Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Agi ug pagpangandam alang sa mag lig-on nga suporta sa komunidad sa laraw sa saktong pagtipig sa mga basura, gihimo sa Solid Waste Management Office sa Bien Unido ang duha ka adlaw nga bansay sa Waste Analysis ug Characterization Study (WACS).
Kini nunot sa pagpangandam sa mga komunidad sa lungsod sa katukoran sa usa ka sanitary landfill, nga mahimong bugtong tipiganan sa mga basura nga dili na magamit.
Sa taho ni Information Officer Manuelito Item, subay sa pagbansay sa Municipal Solid Waste Management, gitun-an sa mga misalmot sa bansaybansay ang kadaghanon ug matang sa mga basura nga nakuha sa mga tumbok nga lugar ug pagtuki usab sa mga possible nga mga lakang aron ikapahibaw ang mga lagda sa paglabug niini.
Sa bansaybansay nga gitambongan sa mga trabahante sa Material Recovery Facility sa lungsod, mga tiglimpyo sa municipal gym ug sa nataran sa mga municipal building, sama sa merkado ug munisipyo, lakip na ang mga tigpangulekta sa basura ug ang Technical Working group ilabi na sa Barangay Poblacion, diin may mas dako nga bulto sa basura ang malabay.
Gimandu na sa Republic Act 9003 o ang Ecological Solid Waste Management of the Philippines ang pagpasira sa mga bukas nga labayanan sa mga basura ug ang pagsagop sa sanitary landfill alang sa pagtipig niini.
Ang Bien Unido, nahimutang sa sentro nga bahin sa ganghaan sa Danahon Double Barrier Reef ug may daku nga gimbuhaton aron kalikayan ang pagkagugaw sa dagat didto nga gisaligan sa kapanginabuhian sa katawhan.
Ang mga basura nga dili malata, kasagaran kon mabanlas ngadto sa kadagatan, maoy kinaingnan sa pagkamatay sa mga gasang, lusay ug sa mga isda ug buhilaman nga makakaon niini didto.
Tungod niini, ang paghimog lakang aron mapugngan ang basura nga ipasagad rag labay sa bisan asa nga tataw nga sayop nga paagi.
Ug sanglit kay ang sanitary landfills, dali man mapuno kon modawat sa tanan nga matang sa basura, gimandu nga kadto lamang mga basura nga dili malata ug dili na gyud mahimuslan pa ang ilabay ngadto.
Dinhi, mahinungdanon nga ang matag tawo masayud ug makamao mobahig sa basura aron ang kadto lamang dili na magamit ang ikalabay.
Didto sa bansaybansay, gigrupo ang mga tawo ug gipahimo ug aktwal nga pagbahig sa basura ngadto sa lima ka matang: malata, dili malata apan mahimo pang magamit, dili ma lata ug dili na magamit, delikado ug mga basura nga espesyal sama sa mga gikan sa ospital ug mga makatakod.
Ang basura nga malata, adto na palat-on sa balay aron magamit isip abono, ug matud sa mandu, dili tanang basura ang ilabay sa sanitary landfill, aron dili kini dali mapuno.
Gani, ang Material Recovery facility namugna aron ang mga dili ma lata nga mapahimuslan pa, makuha ug dili maapil sa ilabug.
Dili usab mahimo isagol ang mga delikado sa ubang matang sa basura.
Sa pagkahuman sa bansay, mosunod na niini ang pagpakatap sa kasayuran ngadto sa mga kabalayan aron masinati usab nila ang pagbahig sa basura gikan mismo sa tinubdan.
Kon moabut na ang panahon nga makamao na ang tanan, dali na lang ang pagladlad sa mga matang sa basurahan, aron didto isulod ang mga matang sa basura nga gikan sa mga panimalay.
