Ni Rey Anthony H. Chiu, PIA
Ubay-ubay sa mga Bol-anon nga nasusi ang ilang kahimtang sa lawas sa Gov. Celestino Gallares Memorial Hospital kay may Moderate o Severe ug Acute Respiratory Infections (MARI/SARI), ang nasayran nga may daan na nga problema sa baga.
Gani, ang sakit sa baga maoy usa sa mga hinungdan nga nadudahan nga may sakit nga COVID dala sa ubo ug hilanat dala na sa impeksyon dinhi.
Kini nga kasayuran maoy gipaambit ni Polizena Rances, program coordinator sa Provincial Tuberculosis Program, subay usab sa ilang nasayran human matan-aw sa mga tinugyanan sa tambalanan ang mga pasyente nga gidala sa tambalanan isip may MARI/SARI nga nag-unang timaan sa coronavirus disease (COVID).
Didto sa Kapihan sa PIA nga gipabati sa sibyahanan sa DYTR, nabutyag usab nga kasagaran sa mga deperensya sa baga, mahimong timailhan sa tuberculosis, sakit nga natabunan na sa kahingawa sa mga katawhan sa COVID nga mingdagsang karon.
Segun pa sa mga tinugyanan sa Provincial Health Office diin nagbase and Provincial TB Program, dako ang posibilidad nga ang mga nakit-an nga mga may deperensya sa baga, epekto sa mga Bol-anon nga wala masayud nga nagdala na diay sa kagaw sa TB ug nagpanakod-takud na.
Sa datus sa PHO, nabutyag nga may 7,528 ka kaso sa TB sa Bohol sa miaging tuig, apan ang mikuha sa libre nga tambal, anaa na lamang sa 3,061.
Kini, matud pa ni Rances, nakuha sa Bohol ang case detection rate nga 40.66, ubos kay sa kinahanglan gyud unta nga matambalan.
Tungod kay ang TB dili lang suliran sa Bohol o Pilipinas apan usab sa tibuok kalibutan, naghugpong ang mga nasud aron hugopan ang pagbuntog niining sakit nga nag-una sa mga sakit nga makamatay.
Usa pa usab ka hinungdan sa mga deperensya sa baga sa mga pasyete mao ang suliran nga dala sa pagpanigarilyo ug vaping.
Gikapakita sa World Health Organization nga kadtong mga pasyente nga nanigarilyo nga nasakit sa COVID-19, kasagaran mas dako ang posibilidad nga masulod sa Intensive Care Unit, gamitan sa ventilator ug mabugtu-an gyud sa kinabuhi.
Napakita ang statistically significant data sa mga manigarilyohay ug sa mas grabe nga kaso sa COVID ug sa epekto niini sa mga pasyente. (rahc/PIA-7/Bohol)