Bohol Light nagpahibalo sa bag-o nga meter reading eskedyul
Sinulat ni Sheryl B. Paga
Ang buhatan sa Bohol Light buot magpahibalo ngadto sa mga konsumidor nga adunay umaabot nga pag-usob sa mga eskedyul sa pagbasa sa metro sa kuryente sugod karong bulan sa Marso 2025.
Kini nga kausaban gihimo aron pag align sa skedyul sa release sa final power bill sa Independent Electricity Market Operator of the Philippines (IEMOP), nga mahitabo matag petsa 15 sa bulan.
Tungod niini, ang bag-ong eskedyul sa pagbasa sa mga metro magsugod sa ika-16 ug matapos sa ika-30 sa matag bulan nga kanhi nakatakda matag petsa 2 hangtud sa ika 25 sa matag bulan.
Kini nag-pasabot nga adunay daghanan nga mga konsumidor nga makasinate ug taas nga covered billing period sa bulan sa Marso diin makaapekto kini sa binulan nga balayrunon samtang adunay pipila lamang ang adunay pagkunhod sa ilang mga billing cycle.
Kini nga pag-usob gihimo aron mas hapsay ug episyente ang pag-proseso sa pagcompute sa konsumo ug balayrunon ngadto nga mga konsumidor.
Kining kaausaban, masinati lamang sulod sa usa ka bulan ug mabalik sa normal cycle sa bulan sa April 2025.
Ang buhatan sa Bohol Light maghimo ug mga pagpahibalo ngadto sa tanang mga Barangay pinaagi sa pag attender sa mga barangay sessions, pagbutang ug mga tarpaulin ngadto sa mga barangay halls ug mga lugar nga dali ra makita sa mga katawhan, pagpublikar diha sa official facebook page, pag anunsyo pinaagi sa Bohol Light Radio programs ug ubang mga media outlets, ug pagpadala ug notice ngadto sa tanang mga konsumidor pinaagi sa pag-attached niini sa mga billing statement sa bulan sa Febrero nga pagasugdan sa pag-apo-apod karong umaabot February 15, 2025.
Among gipasalamatan ang inyong pagsabot ug kooperasyon samtang among gipatuman kini nga kalamboan.
Kung adunay kitay mga pangutana o katin-awan, ayaw pagduhaduha sa pagkontak sa Customer Care team pinaagi sa hotline nga mga numero, (038) 427-2372, 501-7762, 09209602372, 09223072161 o messenger account sa Bohol Light.
Daghang salamat sa inyong padayon nga pagsalig ug suporta.
BWUI dili na modawat ug bayad sa “bill”alang sa BLCI
Sinulat ni Victor L. Tambis
Mga establisimento nga modawat ug bayad sa bills sa Bohol Water
Sugod karong Marso 1, 2025, ang buhatan sa Bohol Water dili na modawat ug bayad sa bill sa Bohol Light ug subay usab niini, ang buhatan sa Bohol Light dili na usab modawat ug bayad sa bill sa Bohol Water.
Kining maong kausaban nakab-ot human ang duha ka Kompanya nagkauyon sa maong pamaagi aron paghatag ug higayon sa mga konsumidor nga adto na kini mobayad sa mga payment partner sa maong duha ka kompanya.
Pagkakaron, ang mga establisimento nga modawat sa bayad sa BWUI bills o “payment partners” mao ang mga mosunod: (1) First Consolidated Bank ug ang ilang FCBPay app; (2) Land Bank of the Philippines; (3) Bank of Commerce; (4) Security Bank; (5) M. Lhuiller ug ang ilang ML Wallet app; (6) Palawan Express/Pawnshop ug ang ilang Palawan Pay app.; (7) Bayad Center app. Pinaagi sa fasilidad sa Security Bank ug mahimong mobayad pinaagi sa G-Cash.
Nagpadayon ang Bohol Water sa pagpakig-alayon sa mga establisimento aron madugangan ang pagkakaron nga mga payment partners. Aron mahatagan ug dugang katin-awan mahitungod niini, ang mga konsumidor giawhag pagtawag sa customer services department sa Bohol Water pinaagi niining mosunod nga mga numero sa telepono: 412-3154 / 411-0210 ug sa cellphone no. 0917-720-8672 o mo log-in sa FB page: boholwaterutilitiesinc.
“Abregana” Job Fair ipahigayon sa Marso 1
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang buhatan sa Bohol Employment and Placement Office-Public Employment Service Office (BEPO-PESO) gitakdang magpahigayon sa unang local ug overseas jobs fair karong Marso 1 sa Bohol Cultural Center ning syudad.
Gitawag nga “Abregana”, usa ka pulong nga Binisaya nga nagsugod sa Espanya, nga nagpasabot nga ‘appetizer”.
Ang maong job fair magbukas sa labing una sa daghang mga job placement nga kalihokan sa BEPO-PESO aron buksan ang oprtunidad sa mga Boholano nga nangita ug trabaho, ma lokal man o sa gawas sa nasod.
Gi-awhag ang mga interesadong aplikante nga mag-una sa pagpa-rehistro online pinaagi sa https://bit.ly/abreganajobfair2025 o didto sa BEPO-PESO sa ikatulong andana sa Bohol Provincial Capitol aron makakuha sa registration cards.
Ang Abregana ipahigayon sa pakigtambayayong sa Department of Labor and Employment, Department of Migrant Workers, Overseas Workers Welfare Administration, Technical Education and Skills Development Authority, Department of Trade and Industry, Social Security System, Pag-Ibig, Philhealth, ug Philippine Information Agency.
Ang BEPO-PESO ang tigpahigayon sa pipila ka tinuig nga mga job fairs sama sa Sandugo Job Fair sa buwan sa Hulyo ug ang CPG Job Fair nga ginapahigayon matag buwan sa Nobyembre isip pasidungog ni kanhi Presidente Carlos P. Garcia, isip parte sa ilang mandato.
Ang mga interesadong aplikante niining local ug overseas jobs fair nga ipahigayon karong Marso 1 sa Bohol Cultural Center, gi-awhag sa pagpa-rehistro online pinaagi sa https://bit.ly/abreganajobfair2025 o didto sa BEPO-PESO nga nahimutang sa ikatulong andana sa Bohol Provincial Capitol aron makakuha sa registration cards. (Hulagway gikan sa BEPO-PESO/PIA)
Awhag sa DSWD: I-report ang pag-abuso sa mga diskwento, pribilehiyo sa PWD
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang Department of Social Welfare and Development (DSWD) nanawagan sa publiko nga i-report ang mga indibidwal nga nagpaluyo sa ilegal nga paggamit ug pagbaligya sa mga peke nga persons with disabilities (PWD) identification cards sa mga hingtungdang awtoridad.
Kini human ang departamento nabalaka sa paggamit sa mga peke nga mga PWD ID nga makadaot sa mga matinud-anon nga mga negosyo sa nasud, ilabi na ang gikan sa industriya sa pagkaon.
Sa usa ka pahayag, gihatagan ug gibug-aton ni DSWD Assistant Secretary Irene Dumlao nga ubos sa Republic Act 10754 (Act Expanding Benefit and Privileges of Persons with Disability), ang mga PWDs gihatagan sa mga diskwento ug mga pribilehiyo aron matabangan sila sa pag-access sa mga oportunidad nga makapahimo kanila nga mabuhi nga puno ug labi ka mabungahon nga kinabuhi.
Gi-awhag ni Dumlao ang publiko nga ireport ang mga insidente nga naglambigit sa pagbaligya sa mga pekeng PWD IDs ngadto sa National Council on Disability Affairs, usa ka attached agency sa DSWD, pinaagi sa ilang email, council@ncda.gov.ph, o pinaagi sa ilang mga social media pages.
Ang mga nagpakabanang lungsoranon mahimo usab nga mo-report sa Persons with Disability Affairs Office (PDAO) ubos sa ilang local government units o sa bisan asang ahensya nga nagpatuman ug balaod.
Naglaum ang DSWD nga matabangan sila sa publiko niini nga krusada aron mapahunong ang pagkuyanap sa mga peke nga mga PWD IDs.
Matud pa ni Dumlao nga kini nga ilegal nga buhat kinahanglan nga mahunong aron matabangan ang sektor sa mga persons with disability ug mapugngan ang dugang nga mga kadaot sa mga naglisud nga mga negosyo, ilang mga kawani, ug matinuoron nga mga nagbayad nga kustomer.
Bag-ong GSIS loan buyout program nagtanyag og kahupayan sa utang
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang Government Service Insurance System (GSIS) nagtanyag ug usa ka loan buyout program nga nagtugot sa mga empleyado sa gobyerno nga mahiusa ang ilang mga utang sa mas ubos nga interest.
Ubos sa MPL Max Program, ang mga kwalipikado nga mga miyembro mahimong manghulam hangtod sa 19 ka beses sa ilang sweldo o P5 milyon, bisan asa ang mas ubos, nga may ubos nga interest nga 6% ug pagbayad nga molungtad hangtod sa 10 ka tuig.
Ang programa nagwagtang sa mga surcharge sa kasamtangang GSIS loans, nagwagtang sa service fee ug naglakip sa libre nga loan insurance coverage.
Ang mga manghulam aduna usab flexibility sa pag pre-terminate sa ilang mga loans nga walay mga multa.
Sa usa ka pahayag, si GSIS president ug general manager Wick Veloso miingon nga ang pension fund nagtumong sa pagpanalipod sa mga miyembro gikan sa sobra nga interest rates sa lending market. Matud pa niini nga pinaagi sa MPL max, naghatag sila ug ‘lifeline’ sa mga miyembro nga nagbaguod sa utang.
Aron makaapil, ang usa ka ahensya sa gobyerno kinahanglan una nga molagda sa usa ka memorandum of agreement sa GSIS. Human ma-enrol, ang mga empleyado mahimo nang mo-applay aron mausa ang ilang mga existing loans ngadto sa usa ka may mas ubos nga interest nga GSIS loan.
Sa pagka-aprobar, ang GSIS direkta nga mobayad sa mga outstanding loans sa miyembro ngadto sa ilang nagkadaiyang lending institutions. Ang mahabiling pondo ma-kredito sa GSIS eCard o regular nga ATM account. Ang binulan nga pagbayad awtomatiko nga makuha gikan sa sweldo sa miyembro.
Aron mahimong kwalipikado, ang mga miyembro kinahanglang nakabayad bisan usa ka bulan nga premium sa kontribusyon sulod sa unom ka buwan, wala’y existing multi-purpose loans ug walay defaulted GSIS Financial Assistance Loans.
Kinahanglan nga wala silay mga kasong administratibo o kriminal. Ang mga miyembro kinahanglan usab adunay igong net-home pay nga gitugot sa General Appropriations Act.
Ang mga gikinahanglang dokumento naglakip sa application form, borrower loan agreement ug loan voucher o ubang sertipikadong dokumento nga nagpakita sa kasamtangang utang.
Gikinahanglan usab ang mga statement of accounts gikan sa lending institutions lakip ang borrower’s confirmation of correctness, kauban sa kopya sa ID sa authorized representative sa lending institution nga mokuha sa tseke gikan sa GSIS ug ang pinakabag-ong pay slip.
Matud pa sa GSIS nga ang mga miyembro kinahanglang personal nga mosumite niining mga dokumento human mahatagan ug appointment pinaagi sa GSIS Touch facility.
“Garbo sa Bohol 2025 Arts Month Celebration” usa ka pasidungog sa kultura ug kabilin sa Bohol
Sinulat ni Elvira Bongosia
Karong buwan sa Pebrero, ang Provincial Government of Bohol (PGBh), pinaagi sa Center for Culture and Arts Development (CCAD), nagpresentar sa “Garbo Sa Bohol 2025 Arts Month Celebration” agig pagpasidungog sa National Arts Month.
Ang kalihokan nagtanyag ug usa ka serye sa mga kalihokan sa arte nga nagtumong sa pagpreserbar ug pagpauswag sa kultura ug panulundon sa Bohol, samtang nagsaulog sa artistry sa lokal nga komunidad.
Ang naka-iskedyul nga mga kalihokan naglakip sa Interschool Painting Contest sa Pebrero 21 nga ipahigayon sa Island City Mall Activity Center ning syudad; Filipiniana Dress Painting Contest sa Pebrero 22 nga ipahigayon gihapon sa Island City Mall Activity Center; ug ang “Garbo sa Bohol” Art Exhibit Opening Program sa Pebrero 23 nga ipahigayon sa Alturas Mall Events Center ning syudad.
Ang maong tulo ka kalihokan nagdala sa tema nga “Bohol Geopark Sites.”
Kini nga mga kalihokan nagtumong sa pag-apil sa komunidad sa pagmanggad sa kabilin sa Bohol, ang Bohol Geopark, ug ang talento sa mga Boholano artists.
Ang mga kalihokan dili lamang magsilbing usa ka plataporma alang sa mga lokal nga mamugnaon nga ipakita ang ilang gimbuhaton apan pagpataas usab sa kahibalo sa bantog nga pagtawag sa Bohol ingon ang una ug ang bugtong nga Global Geopark sa Pilipinas.
Gi-awhag ang publiko sa pagsalmot niining makalingaw ug usa ka madasigon nga pagsaulog sa Boholano artistry, kultura, ug kasaysayan.
Alang sa dugang nga kasayoran, mahimong mobisita sa CCAD Facebook Page o mobisita sa ilang buhatan nga nahimutang sa ika-2 nga andana sa Provincial Government of Bohol New Capitol building, ning syudad sa Tagbilaran.
Sa nagpadayon nga FISHCoRe
“Closed-Fishing season” apil sa Gitun-an’g pagdumala sa FMA9
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Tun-an ang posibilidad nga ipatuman ang closed-fishing season alang sa pipila ka matang sa isda sulod sa tulo ka buwan nga puli-puli nga ipatuman sa mga kadagatan sa Bohol.
Kini maoy usa sa mga napalutaw nga solusyon sa pagpahiuli sa mga isda samtang ipatuman sa Bureau of Fisheries and Aquatic Resources (BFAR) ang World-Bank funded Fisheries and Coastal Resiliency Project (FISHCoRe) sa kadagatan sa habagatang Bohol.
Sa habagatang Bohol ania ang Fisheries Management Area 9 (FMA-9), usa sa duha ka mga kadagatan sa Pilipinas nga may kinatibuk-an nga 32 milyones ka ektarya nga kadagatan diin ipatuman ang Department of Agriculture BFAR FISHCoRe.
Sa FMA 9 nga gisawhan sa mga kadagatan sa mga lalawigan sa Bohol ug Siquijor sa Rehiyon 7, Region 8, Region 9, Region 10 ug Region 13, palig-onon ang pagdumala sa mga pangisdaan sa nasud, sumala sa dugukan sa FMA, pinaagi sa pagplano sa mga komunidad gamita ng climate-resilient nga mga pamaagi pagpahiuli sa kadagatan ug kahinguhaan niini isip pagpalig-on sa iyang ecosystem.
Niini, gituki na karon, human kasugdi ang FISHCoRe niadtong 2023, ang Fisheries Management Plan alang sa danggit ug kitong, dayag ni Karon Piñero, fishing regulations officer 1 sa DA-BFAR.
Lakip na usab sa gilantaw nga himoan sa Fisheries Management Plan mao ang tamban, tamban-tuloy o hawol-hawol.
Dinhi sa FMA-9, o sa habagatan nga kadagatan sa Bohol, kon masabutan, himoon ang pagundang una sa pagpanagat sa mga nasampit nga matang sa isda sa tumbok nga mga lugar sulod sa tulo ka buwan, aron mahatagan ug kahigayunan ang isda nga makapangitlog ug mapadako ang mga gagmay nga pinusa niini.
Did-an usab, kon masabutan ang pagpanagat nga ang tumong ang pagbaling sa gagmay pa nga isda, sama sa kujug o tagumtagum, kay kini maoy mamahimong danggit.
Dinhi usab sa mga nahisgutang kadagatan, kasagaran ang dinagkong panagatan, makakuha sa gagmay kayo nga pirit, nga kon hatagan sa closed-fishing season, possible nga makatubo pa ngadto na sa sakto-kadak-on nga tulingan, nga mahimong makapangitlog usab kon dili mahilabtan sa pipila ka buwan.
Gipasabut usab sa BFAR nga ang closed fishing season, dili idungan ug patuman sa us aka lugar, sanglit kini maghikaw sa mga mangingisda nianang lugara sa pagpanagat.
Sa laing bahin, samtang ang pagsira sa kadagatan sa pagpanagat sa pili nga matang sa isda, kinahanglan nga may department order gikan sa nasudnong ahensya, gibutyag ni Al Piloton, kanhi Regional Director sa BFAR ug kasamtangan nga fisheries consultant sa Bohol nga gisugyot na usab nga maghimo ang Bohol sa closed fishing season sulod sa iyang kadagatan.
Ang laraw hinuon, kinahanglang sabutan pa ug hukman sa tanan, matud ni Piloton didto sa Kapihan sa PIA.
FISHTAIL. FISHTALE. Personal nga gitambongan ni BFAR 7 Regional Director Mario Ruinata ang pagpasabut sa proyekto sa FISHCore ngadto sa mga mananagat sa habagatang Bohol ugs a mga paningkamot nga katabangan ang mga komunidad nga mapalig-on ang ilang pagdumala sa mga kadagatan alang sa malungtarong pangisdaan. (Hulagway gikan sa PIA-Bohol)
NHA nagsugod nag hatag sa P73M EHAP sa Bohol
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Gisugdan na usab sa National Housing Authority (NHA) ang pagpang-apud-apod sa P73,205,000 nga Emergency Housing Assistance Program alang sa mga benepisaryo sa mga kabalayan nga nangagun-ob niadtong epekto sa bagyong Odette sa 2021.
Matud ni Genesis Manalili, ang hepe sa NHA Bohol nga kini alang sa 7820 ka mga banay sa 14 ka kalungsuran nga kansang mga balay total nga nangaguba sa bagyo nga Odette niadtong 2021.
Hinuon, kini na ang ika 70% nga mga paghatag sa mga benepisaryo nga nahiapil sa listahan nga giduso sa mga LGUS ug givalidate da NHA.
Niining hugna sa pagpanghatag sa hinabang, ang lungsod sa Loon maoy may labing daghang benepisaryo: 2,454 samtang ang Sikatuna maoy may labing dyutay sa 62 ka mga banay nga hatagan sa P10 mil nga tabang sa goberno.
Ang Loon hinuon, may nahaunang hugna na sa pagpanghatag sa hinabang kanus-a, tag P5 mil pa ang unang gitunol sa mga benepisaryo, samtang makompleto na kini sa laing 5 mil nga ihatag agi ug pakompleto sa tabang.
Gisugdan na sa NHA nga sila gayud ug dili ang local nga mga kagamhanan ang mangtunol sa hinabang aron ikapaayo sa mga balay, aron makalikay usab sa init nga pagsaway ang mga politico.
Sugod sa Pebrero 4 ang NHA nagsugod sa pagpang-apud-apod, ug mikabat sa P10 milyones usab ang natunol niini dtdo sa Guindulman.
Matapos ang pagpangtunol sa hinabang sa mga kalingsuran nga nakahatag na sa ilang mga kinatibuk-ang rekisitos ug dokumentos aron mapundohan sa kagamhanan sa Pebrero 14, apan dugang ni Manalili nga ngadto sa mga benepisaryo nga napakyas sa pagkuha sa ilang mga hinabang diha nga ming-anha ang NHA sa mga kalungsuran, mahimo kini nga I claim didto sa buhatan sa NHA sa Tagbilaran, sa Pebrero 17 ngadto sa Pebrero 20.
Didto sa pagtugyan sa hinabang nga gihimo sa NHA sa Loon, giaghat ni Gob Erico Aristotle Aumentado ngadto sa mga benepisaryo nga itunong sa tumong ang kwarta nga nadawat.
Matud niya, mas maayo nga kini ikadapat sa mga balay nga nangaguba, subay sa tuyo niini.
DIEZ MIL. Tag P10 mil ang gitunol sa NHA ngadto sa 2454 ka mga taga Loon nga kang kinsang mga balay, nangapukan niadtong bagyo nga Odette sa 2021. Ang hinabang ipapalit ug mga materyales aron ikapaayo sa balay nga nangaguba. (Hulagway gikan s PIABohol)
BALAK
TUKBILA ANG IYANG KASINGKASING
Sinulat ni Engr. Rogelio Podelino
Ang gumonhap sa ggugma
Dili matugkad ni bisan kinsa
Kon ngano nga ang tawo mobati ug gugma
Bisan sa binuhat nga wala ka naka-ila
Sama sa usa ka lusok nga binhi
Ipugas sa tabunok nga yuta aron mabuhi
Bisbisan sa tubig ug amomahan
Aron moturok molipang mamonga ug daghan
Ang binhi usab sa gugma
Nagkinahanglan usab kini ug pag-amoma
Moturok kini sa kasingkasing nga malumo
Sulodd sa dughan paghigugma nga puno
Kon moabot na ang higayon
Nga mosibol na ang liso sa gugma dayon
Ang balati-an sa hingtungdan daw gigil-asan
Hangtud ang binuhat iyang makit-an
Salikwa-ot sa iyang gipaabot
Ang gihigugma’ng linalang wala mahimuot
Daw gitakuban siya sa mabug-at nga suliran
Kon unsay buhaton aron siya kahimut-an
Nangayo ug pakitambag sa mga katigulangan
Unsay maayong buhaton aron kahimut-an
Buhata ang pakigsuod sa dakung kaligdong
Ipakita sa dalaga magino-o kang makigharong
Dugangi ang imong pailob ug pag-antos
Pangaliyupo sa ti-unay aron masantos
Ayaw pagpakita nga haguka ka ug baroganan
Buntoga ang gi-atubang nga suliran
Ayaw pagtaka sa pagpangaliyupo sa dalaga
Sa kanunay ibuklad ang imong baraha
Pakita-a ang dalaga sa imong kabuotan
Aron imong tuyo motuhop sa iyang dughan
Bisan kon nagmagahi ang imong gihalaran
Ayaw paglunga sa imong baroganan
Pangaliyupo sa dalaga sa dakung pagpahi-ubos
TUKBILA ANG IYANG KASINGKASING sa malumo’ng
paghangyo sa dakung katakos