Paagi sa pagmintinar sa tinubdan sa tubig sa
Bohol Water gipahibalo

Sinulat ni Victor M. Tambis
Sa pagkakaron, ang tinubdan sa Bohol Water
naga-gikan sa mga deep wells o underground
water.
Kining maong mga tinubdan anaa mahimutang sa
nagkalainlaing dapit sa dakbayan sa Tagilaran ug
sa lungsod sa Corella.
Aron sa pagsiguro nga maayo ang kundisyon sa
mga pumping stations, gikinahanglan ang pag
monitor niini sulod sa 24 hours matag adlaw, mao
nga ang mga roving operators nga nagserbisyo sa
tulo (3) ka shifting matag adlaw mo libut gyud sa
tanang pumping stations aron sa pagtan-aw sa
kundisyon sa mga kahimanan sa Bohol Water.
Ang monitoring sa roving operators naglakip sa
mga mosunod nga parameters: 1.) Amperahe ug
voltahe nga makita sa panel board 2.) Ang flow
rate sa water meter 3.) Ang operating hours ug

pressure sa pump, ug 4.) Obserbahan usab kon
wala bay abnormality ang pag andar sa pumping
station.
Kining tanan isulat sa logbook nga anaa sa matag
pumping station ug sa monitoring logbook nga
anaa sa control base sa R6/Operation center.
Kining mga logbook ug mga taho sa mga roving
operators mao ang basihan sa operation head
kung unsa ang mga maintenance activities nga
gikinahanglan ug kung dinali-an ba o scheduled ba
ang trabaho nga angay pagahimuon.
Ug tungod sa pagka mahinungdanon sa mga
tinubdan ug pumping stations, gikinahanglan nga
ang matag usa niini anaa sa 100% running
condition.
Mao kini ang hinungdan kung ngano nga lakip sa
programa sa maong kompanya, mao ang gitawag
ug schedule sa Preventive Maintenance Servicing
(PMS) alang sa tanang pumping unit sa Bohol
Water nga paga-himoon base sa operating hours
sa matag usa niini.
Himoon ang PMS sa mga pumping unit nga anaa
nahimutang sa Tagbilaran City matag 12,000 ka
oras nga dagan sa makina, samtang ang mga
pumping unit nga nahimutang sa lungsod sa
Corella himoon kon moabot na ug 9,000 operating
hours ang dagan sa makina.

Ang PMS pagahimoon aron masusi ang wear and
tear sa maong kahimanan ug aron usab
matimbangtimbang kung ang mga pyesa niini lig-
on pa ba. Sa ingon niini nga paagi, malikayan ang
kalit nga pagkaguba sa kahimanan nga posibli nga
maka-apekto sa iyang operation.
Adunay lain nga hinungdan kung nganong mokalit
lang ug hunong ang andar sa usa sa ka pumping
unit (PU) mao ang gitawag ug unstable/unbalance
power supply nga mao kanunay ang masinati sa
mga PU nga maapektohan.
Sa panahon nga adunay mga pag-ayo sa mga
kahimanan nga himoon, ma PMS man o dinali-an
nga repair, himoon dayon kini sa mga kawani sa
Bohol Water “round the clock” ug magbuntagay
gyud ang trabaho hangtod nga maka-andar
pagbalik ang maong PU.
Gipaningkamutan kanunay sa Bohol Water nga
permanente nga mag-andar ang mga pumping
stations, gawas sa unstable power supply. Mao
kini ang hinungdan nga kung adunay repair work
nga pagahimuon, kinahanglan mahuman kini sa
labing sayo nga panahon, ug ang pagmonitor usab
sa performance niini himoon regularly matag walo
(8) ka oras.

4Ps beneficiaries, uban pa, gi-awhag sa BLCI
pag apply sa Lifeline Rate Program

Ang Bohol Light Company, Inc. (BLCI) nag-awhag
sa mga benepisyaryo sa Pantawid Pamilyang
Pilipino Program (4Ps) ug uban pang mga
kuwalipikadong marginalized end-users sa pag-
apply sa Lifeline Rate Program aron makakuha ug
diskwento sa ilang bayranan sa kuryente.
Kaniadtong September 6, 2023, ang buhatan sa
BLCI nakadawat ug Tripartite Advisory on Lifeline
Implementing Rules and Regulations nga
penetsahan ug September 1, 2023.
Na-obserbahan sa Department of Social Welfare
and Development (DSWD), Department of Energy
(DOE) ug Energy Regulatory Commission (ERC),
nga adunay pagsaka sa gidaghanon sa mga
marginalized end-users (QMEs) nga nagparehistro
ngadto sa mga Distribution Utilities kabahin sa
Lifeline Rate Program sukad niadtong Agosto 25,
2023.

Bisan pa sa dakong pagsaka sa gidaghanon sa
mga nagparehistro, adunay nagpabilin nga
daghang mga QMEs nga wala pa nagparehistro.
Ang tanan nga mga Distribution Utilities
gimanduan sa paghimo ug mas agresibong mga
paningkamot sa promosyon sa pagpakaylap sa
kasayuran kabahin sa Lifeline Rate Program ug sa
pagpadayon sa pagdawat ug pagproseso sa mga
aplikasyon.
Ang hingpit nga pagpatuman sa Bag-ong Lifeline
Rate Program gibalhin ngadto sa Enero 2024.
Atong hinumduman nga kadto lamang approved
nga mga aplikasyon ang makapahimulos sa
subsidy nga gihatag ubos sa Lifeline Rate
Program sa Gobyerno.
Ang rate discount nga ihatag sa BLCI managlahi
depende sa binuwan nga konsumo sa konsumidor.
Ang mga kwalipikado nga kustomer nga adunay
binuwan nga konsumo nga 0 kWh hangtod 20
kWh, mahimong makapahimulos sa 100% nga
diskwento; kadtong adunay binuwan nga konsumo
nga 21 kWh ngadto sa 35 kWh hatagan ug 50%
nga diskwento; 36 kWh ngadto sa 55 kWh, 40%
nga diskwento; 56 kWh ngadto sa 65 kWh, 30%
nga diskwento; ug 66 kWh ngadto sa 75 kWh,
20% nga diskwento.
Ang BLCI nanawagan sa atong mga benepisyaryo
sa 4Ps ug uban pang mga kuwalipikadong

marginalized end-users nga pahimuslan kini nga
programa ug mag-apply na dayon sa atong opisina
aron makapahimulos sa mga benepisyo.
Kadto lamang naaprobahan nga mga application
ang adunay katungod nga makapahimulos sa
subsidy nga gihatag ubos sa Lifeline Rate
Program.
Dugang mga kasayuran kabahin sa Lifeline
Discount atong gi post sa BLCI Official Facebook
page ug gi-attached usab kini sa atong mga billing
statements with 100kWh and below monthly
electric consumptions.
Pwede usab kitang mutawag sa opisina sa Bohol
Light pinaagi niining numero: 09318524311 or
(038) 412-3503 local 101 or 202.

OPA patabangon pagfollow-up
Sa moratorium sa rental sa FLA

Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Kinahanglan nga tabangan sa Office of the
Provincial Agriculturist (OPA) ang Bohol Fish
Producers’ Cooperative aron ma follow-up ang una
niining hangyo sa Department of Agriculture,
Bureau of Fisheries and Aquatic Resources, nga

dili usa mobayad sa fishpond lease agreement
(FLA) sa mga punong o fishpond nga gigamit aron
buhi-an sa mga isda niini.
Kahinumduman nga ang Sangguniang
Panlalawigan pinaagi sa Resolution No 2023-229,
mitabang na og hangyo sa Regional Director sa
Bureau of Fisheries and Aquatic Resources,
Regional Office No. VII, Arellano Blvd., Cebu City,
aron dili una pabayron ang mga sakop sa Bohol
Fish Producers’ Cooperative sa abangan sa mga
fishponds sulod sa lima ka tuig, tungod sa apike
nga sitwasyon human nangalumpag ang mga
punong niadtong bagyong Odette.
Ang Bohol Fish Producers Cooperative, sa
rekomendasyon sa SP Committee on Agriculture
subay sa Committee Report No. 2023-01,
mihangyo usab sa SP nga makapagawas og
resolusyon aron hangyoon si Governador Erico
Aristotle C. Aumentado nga maoy mangabogar
kanila ngadto sa Secretary of the Department of
Agriculture, President Ferdinand R. Marcos, Jr.
Kini aron dili na sila pabayron sa abangan sa FLA
ug nga balayronon sa mga pasilidad nga namuhi
og isda nga gilampurnas sa Odette.
Ang hangyo magsugod sa Enero 2022 hangtud na
sa sunod nga 5 ka tuig aron inay ibayad, magamit
na kini sa pagpa-ayo ug pagpahiuli sa naguba nga
punong, ug aron makatabang sa pagpadaghans a
supply sa isda.

Ang hangyo sa Moratorium sa abangan sa FLA
Rentals alang sa sunod nga 5 ka tuig, didto
gipadala niadtong Hulypo 4 2023 kang Atty.
Demosthenes R. Escoto, Director, Department of
Agriculture, Bureau of Fisheries and Aquatic
Resources, Fisheries Building Complex, Bureau of
Plant Industry Compound, Brgy. Vasra, Visayas
Ave., Quezon City.
Dugan pa sa BFAR pinaagi ni Johann Tejada,
giendorso na nila sa BFAR Legal Division sa
BFAR Central Office ang hangto kay kini nay
aspeto nga legal man.
Dugang niya, mahimo nga ang Bohol Fish
Producers’ Cooperative direkta na nga mohimo sa
pagfollow-up sa hangyo.
Apan, dayag sa SP, girekomendar nila nga ang
Office of the Provincial Agriculturist motabang sa
pagcoordinate sa Bohol Fish Producers’
Cooperative aron makasuwat sa pagfollow up sa
ilang request for condonation of Fishing Lease
Agreement rentals.

Tilapia hatchery facility, ipabarug
sa Valencia, Pilar, Talibon, Sevilla

Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Magpaabut pa og usa ka buwan aron
makapangita ang Talibon ug ang Sevilla og lugar
nga katukoran sa Tilapia Hatchery Facility
samtang andam na ang luna nga magamit alang
sa susamang pasilidad sa Valencia ug sa Pilar.
Kini usab samtang gi-andam na sa Sangguniang
Panlalawigan ang resolusyon sa pagtugot kang
Gobernador Erico Aristotle Aumentado nga
molagda sa kasabutan tali sa mga kapartner niini
sa nahisgutang proyekto.
Sa nahisgutang proyekto, si Gob Aumentado
maoy molagda sa katungod sa Bohol samtang ika-
agbat niya sa Memorandum of Agreement ang
Bureau of Fisheries and Aquatic Resources –
Region 7 (BFAR – 7) ug ang mga Municipal Local
Government Units sa Valencia, Talibon, Pilar, ug
Sevilla.
Kahinumduman nga una na nga gi-angkon sa
kagamhanang probinsyal sa Bohol ang
panginahanglan sa pagduso sa seguridad sa
pagkaon.
Kini pinaagi sa pagpadaghan sa pagkaon nga
makuha, ug sa tilapia, ang pagpakusog sa
produksyon sa mga kabarangayan pinaagi sa
paspas nga pagpakat-on sa katawhan sa

teknolohiya sa pagpamuhi og isda sa tab-ang,
tukmang pagdumala niini ug ang kahinguhaan
gikan sa tubig-tab-ang.
Niini, nakit-an sa Bohol ang potensyal sa Valencia,
Talibon, Pilar, ug Sevilla, isip maayong sentro sa
pag-ugmad teknolohiya sa pangisdaan sa tubig-
tab-ang.
Nakita na ni Gob Aumentado ug mga opisyales
nga ang pagpahimutang sa Tilapia Hatchery
Facility makatabang sa pagpa-dugang sa kita s
amga mag-uuma ug magpamaayo pa sa
kuhaanan sa mas maayong kalidad nga tilapia
fingerlings.
Sa katungod sa Bohol, magkinahanglan kining
mopagawas og P1.5M alang sa matag lungsod
nga tukoran sa pasilidad, pagpangita og mga
experts alang sa konsultasyon, networking,
pagbansayug ang suporta nga teknikal sa
paghimo na unya sa monitoring and evaluation sa
pasilidad, kauban sa BFAR.
Sa laing bahin, ang mga nahisgutang lungsod nga
tukoran sa pasilidad, kinahanglan nga makapakita
og lugar nga haum sa proyekyo nga dili momenos
sa 5,000 metros kwadrado alang niini.
Naghimo usab sila sa binuwan nga taho, updates
ngadto sa Bohol-BFAR monitoring team,
magtagana og pundo alang sa pagpadagan,
pagpahiuli kon may madaut sa pasilidad ug ang
pagpahiluna sa kwalipekadong tawo alang sa

seguridad, pagdumala ug pagpadagan sa
pasilidad.
square meters for the establishment of the Tilapia
Hatchery Facility; submission of monthly
accomplishment reports/updates to the PGBh-
BFAR Monitoring Team; allocation of counterpart
funds for the operation, maintenance, and repair
once the facility is established; and designating
regular and qualified personnel for the security,
management, and operation of the facility;
Sa pasiuna nga kasayuran, matud pa ni Bise Gob
Dionisio Victor Balite, ang Valencia ug Pilar may
igo na nga luna nga iya na sa kagamhanan aron
barugan sa pasilidad.
Ang gitumbok sa Talibon ug sa Sevilla nga luna
alang sa pasilidad, hinuon, dili iya sa gobernor kon
dili may pribading mga tag-iya.
Kombinsido na ang SP nga angay lamang
ipadayon ang maayong proyekto, ug tugotan
pinaagi sa resolusyon si Hob Aris, apan
magpaabut pa sila og us aka buwan nga gitagal
aron makapangita ang nauwahing mga
kalungsuran sa ilang katukoran sa Tilapia
Hatchery Facility.
Ang kagamhanan sa Valencia, mingtagana na sa
luna didto sa Barangay Marawis, samtang ang
Pilar, adto itukod sa Cagawasan Pilar.

Magpaabut na lang ang SP sa ikataho sa Talibon
ug Sevilla kon nakapalit na ba sila sa luna alang
sa pasilidad.
Una na nga gisugyot nga adto itukod sa Barangay
Magsaysay ang sa Talibon nga hatchery samtang
sa Poblacion Sevilla usab ipabarug ang Tilapia
Hatchery Facility niini.

4 ka pulis sa Panglao gipasidunggan sa PRO7

Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang Police Regional Office (PRO) 7 mipresentar
sa mga awards ug certificates ngadto sa mga
personahe niini nga nakahimo og
mahinungdanong accomplishment nga
gipahigayon atol sa tradisyonal nga Monday Flag
Raising ceremony niadtong Setyembre 11, 2023.
Gipangunahan kini mismo ni Regional Director,
PBGEN Anthony A. Aberin uban sa
mga sakop sa Command Group.
Sa kampanya batok sa ilegal nga drugas, usa ka
PNP Medal of Merit (Medalya ng Kagalingan) ang
gihatag nila PMAJ Andie Corpus, PSSg Chito
Jerome Galua, ug PCpl Heracleo Padillo sa
Panglao Police Station, Bohol Police Provincial
Office.

Susamang award usab ang gihatag ni PMAJ
Albert Jay Samson ug Pat Abraham Baring sa
Lapu-lapu City Police Office.
Samtang usa ka Medalya ng Kasanayan (PNP
Efficiency Medal) ang gi-award usab
kang PSSg Richard Quinlaje sa Panglao Bohol
tungod sa iyang dalaygon nga kontribusyon isip
Investigator-on-Case, partikular na sa
malampusong pagpasaka og
mga kaso sa Paglapas sa Comprehensive
Dangerous Drugs Act of 2002, batok sa usa ka
big-time peddler sa lungsod sa Panglao.
Susamang pasidungog usab ang gihatag kang
PSSg Mary Joy Lamboson sa Regional Learning
and Doctrine Development Division tungod sa
iyang paggradwar isip Over-all Top 1, sa bag-o
lang natapos nga Public Safety Junior Leadership
Course Batch 2022-01.
Samtang usa ka PNP Commendation Medal
(Medalya ng Papuri) ang gihatag nila ni
PLTCOL Epream Paguyod ug PSSg John Olen
Gentiles sa 2nd PMFC, Cebu Police
Provincial Office, alang sa pagdakop sa usa ka
suspek pinaagi sa kusog sa warrant for the crime
of Rape in Republic Act 8353 in relation to
Republic Act 7610 niadtong Mayo 19, 2023 sa
Brgy. Sinsin, dakbayan sa Sugbo.
Sa iyang mensahe, si PBGen Aberin mipadayag
sa iyang pasalamat sa maayong performance sa
tanan niyang personnel nga nisangpot sa

talagsaong kalampusan sa PRO7. Gisubli usab
niya ang iyang pagduso sa pagbalik sa sukaranan
samtang
nagtuman sa gimando nga katungdanan sa
pagkapolis.

Si PRO 7 Regional Director, PBGEN Anthony A.
Aberin (wala) nihatag og pasidunggog sa 4 ka
pulis sa Panglao sa pagpanguna ni Panglao
Municipal Police Station Chief PMAJ Andie Corpus
(tuo) og Medal of Merit (Medalya ng Kagalingan)
tungod sa maayong performance sa kampanya
batok sa ilegal nga drugas. Gipahigayon kini atol
sa tradisyonal nga Monday Flag Raising ceremony
sa Camp Sergio Osmena sa syudad sa Sugbo
niadtong Setyembre 11, 2023. (Hulagway gikan sa
PRO 7)