Ang milabay nga tuig 2024

Ni Ronie Oyao Orillosa

Tugoti ako sa paghimo ug repaso sa hulagway sa mga politico ug sa pipila ka panghitabo sa Bohol nga maoy nagpatigbabaw sa tuig 2024.

Ang katuyuan niini mao ang pagladlad ug igong pundasyon nga makatabang ug hubit sa mga hulagway sa umaabot nga eleksyon.

Makatabang usab kini sa pagpakabana sa atong palibot aron makabotar kita nga maalamon ug makapili sa husto nga mga lider nga wala’y daghang mga bagahe sa politika nga ilang gi-alsa. 

Usa niini mao ang teatro ug gimik sa mga politiko aron makakuha og boto.

Adunay mga lider nga mobayad sa mga “surveying and awarding agencies” aron maila ang ilang pangalan sa  katilingban kay makadawat man sila ug pasidungog (nga ilang gibayran) bisan ug dili sila angayan. 

Mao kini ang mga lider nga muhimo ug mga lingaw sa bantawan aron masalaag ang mga hunahuna sa katawhan kung unsa na gyud ang tinood nga panghitabo sa atong lalawigan.

Mao kini ang mga lider nga gitawag nato ug “stage entertainer” ug “dancer” sa nga hanas sa arte sa pagpikpik sa abaga ug pagkomusta sa ilang mga higala (kuno), aron kining maong mga katawhan mahaylo sa mga pahiyom ug katawa sa mga politiko bisan kung wala silay nahimo sa ilang pagpanerbisyo.

Ngani pa man, usa sa akong mga kaila nagpa-ambit sa iyang panahom ug panabut sa mga panghitabo dinhi sa Bohol.

Miduyog siya kanako sa dihang naghisgot ako sa mga isyu ilabi na sa gi-alegar nga eskandalo nga may kalabotan ang ayuda sa katawhan.

Kung atong kahinumdoman, adunay mga alegasyon nga nag-ingon nga ang mga hinabang gikan sa national nga pangagamhan, gilaslas sa dihang gihatag sa mga benepisyaryo, diin imbis P10,000 ang angay nga ihatag, gihimo na lang kini nga P3,000. Asa na man ang P7,000?

Matod sa usa ka tinubdan, gusto sa mga katawhan nga imbestigahan ang maong gi-alegar nga eskandalo ug ang mga hingtungdan pasakaan og kaso. 

Apan sumala pa sa mga dagkong lider sa gobyerno, mahitabo lang ang prosekusyon kung adunay reklamante.

Reklamante? Mahadlok intawn mugawas ang mga reklamante kay unya sila ug pagadumtam ug panimaslan. Duna ba sila’y ikagasto sa imbestigasyon? Duna ba kaha sila’y igong ikasarang sa balayranan kun ugaling muatobang sila sa hukmanan?

Samtang gi-terminate (gipa-undang) sa trabaho ang mga personalidad nga hingtungan, dili kini igo nga hukom sa ilang mga kasaypanan, tungod kay obligasyon sa nagdala sa renda sa pangagamhanan ang pagpahibawo sa katawhan kung nganong gi-terminate ang mga gikatahapan. 

Ako nakasaway sa gitawag ug news blackout treatment sa maong isyu nga gihimo sa ubang sakop sa media. Sila man unta ang angay musabwag sa kamatuoran. 

Ako nasagmuyo nga wala mahatagi ug igo nga publisidad kining maong panghitabo ilabi na gayud nianang mga nagtagaw-taw nga kadagkuan (kuno) sila sa panulat ug pagsibya.

Ako naga-awhag sa mga magbabala-od nga ilang susihon ang maong isyu ug dili sila mobarug isip “rubber stamp” sa ilang lider nga gilabanan aron dili nila matabunan ang kasaypanan.

Ang mga Bol-anon adunay katungod nga mahibalo sa katin-awan sa maong isyu.

Ang mga Bol-anon adunay katungod nga mangilabot sa mga panghitabo ug sa gipanghimo sa atong kadagku-an. 

Ang mga Bol-anon aduna’y dakong katungod sa bukas nga ganghaan sa kamatu-oran aron mopatigbabaw ang hustisya ug ka-angayan

Kay sumala pa sa sanglitanan “Ang maayong binuhatan, dili gyud magbunga ug dautan.”

(Bahin sa Magsusulat: Si Ronie Orillosa mao ang Co-Founder sa Youth Lead Philippines, Inc. diin siya aktibo nga sakop hangtud karong panahona. Director for Membership usab siya sa Rotary Club Downtown San Juan, Metro Manila. Napili siyang Barangay SK Kagawad kanhi sa Dao, Dakbayan sa Tagbilaran ug siya ang Presidente sa Pangagamhanan sa mga Tinun-an sa PMI Colleges, Bohol sa tuig 2012-2013. Presidente usab siya sa Bohol Alliance of Student Councils sa susamang tuig.)