Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Luwas ug epektibo man ang balkuna nga hinimo sa Pfizer-BioNTech nga gitawag ug COVID-19 mRNA vaccine, adunay pipila ka sektor sa populasyon nga wala ikaayo irekomendar nga ganiton ang nasampit nga bakuna.
Kini maoy pasiunang pahimangno sa World Health Organization (WHO) Strategic Advisory Group of Experts (SAGE) on Immunization, dungan sa pagpabuhagay na sa labing una nga bakuna batok sa Corona virus 19 (Covid-19) nga nakakuha sa Emergency Use Authorization dinhi sa Pilipinas.
Matud sa SAGE, kining sektor sa populasyon naglakip sa mga tawo nga may nasinati na nga grabe nga allergies, kasagaran nga mga buntis, kadtong magtaboktabok sa mga nasud nga dili lakip sa mga pundok nga unang gitagan-an sa bakuna, ug mga menor de edad ilabi na ang ubos sa 16 anyos.
Segun pa sa SAGE, wala irekomendar kanila ang bakuna, tungod sa contraindications, kakuwang sa supply pa sa bakuna ug ang kakuwang sa datos kabahin niini.
Segun sa WHO, gihatagan ug prayoridad sa bakuna ang mga health workers kinsa anaa sa labing taas nga kakuyaw tungod sa ilang pagatiman sa mga may sakit, sundan sa mga mas taas nag edad nga mga hingkod, sa dili pa ang bakuna ipatupok sa nahibiling kadaghanan sa populasyon.
Butyag sa WHO, ang mga tawo nga nakasinati na ug grabe nga pagka-allergy kinahanglang dili na magpatupok niining nahinganlan nga bakuna.
Sa kaso sa mga buntis bisan anaa sila sa mas taas nga risgo sa grabe nga Covid kon itandi sa mga dili buros, ang Covid gitumbok nga usa sa mga hinungdan sa delikado ug wala sa saktong siyam ka buwan nga pagpanganak.
Hinuon, miangkon ang SAGE nga tungod sa kakuwang sa kasayuran, ang WHO wala na lang magrekomendar sa pagpabakuna sa mga buntis niining higayona.
Kon hinuon ang buntis adunay mas taas nga risgo nga matakdan, ang pagpabakuna depende sa konsiderasyon sa mga hingtungdan, aghat sa WHO.
Sa mga nagpasuso, kon siya lakip sa mga may prayoridad sa bakuna, dini na kinahanglan pa nga mounding sa pagpasuso kon mabakunahan na.
Dugang sa SAGE, ang natumbok nga bakuna nasuwayan lamang sa mga bata nga labaw sa 16 ang edad ug wala sa mas ubos nga edad, mao nga wala pay kasaligan nga datos kun unsa man ang epekto niining nasampit nga bakuna sa mga bata nga ubos sa 16 anyos.
Mao nga sugyot sa WHO SAGE, bisan kun ang bata lakip sa mga anaa sa kakuyaw nga matakdan, wala irekomenda sa WHO ang pagpabakuna
Hinuon, ang bakuna sa Pfizer BioNTech, nasayran na nga epektibo bisan sa may sakit sama sa hypertension, diabetes, hubak, sakit sa bag, sakit sa atay o bato, lakip na ang mga chronic infections.
Sa mga tawo nga may suliran na sa immune systems, wala pa usab igong datod kun maayo ba ang bakuna alang kanila, mao nga kun bakunahan man, kinahanglang kini sila katambagan una sa dili pa patupokan.