By Rey Anthony H. Chiu, PIA
Aduna ka bay nailhan nga Pilipino nga anG edad miabut na sa 100 ka tuig, bisan patay na apan buhi pa niadtong Hulyo 15, 2016 diha nga nahimong balaod ang Republic Act (RA) No. 10868 o the Centenarians Act of 2016?
Segun sa balaod, kadtong mga nag-edad og 100 ka tuig o centenarians na nga buhi pa niadtong pagkahimong epektibo sa balaod niadtong Hulyo 15, 2016, mahimo pa gihapon nga makadawat ang mga nahibilin nga kabanay sa gisaad sa balaod nga P100 ka libo.
Ang Republic Act (RA) No. 10868 o Centenarians Act of 2016 nagmandu nga ang tanan nga Pilipino nga nakaabut sa panuigon nga 100, ania man sa Pilipinas o sa gawas, nga makadawat og pangumusta gikan sa Presidente sa Pilipinas pahalipay sa taas nga edad ug lain nga Centenarian gift nga moabut sa P100,000.
Sa mga buhi pa, karon nga may mga pagpugong sa mga edaran na nga magsuroysuroy, ang Department of Social Welfare and Development (DSWD) mismo na ang mohatud sa Centenarian Gift, sanglit hangtud karon, giaghat pa gihapon sa kagamhanan ang mga edaran na nga magpabiling nagpuyo sa balay.
Kadtong centenarian nga pwede nga modawat, moduso lamang sa ilang birth certificate o Philippine Passport ngadto sa City o Municipal Social Welfare and Development Office (C/MSWDO) ug sa Office of the Senior Citizens Affairs (OSCA).
Kon patay na ang modawat, ang mga nahibilin nga mga paryente moduso sa birth certificate, baptismal o confirmation records, o marriage certificate, nga magpamatuod nga ang mitaliwan na nga centenarian may sakto na nga edad diha nga misugod og ka-epektibo ang balaod.
Kon wala kini, mahimo ang Death certificate, copya sa ID sa halos kaedad nga duol nga paryente, certificate of live birth niini ug uban pang dokumentos nga makahatag og kamatuoran nga sa relasyon sa paryente ug sa namatay.
Ang labing duol nga paryente nga buhi pa, kinahanglan usab mo execute og usa ka Warranty and Release Liability Form.
Sa mga mitaliwan na nga centenarians nga gipailawom sa pag-alima sa residential care facilities, ang ilang cash incentives mahimong ideposito sa account sa home for the aged kon walay labing duol nga buhi nga paryente nga maoy mokuha sa gasa nga salapi.
Aron makadawat sa gisaad sa balaod, kadtong mga paryente sa centenarian, kinahanglang moduso sa mga nag-unang importante nga mga dokumentos sama sa birth certificate o sa Philippine Passport sa centenarian ngadto sa C/MSWDO ug sa OSCA sa iyang lugar.
Kon dili makapakita sa duha ka importante nga dokumento, mahimo usab ang bisan hain man niining Identification Cards: (IDs sama sa kadtong gi-issue sa OSCA, Government Service Insurance System (GSIS), Social Security System (SSS); lisensya sa pagmaneho; Professional Regulations Commission (PRC) license; ug sa Commission on Elections (COMELEC) Voter’s ID.
Mahimo usab nga moduso sa secondary documents sama sa marriage certificate nga gikan sa Philippine Statistics Authority (PSA) o Local Civil Registrar’s Office (LCRO); birth certificates sa mga anak sa centenarian nga gi-issue sa PSA o LCRO; affidavits sa duha ka mga tawo nga walay interest ug ang edad 80 anyos na ug may personal nga kasayuran sa edad ug aldaw nga natawhan sa centenarian; school ug records sa panarbaho nga nagpakita sa edad sa centenarian.
Mahimo usab ang baptismal o confirmation records nga giluwatan sa simbahan; medical o dental examinations files nga iya sa mananambal sa goberno o pribadong dentista; certifications gikan sa National Commission on Muslim Filipinos (NCMF), National Commission on Indigenous Peoples (NCIP) ug uban pang susamang kahugpungan.
GIkan sa 2016-2019, ang DSWD nakapagawas na sa P560,900,000 alang sa cash gift sa 5,609 centenarians sa tibuok nasud.
Niining tuiga, hangtud sa Hunyo 15, 289 na ka centenarians ang midawat sa tag P100,000 samtang may 952 ka centenarians pa ang gipaabut nga modawat niining tuiga. (rahc/PIA-7/Bohol)