Ni: Jes B. Tirol
Hidapdapon 9, 2023
Ang Adlaw Pangilin ni San Huwan Bawtista
Pasiuna
Daghan ang mga Kristohánon nga nasayod nga si San Huwan Bawtista maoy nagbunyag ni
Hesukristo didto sa sapå sa Hordan. Apan diyotay ra ang nasayod nga mag-agaw si San Huwan
Bawtista ug ang atong Gino-ong Hesukristo.Magulang si San Huwan og unom (6) ka bulan kay ni
Gino-ong Hesukristo. Ang adlaw nga kapistahan ni San Huwan mao ang Kabay (June) 24 sa matag tuig
Nabatasan na sa atong katawhan nga magkányaw (picnic) tungod kay taas man ang taob sa dagat
nianang adlawa.
Kabanay ni Hesukrisyo
Si Huwan Bawtista dili alabay (disciple) ni Hesukristo. Magulang siya ni Hesukristo, kapin kon kulang
unom (6) kabulan. Nauna si San Huwan sa pagpangwali kay ni Hesus.
Sa Ebanghelyo no San Lukas 1: 31, ang anhel nagsulti ni Santa Maria niining mosunod; “ug aninawa,
magasabák ikaw dinha sa imong taguángkan ug manganak ka ug batang lalaki ug pagahinganlan nga
HESUS.” Ug diha sa San Lukas 1:36 nagaingon, “ug aninawa, ang imong ig- agaw nga si Elisabet,
nagapanamkon siya og batang lalaki bisan pa siya tigulang na, ug karon mao ang ika-unom ka bulan, siya
nga giingon nga apuli (barren) ug dili na manganak. Si Santa Maria ug si Elisabet manag-ig-agaw, busà si
Hesukristo ug si San Huwan, mga ig-agaw ig-tagurha usab
Nakahibalo ba ikaw nga upat (4) or lima (5) ba hinuon sa napulog duha (12) ka mga alabay ni
Hesukristo, iyang mga ig-agaw?
Ang alabay nga si San Huwan, ug si San Tiagò mga anak ni Zebedee kansang asawa nga si Salome
igsang (sister) ni Santa Maria. Busà mga ig-agaw igtagsa sila ni Hesukristo. Ang mga alabay nga si
Santiago Gamay (lesser) ug si San Hudas Tadeyos mga anak ni Cleofas o Alpheyos. Ang asawa ni Cleofas
nga gihinganlan usab og Maria igsuon usab ni Santa Maria. Busa mga ig-agaw igtagsa usab sila ni
Hesukristo.
Ang alabay ngo gihinganlan ug San Mateyo usa ka anak ni Cleofas apan dili matino kun ang iyang
inahan mao ba usab ang Maria nga inahan nila ni Santiago ug San Hudas Tadeyos. Ug mao man galing, si
San Mateyo ig-agaw igtagsa usa ni Hesukristo.
Ang labing makalibog mao si Santo Tomas. Ang pulong “Tomas” nagkahulogan og kaluha. Daghan
ang mag-ingon nga kaluha siya ni Ginoong Hesukristo.
Ang sulsog (tradition)
Ang pamaagi sa pagbunyag ni San Huwan mao ang pagtunlob sa tubig sa tawo nga
gibunyagan. A uban nga kristohanon karon motugot sa pagbubô sa tubig nganha sa ulo bisan og gamay
pa ang bata.
Kini tungod kay ang simbahan sa Romano Katoliko nagtudlo nga ang tawo nga walay bunyag dili
makadangat sa langit. Busa bunyagan bisan gamay pa aron kon simbako mamatay ang bata makasulod
na siya sa langit.
Tungod kay duol man kita sa dagat, magakanyaw (picnic) kita panahon sa adlaw ni San Huwan hilabi
na nga taob kanunay ang dagat.
Mga ngalan sa laubláob
Bisan tuod nga ang pinulongan nga Binisayâ daghan og mga pulong alang sa pagtaob ug hunas sa
dagat, nihit na kaayo ang nasayod niining maong mga pulong.
Ania ang mga pulong:
1.tide¹ (between low tide and high tide) – kíghod
2.tide² (ebb tide) – líndaw
3.tide³ (falling of the tide and producing a space)- gíntang
4.tide⁴ (high tide season)-alabúton
5.tide⁵ (high tide) – táob
6.tide⁶ (highest of high tides) – bulálas, hingútok, ukaók. Syn. kinataóban
7.tide⁷ (low tide)-hunás, kantál. Syn. lindaw
8.tide⁸ (lowest ebb of tide)- lútang
9.tide⁹ (lowest low tide)- kibít, tutós
10.tide¹⁰ (low-water mark)-lántag sa hunás
11.tide¹¹ (lunitidal, tide produced by the moon)-laubláob sa búlan
12.tide¹² (morning low tide)-saláki, sigkáhon, siklahón, talinága
13.tide¹³ (neap tide, half tide)-ayáay
14.tide¹⁴ (peak of high tide)-lántong, lángtong, kinataobán
15.tide¹⁵ (rise and fall of the sea; general term)-laubláob
16.tide¹⁶ (springtide, a very high tide)-lántap
17.tide¹⁷ (start of the rise of the tide)-hulabhúlab
18.wave¹ (a series of waves) – banakód
19.wave² (as seawave)-balód, bawód, álon
20.wave³ (billow, large waves) – bugubóng, sa-ulî, sulyâ, Syn. humbák
21.wave⁴ (rogue wave, sudden large wave) balód nga búgtong
22,wave⁵ (surf, swell of seawaves)-ámok. Syn, bákat, bugabóng, sadakisák
23,wave⁶ (wake; wave produced by passing ship)-daláhay. Syn. ális, lípsaw
24.waves rushing to the shore (in series)-indáhay