Pilipinas. Ug ani-a
Mga Lugpong
1. ballot (slip of paper for writing a vote) – buyáng sa pílì, balóta (Sp.)
2. ballot box – buhón sa pílì, úrna (Sp.)
3.campaign (activities designed to obtain a definite result) – kampánya (Sp.). Syn. áwhag
4. candidacy (state of being a candidate) – pagkapiliónon, pagkakandidáto (Sp.)
5. candidate (one who seeks election) – pilionón, kandidáto (Sp.)
6. political (pertaining to politics) – lugáynon, politikánhon (Sp.)
7. political party’ (as an organization) – apin, partido. Syn. kapunóngan
8. political party² (as institution) – budáyaw
9. political science (science and principles of civil government) – lugáynon nga alámdag
10. politician (one who is engaged in politics) – lugáyna, politiko (Sp.)
11. politicize (make political) – paglúgay, nalúgay
12. politico (politician) – lugáyna, politiko (Sp.)
13. politics (the art of government administration) – lúgay, politika (Sp.)
14. poll (voting) – pag-ílim
15. poll survey (sampling for voter’s preference) – anínaw, pag-anínaw, samáyà
16. precinct (polling or voting place) – presínto (Eng.), ilimánan
17. vote (formal expression of will) – ílim, bóto (Sp.). Syn. pílì
18. vote getter (a person with ability to win votes) – linóng
19. vote immediately – gilayón nga ílim
20. vote-buying (give money for votes) – pálit, púsil, wílwig
21. voter (elector) – pumipili, botánte (Sp.), tig-ílim
22. voting machine (a device that helps the voter indicates his choices by mechanical means)
– makina pang-ílim
23. voting precinct (an election district) – purok ilimánan