PAGTUKIB
Ni: Jes B. Tirol
Bagyubagyo 27, 2024
KATAPOSANG PANAMILIT
Hubad ni: Carlos P. Garcia
(Mi Ultimo Adios)
(Por: Jose Rizal)
Pasiuna
Si kanhi nasudnong pamuno Carlos P. Garcia, giila sa LUDABI nga Prinsepe sa mga
Magbabalak sa Sugboanong pinulongan. Ang giila nga “Harì” mao si Ginong Vicente Ranudo.
Karong ika-4 sa bulan sa Panglot Nga Diyutay (November) maoy gitakdà sa pag-imato sa
iyang adlaw nga natawhan.
Atong tukibon dinhi ang hubad sa Binisaya ni Anhing Kaloy Garcia sa Kinatsila
sa atong nasudnong bayani nga si Jose Rizal.
nga balak
Gisulat kini ni Rizal sa kadlawon sa adlaw nga siya gitakda nga pagapusilon hangtod sa
kamatayon. Walay ulohan (title) ang hularán (original copy) sa maong balak. Sa dihang gipatik
ang maong balak dinhà sa mga pamantalaan, gihatagan kini ulohan “Mi Ultimo Adios”.
Kataposang Panamilit
Manamilit na ako Yutang Natawhan pinangga sa adlaw,
Mutyà sa Subanganong dagat, Paraiso namong nahanaw,
Malipayong ihatag ko king kinabuhing subô ug pid-okón,
Apan kun kini labí pang masilakon ug mabulakon,
Alang kanimo oh! Yutang Natawhan ihalad ko gihapon.
Sa mga natad sa panggubatan sa salimoangong pakig-asdang,
Ang uban naghatag sa kinabuhi walay duhaduha ug kalisang,
Ang dapít dili sapayán, kabulakan man,
Bitayán, panggubatan kon mapait nga kasakitan,
Ang tanan sama lang kun ang puy-anan ug Yutawhan nagkinahanglan.
Namatay akong naglantaw sa banagbanag sa atong kalangitan,
Nga maoy pagsubangán sa adlaw sa atong kaluwasan,
Kun tinâ kinahanglan aron pagpulá sa imong kabuntagon,
lulà ang akong dugô, ibûbô sa malipayong panahon,
Ug puloga ang unang silaw sa imong kaadlawon.
Ang akong mga damgo sa akoy bata pa nagtubô ang panuigon,
Ang akong mga damgo sa dakô na ug nahimong makusog nga batan-on,
Mao ang pagtan-aw kanimo mutyȧà sa dagat sa Sidlakan,
Way lama sa luha ang mga mata, pinataás ang agtang,
Walay kunót, walay lumî kon buling sa kaulawan.
Akong damgo, akong mainiton ug buhing damgo!
Moyukbò kanimong akong kalag nga dimadugay ning kinabuhi mobulag,
Moyukbò oh! katam-is paghisarasay aron kanimo pagsagakay,
Pagpakamatay aron kanimo pagbuhay,
Ug sa ilawom sa balaan mong yutà sa katapusan mopahulay.
Kun sa ibabaw sa akong lubong,
Makita ninyong mogitib usa ka bulak nga mapaubsanon,
Itapion sa inyong bâbâ ug hagki ang akong kalag,
Ug pagabation ko sa ilawom sa akong lubong,
Ang katam-is sa inyong gugma ug ang dagaang sa inyong paghandom.
Tugoti nga ang bulan mogasa kanakog kahayag nga maluming,
Tugoti nga ang kabuntagon sa iyang kahayag kanako molimin,
Tugoti nga sa iyang masulob-ong huyuhoy magbakhò si hangin,
Ug kun may langgam sa ibabaw sa akong krus mobatog usahay,
Tugoting si langgam moawit sa langit alang sa akong pahulay.
Pasagdi nga ituson sa adlaw ang mga ulan,
Aron ibalik sa langit pútlì uban sa akong panghayhay,
Tugoting mga higala manghilak tungod sa sayo kong pagkamatay,
Ug kun sa kahaponon dunay manag-ampò alang kanakò,
Pag-ampò usab Yutang Natawhan, alang sa dayon kong pahulay.
Pag-ampò alang niadtong nangamatayng walay kapalaran,
Alang niadtong gisakit sa kaantosang way sanglit,
Alang sa mga kabos nga inahan nga naghilak sa kapaitan,
Alang sa mga ilo’g bálo ug sa mga sinakit sa bilangoán,
Ug pag-ampò usab Yutawhan ko, alang sa imong katubsanan.
Ug kun sa gabii puston nang lubnganan sa kangitngit,
Ug mga minatay na lamang ang nagtuwaw didto,
Ayaw tugawa ang kalinaw, ayaw tugawa ang misteryo,
Ug kun madungog mong kinablit sa kitara kon salteryo,
Akó kanâ Inahang Yutà, nga nag-awit alang kanimo.
Ug kun ang akong lubong hikalimtan na sa tanan,
Mahimong darohon sa tawo ug sa hangin isabog ang akong abóg,
Ug walâ nay krus kon bató nga didto nagtimaan,
Apan sa dili pa ang akong abó mobalik sa kawalaan,
Itugot nga kini mahimo unang alpombra nga imong tumbanan.
Apan kalag ko mopanaw gihapon sa imong langit ug kapatagan,
Unyà walâ nay sapayan nga imo akong hikalimtan,
Mahimo akong diwanagong huni alang sa imong mga dalunggan,
Mahimo akong alimyon, kahayag, bulok, awit ug bakhò,
Nga kanunayng magsubli sa esencia
sa akong tinuohan.
Yutà kong hinalaran, kasakit sa akong kasakitan,
Hinigugma kong Pilipinas, pamatiang panamilit kong katapusan,
Kanimo ibilin kong tanan, mga gugma ug mga ginikanan,
Moadto ako diin walay mga ulipon ug walay linupigay,
Diin ang pagtuo dili makamatay, diin Dios ang Hari kanunay.
Adto na ako mga igsuon ug ginikanan, mga tipik sa akong kalag,
Mga higala sa pagkabata sa pinuy-anang nahanaw,
Pasalamat nga ako mahimudlay sa makapoy nga mga adlaw,
Adto na ako matam-is nga langyaw, akong gugma, akong kalipay,
Adto na ako matam-is mga binuhat, ang kamatayon maoy pagpahulay.