PAGTUKIB
Ni: Jes B. Tirol
Daghangbulan 24, 2024
Mga Lugpong Sa Baláan Nga Pitlaw
(Terms for Holy Week)
Pasiuna
Ang Kristohanon nga pagtúo gidala sa mga Katsíla dinhi sa atong kapupud-an. Busà
kasagaran sa atong mga lugpong (terms) kabahin sa Baláan Nga Pitlaw o Semana Santa (Holy
Week) mga pulong nga Kinatsila.
Apan ang mga Katsilà nakahukom nga dili sila manúdlò sa pinulongan nga Kinatsilâ. Busà
kutob sa ilang mahimo, ilang gihatagan og hubad nga Binisaya ang mga pulong Kinatsilä.
Sa pagbanós sa mga Amerikano, ilang gihimo nga lagbanán (policy) nga Ininglis ra gayod
ang pinulongan nga gamiton sa mga tulunghaan. Busà, hangtod karon, kapin na sa 120 ka tuig ang
milabáy, Ininglis ra gihapon ang gigamit sa atong mga tulunghaan. Apan tungod kay ang mga
Amerikano mitahod man sa pagtulón-an (doctrine) sa panagbulag sa Simbahan ug Bansà (State),
ilang gitugotan nga ang Simbahan makagamit sa pinulongan nga Binisayà.
Ug ani-a na kita karon niining kahimtang nga nagsagol na ang atong pinulongan nga
gigamit sa panahon sa Balaan nga Pitlaw.
Ug karon atong tukibon ang mga lugpong Binisayâ nga gigamit panahon sa Balaan nga
Pitlaw.
Mga Lugpong
1. betrayal (emotional connotation) – Pagluíb
2. betrayal (mental connotation) – Pagbúdhi
3. Easter Sunday – Pasko sa Pagkabáhaw, Domíngo de Glorya (Sp.)
4. holy (sacred) – baláan, balaánon, sánto (Sp.)
5. Holy Bible (Bible) – Biblíya (Sp.), Baláang Kasulátan
6. Holy City – Baláang Dakbayán
7. Holy Communion – Baláang Eyukaristíya, Pagkaláwat
8. Holy Cross (Holy Rood; the cross where Jesus Christ was crucified) – Balaánong Balábag,
Santa Krus
9. Holy Day – Baláang Adlaw
10. Holy Father (the Pope) – Sánto Pápa (Sp.)
11. Holy Friday (Good Friday) – Ulà Pagtubós, Biyernes Santo (Sp.)
12. Holy Ghost (Holy Spirit) – Baláan nga Espiritó, Balaan nga Diwà
13. Holy Grail – Baláan nga Kópa
14. holy host (wafer used in holy communion) – lakpón, ostíyas (Sp.)
15. Holy Land – Baláang Kayutáan
16. Holy Mary (mother of Jesus Christ) – Maria Santisima (Sp.), Baláan nga Maria
17. Holy Mass – Baláan nga Misa, Misa
18. Holy Monday – Baláan nga Tigburukád
19. Holy Mother – Baláang Inahán, Birhen María
20. holy of holies (most sacred place) – baláan sa tanáng baláan, baláan sangatanán
21. Holy Roman Empire – Baláang Románhon nga Imperyo
22. Holy Rood (Holy Cross) – Balaánong Balábag, Santa Krus
23. Holy Saturday (Black Saturday) – Tukáw sa Pagkabánhaw, Sabadó Sánto (Sp.)
24. Holy Scripture (as Bible) – Baláan nga Sulát
25. Holy Sepulcher – Baláan nga Lubngánan
26. Holy Spirit (Holy Ghost) – Baláan nga Diwà
27. holy staff (holy rod) – mantawid, gikúsgikós, alimáras
28. Holy Thursday (Maundy Thursday) – Pamúsà, Huwebes Santo (Sp.)
29. Holy Trinity – Baláang Binagútlo
30. Holy Tuesday – Baláan nga Dumason
31. holy water (blessed water) – baláang tubig, bendita (Sp.), túbig nga pinalanginan
32. Holy Wednesday – Tiniblas, Baláan nga Dukutdúkot
33. Holy Week – Baláan Nga Pítlaw, Semana Santa (Sp.)
34. Holy Writings – Baláang Kasulatan
35. Last Supper (Jesus’ supper before crucifixion) – Katapósang Panihapon
36. Palm Sunday (Sunday prior to Good Friday) – Bendita Lukáy, Domingo de Rámos (Sp.)
37. Seven Last Words – Katposang Pito ka Mga Pulong
38. Sunrise Service – Hugos, Sugat, Tagbò
Ang lúgpong “Palm Sunday” atong gihubad sa Binisayâ nga “Bendita Lukay”. Nagsagol
kini tungod kay ang pulong “bendita = holy water” usa man ka Kinatsilâ. Apan duol-duol kining
atong hubad tungod kay ang Kinatsilâ nga “Domingo de Ramos” mahubad sa Ininglis nga
“Sunday of Branches“. Dili kaayo kita makakita sa katalian sa “branches = sanga” tungod kay
ang atong gigamit mao man ang “lukáy” nga gihulagway nga kurós.