BAG-O NGA METER READING SCHEDULE SA BOHOL LIGHT MAGSUGOD SA MARSO 2025
Sinulat ni Sheryl B. Paga
Ang Bohol Light naningkamot nga masiguro ang hapsay nga pagpatuman sa bag-o nga iskedyul sa pagbasa sa metro nga magsugod na sa bulan sa Marso 2025.
Alang sa kasayuran sa katawhan sa Tagbilaran, naghimo ang Bohol Light ug mga lakang sa pagpahibalo sa mga konsumidor sa kuryente pinaagi niining mosunod nga proseso:
- Paghimog Focus Group Discussions (FGDs) uban sa mga Barangay Councils
- Pagsalmot sa mga Family Development Seminars matag komunidad
- Pag-apil sa mga Senior Citizen Meetings
- Pagpasabot pinaagi sa mga radio stations
- Paghatag ug mga pahibalo nga gitapot sa billing statements
- Pagbutang ug mga tarpaulins sa nagkalain-laing mga lugar sama sa merkado, pantalan, terminal, subdivisions, urban poor associations, barangay hall perimeters, ug sulod sa collection center sa opisina sa Bohol Light
Ang maong mga lakang gibuhat aron mahibaloan sa tanan ang hinungdan sa pagbag-o sa iskedyul ug malikayan ang daghan nga mga reklamo.
Mao kini ang bag-ong iskedyul sa meter reading nga ipatuman:
- Petsa 16 – Top 100 Accounts, mga Ospital, Gobyerno, ug Street Lights
- Petsa 17 – Alang sa mga komersyal
- Petsa 18-30 – Alang sa mga residential nga konsumante
Kini nagpasabot nga adunay mga konsumidor nga makasinati ug mubo (19-27 ka adlaw) o taas (32-55 ka adlaw) nga billing cycle sulod sa bulan sa Marso.
Apan, mobalik na kini sa normal nga iskedyul pag-abot sa Abril 2025.
Kon ikaw anaa sa taas nga billing cycle, mahimo kang mobisita sa opisina sa Bohol Light aron masabutan ang mga pamaagi sa pagbayad nga walay surcharge ug dili maapil sa disconnection.
Mahimo usab kining bayaran sa hinay-hinay pinaagi sa pagpirma sa Staggered Payment Plan.
Alang sa ubang mga pangutana ug kasayuran, mahimo kitang motan-aw sa Bohol Light FB Page, website sa https://www.bohollight.com, o tawag sa 0920-960-2372 o 038-427-2372.
BWUI modawat ug bayad gikan lamang sa ilang mga konsumidor
Sinulat ni Victor L. Tambis
Mga establisimento nga modawat ug bayad sa bills sa Bohol Water
Ang buhatan sa Bohol Water nagpahibalo nga sugod karong adlaw nga Lunes Marso 3, 2025, ang maong Kompanya modawat lamang ug bayad gikan sa ilang mga konsumidor.
Kini nagpasabot nga dili na modawat ang Bohol Water sa bayad sa bill alang sa Bohol Light.
Sa samang paagi usab, ang Bohol Light dili na usab modawat sa bayad gikan sa Bohol Water bills.
Aron mahatagan ug kasayon ang mga konsumidor, gawas sa pagbisita sa buhatan sa BWUI, giawhag kini pagbayad ngadto sa mga “payment partners”, diin modawat usab kini sila ug bayad sa BLCI bills, nga mao ang mosunod nga mga bangko ug establisimento: (1) First Consolidated Bank ug ang ilang FCBPay app; (2) Land Bank of the Philippines; (3) Bank of Commerce; (4) Security Bank; (5) M. Lhuiller ug ang ilang ML Wallet app; (6) Palawan Express/Pawnshop ug ang ilang Palawan Pay app.; (7) Bayad Center app.
Mahimong mobayad ang konsumidor pinaagi sa G-Cash apan kinahanglan mobisita kin isa opisina sa BWUI o kaha mo log-in sa FB page sa BWUI aron magma-an siya ug QR Code sa iyang account nga maoy gamiton sa pag transact sa pagbayad.
Nagpadayon ang Bohol Water sa pagpakig-alayon sa mga establisimento aron madugangan ang pagkakaron nga mga payment partners. Aron mahatagan ug dugang katin-awan, ang mga konsumidor giawhag pagtawag sa customer services sa Bohol Water pinaagi sa mga numero sa telepono: 412-3154 / 411-0210 ug sa cellphone no. 0917-720-8672 o mo log-in sa FB page: boholwaterutilitiesinc.
Panawagan sa DOH:Di mokumpyansa
sa kakuyaw sa lamok nga may dengue
Sinulat ni Elvira Bongosia
Gi-awhag sa Department of Health (DOH) ang tanan nga padayon nga magsuot ug mga sapot nga adunay taas nga bukton ug pantalon, mogamit ug insect repellants, matulog sulod sa mosketero, ug molikay sa mga lugar nga daghang mga lamok.
Aron padayon nga mapaubos ang gidaghanon sa mga natalang kaso, gipanawagan usab sa DOH ug mga lokal nga kagamhana ang “Taob, Taktak, Tuyo, Takip” nga parte sa kampanyang “Alas Kwatro Kontra Mosquito” nga nagtinguhang limpyohan ang mga agianan o pondohan ug tubig nga mahimong pangitlogan sa mga lamok.
Sa padayon nga pakigtinabangay sa DOH, katambayayong ang naglakain-laing lokal nga kagamhanan batok sa dengue, mas miubos sa 7 porsyento ang natalang kaso gikan Enero 26 hangtod Pebrero 8, 2025 (14,460 ka kaso) kun itandi sa naunang petsa sa Enero 15 hangtod Enero 25 (15,550 ka kaso) sa tibuok nasod.
Bisan pa niini, mas taas pa gihapon ug 64 porsyento ang natalang kaso karong tuig kun itandi niadtong 2024 diin nikabat na sa 52,008 ang kinatibuk-ang gidaghanon gikan Enero 1 hangtod Pebrero 22, 2025.
Pinakataas ang mga kaso sa rehiyon sa CALABARZON (10,759 ka kaso), National Capital Region (9,302 ka kaso), ug Central Luzon (8,652 ka kaso).
Ang gidaghanon sa natalang namatay nga gikan sa mga nasakit gibanabana sa 0.36 porsyento karong tuig–mas ubos kun itandi sa 0.43 porsyento niadtong nakalabay nga tuig diin usa sa nakitang hinungdan sa DOH sa pagkunhod sa gidaghanon sa mga namatay sa dengue mao ang sayo nga pagpakonsulta ug paspas nga pagresponde sa panginahanglan sa pasyente aron dili mograbe pa ang kaso.
Mga batang nag-edad 14 paubos ang naglangkob sa 56 porsyento sa kinatibuk-ang gidaghanon sa mga kaso sa dengue hangtod Pebrero 22, 2025.
“Huwag tayong maging kampante sa panganib ng dengue na dala ng lamok na Aedes. Karamihan sa mga naitalang kaso ng dengue ay nagpakita ng mga sintomas tulad ng mataas na lagnat, pagpapantal, pananakit ng katawan, pagsusuka, at pananakit sa likod ng mata. Kaya naman, inaanyayahan ko ang lahat na agad na magpakonsulta kung makaramdam ng mga sintomas na ito. Upang masiguro ang sapat na atensyong medikal sa mga pasyenteng may dengue, bukas na rin ang mga dengue fast lanes sa mga ospital ng DOH,” panawagan ni DOH Kalihim Teodoro J. Herbosa.
Nanawagan ang DOH nga di kalimtan kada-adlaw ang Alas Kwatro Kontra Mosquito tungod kay ang kalimpyo mao ang solusyon aron malikayan ang sakit nga dengue. (Hulagway gikan sa DOH/PIA)
80% sa mga trabahante sa tukoron nga SM, Bol-anon
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Otsenta porsyento nga mga trabahante sa konstraksyon ug sa pagpadagan na unya sa SM Supermall: mga Bol-anon.
Kini maoy gisaad sa SM Supermalls pinaagi sa Presidente niini nga si Steven Tan, didto sa ceremonial capsule laying ug ground breaking sa SM Tagbilaran City nga adto mobarug sulod sa 6 ka ektarya nga yuta luyo sa bag-ong Kapitolyo.
Gawas pa, mapaabut sa mga Bol-anon ug mga naanad na sa mga dagway sa SM supermalls, ang dili kasagaran nga dagway sa tukoron nga SM Supermall sa Tagbilaran CIty.
Kini maoy gipasalig ni SM Supermalls President Steven Tan, atul sa paghimo sa
Matud ni Tan, ang SM sa Tagbilaran, adunay iyang kaugalingon nga pagpasibo sa local nga desinyo apan ika-ambas sa nga desinyo sa tibuok kalibutan ug lahi gyud kayo sa kasagarang dagway sa mga SM Supermalls.
Kalakip sa desinyo sa mall nga gitumbok ni Tan, mao ang paggamit sa natural light ug mga limpyo nga mga teknolohiya, subay usab sa tumong sa Bohol nga mamahimong smart, resilient ug inclusive nga lalawigan alang sa kinatibuk-ang malungtaron nga kaugmaran.
Kahinumduman nga may kalangan ang paghimo sa groundbreaking sa higante nga supermall dinhi sa Bohol human gikural ang nahisgutang dapit nga napalit sa SM.
Segun sa mga tinubdan, ang pagkalangan dala sa paghimo ug consolidated nga titulo sa mga lote nga gagmaygagmay apan gipalit sa SM.
Matud pa, dili mahimo ang SM nga magtukod gamit ang pundo sa kompanya kon wala mapahimutang sa ngalan sa kompanya ang titulo sa nahisgutang propyedad.
Matud ni Gob Erico ARistotle Aumentado, wala masayop ang SM sa pagpili sa Bohol tungod sa baga nga consumer base, talentado nga mga trabahante ug may ikapanghambug nga kultura. Giagahat usab niya ang SM nga molili usab sa ubang natad sa pamuhunan nga giapilan na sa kompanya, alang sa mag maayong kalikopan sa negosyo dinhi sa Bohol.
Dayag ni Tan, may nga butang nga angayan lamang usab nga paabuton, sama na sa medyo langan nga pagpahipno sa mga papeles.
Sa pagpaabut sa mga taga Bohol, gibutyag sa presidente sa labing lanug nga kompanya sa negosyong retail nga buksan usab ang SM nagdto sa mga gagmyng mamumuhunan aron kini maoy himoon nilang lumpatanan ngadto sa ilang damgong mga kaugmaran.
LAHI NGA SM. Gipasalig nga ang SM City Tagbilaran misagop sa local nga mga desinyo sa Bohol apan ikatandi sa ubang mga nindto nga malls sa tibuok kalibutan, ug ang buildings, gipahaum sa tumong sa Bohol nga mogamit sa green technologies ubay sa sustainable environment in development sa Bohol, matud ni SM President Steven Tan. (Hulagway gikan PIABohol)
30 eskwelahan sa hilit, gisagop sa GSIS, gihataga’g mga gamit
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
P400 mil matag tuig gikan sa 2024 ngadto na sa 2027 aron ikapamalit ug mga gikinahanglang kahimanan sa pagkat-on sa mga kabataan sa 30 ka mga tunghaan nga tua na sa halayong dapit sa mga sentro sa edukasyon.
Kini maoy unod sa gipirmahan nga Memorandum of Agreement tali sa Government Service Insurance System (GSIS) ug sa Department of Education (DepEd), aron sa pagpalapad pa sa suporta sa goberno ngadto sa edukasyon sa mga halayong lugar subay sa Adopt-a-School Program sa GSIS.
Kanhi, 25 lamang ka mga tunghaan nga layo sa mga sentro sa patigayon ang gitumbok sa GSIS nga ilang sagopon; karon 30 na.
Niini usab, napun-an ang 165 na ka mga tunghaan sa mga halayong dapit nga gisagop sa GSIS sukad sa napulo na ka tuig ang minglabay.
Gitumbok sa GSIS nga unahon kadtong mga tunghaan nga apektado sa mga katalagman ug kadtong anaa sa mga last-mile schools, o kadtong anaa sa geographically isolated and disadvantaged areas nga nagsagubang sa hagit sa pagkab-ot sa dekalidad nga edukasyon ug mga himan sa pagkat-on.
Ipanghatag sa GISIS ang mga laptops, tablets ug printers, smart televisions, mobile tablets, LCD projectors, sound systems, interactive boards, photocopiers, ug security systems, ngadto sa mga tunghaan nga ilang gisagop.
Sa seremonya sa pagpirma, si GSIS President ug General Manager Wick Veloso mibutyag nga dili lang kini yano nga pagpanghatag sa mga kagamitan sa pagkat-on, kon dili pagbukas sa mga kahigayunan.
Ang matag bukas sa laptop, gibuksan ang bintana sa kalibutan, matag tablet usa ka himan sa pagkamugnaon ug matag printer, magbuhi sa mga himan sa pagtuon nga magunitan na sa mga kabataan.
Gilusad niadtong 2014, ang Adopt a School sa GSIS, nakahatag nag lahi-lahing kasinatian sa liboan n aka mga estudyante sa mga hilit nga lugar nga dagwayg nahikalimtan na.
Sa laing bahin, si DepEd Secretary Juan Edgardo “Sonny” Angara midayeg sa Ginhawa for All programs ug serbisyo sa the GSIS.
“Dili lamang kini temporary nga alibyo nga ihatag sa mga estudyante, tibuok kinabuhi nila kining ilang mabawon ug walay si bisan kinsa nga makabawi niini, matud ni Angara.
Niadtong 2024, solar panel installations ang gihatag sa GSIS ngadto s amga tunghaan sa Mindanao.
PAGSAGOP SA MGA TUNGHAAN. Gipakita nila ni DepEd Secretary Juan Edgardo “Sonny” Angara ug GSIS President ug General Manager Wick Veloso ang MOA sa Adopt-a-School Project, nga maghatag alibyo sa mga kabataang tua sa layo nga makaakses sa mas maayong teknolohiya sa pagkat-on.(Hulagway gikan sa GSIS)
DSWD maglusag og job caravan alang sa mga benepisyaryo sa 4Ps sa ubang probinsya
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang Department of Social Welfare and Development (DSWD) Pantawid Pamilyang Pilipino Program (4Ps) maglusad sa ilang “Trabaho sa Bagong Pilipinas para sa 4Ps” job caravan sa ubang mga probinsya sa umaabot nga mga buwan.
“Asahan po ng mga kababayan natin na iro-roll out natin sa iba’t ibang lugar pa. Alam ko naka-schedule na din tayo na pupunta sa mga lugar ng Pampanga, Bulacan, at Abra, at inaayos pa po yung schedule sa ibang lugar kasi gusto natin marating natin kung nasaan yung mga beneficiaries ng 4Ps (We assure our countrymen that this would be rolled out in other areas. We are scheduled to go to Pampanga, Bulacan and Abra, and we are arranging the schedule for the other areas because we want to reach where our 4Ps beneficiaries are located),” matud pa ni 4Ps Social Marketing Division Chief Marie Grace Ponce sa 4Ps Fastbreak online talk show sa DSWD’s Facebook page niadtong Miyerkoles.
Matud pa niini nga ang job caravan nagtumong sa pagtabang sa mga panimalay nga gikatakdang mogawas sa programa tungod sa natural attrition.
Sumala sa gilatid ubos sa Republic Act No. 11310 (4Ps Act) nga gipatuman niadtong 2019, ang mga benepisyaryo mogawas sa programa human sa pito ka tuig.
Si Ponce nagkanayon nga ilang gipaabot nga mokabat sa 2 milyones ka benepisyaryo ang mogawas sa programa sa 2026.
Ang Trabaho sa Bagong Pilipinas job fair gipasiugdahan sa DSWD, sa pakigtambayayong sa Department of Labor and Employment (DOLE) ug uban pang importanteng ahensya, aron matabangan ang mga benepisyaryo sa 4Ps nga makaangkon ug mga oportunidad sa pagpanarbaho ug uban pang serbisyo nga gikinahanglan alang sa pagproseso sa pre-employment.
Pinaagi sa inisyatiba, ang DSWD naglaum nga mas daghan pa nga mugawas nga mga panimalay sa 4Ps ang makakuha ug trabaho ug makatabang kanila nga mahimong self-sufficient.
Interbensyon para sa mga Badjao
Panglao Island WQ TWG miduso Pagtukod ug mga pansayan, IEC
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Iduso sa Panglao Island Coastal Water Quality Management Area (PICW-WQMA) Information Education and Communication Technical Working Group IEC-TWG ang dinungan nga paghimo sa kampanya sa kalidad sa tubig ngadto sa komunidad sa Badjao sa Dauis ug ang pagpahimutang sa pasilidad sa pansayan alang sa katilingban didto, isip mas makahuluganong aksyon sa kagamhanan.
Kini maoy nasabutan sa tigum sa IEC TWG sa PICW-WQMA nga dalhon na usab sa TWG ngadto sa tigum sa governing body aron maendorso ngadto sa natungdan nga mga ahensya nga may mandate sa pagpahimutang sa imprastraktura nga gikinahanglan.
Ang kalidad sa tubig duol sa katilingban sa mga Badjao sa Totolan Dauis, nahimo nga isyu, mao nga gihatagan ug pagtutok IEC TWG aron mapahibaw ang mga katawhan didto sa epekto sa hugaw nga ipabanlas na lamang sa kadagatan.
Apan, luyo niining tanan, gitumbok sa mga nakasaksi sa sitwasyon sa komunidad didto, nga sanglit anaa nanimuyo sa mga barong-baron nga gitukod ibabaw sa dagat, walay igo nga pasilidad didto nga maiisip nga sanitary public latrine o pansayan nga magamit, hinungdan nga may suliran sila sa paglabay sa ilang mga hugaw.
Nagtuo ang mga sakop sa TWG nga dili molampus ang IEC sa komunidad kon wala usab silay laing kapadulngan sa pagpahiluna sa ilang mga hugaw.
Ug nunot sa panginahanglan nga mahimo na ang dinali-an nga pagpanudlo kabahin sa kalidad sa tubig sa ilang komunidad, maghimo pa gihapon sa mga pagpasabut samtang ikapatuman ang gikinahanglang komunal nga mga pansayan nga magamit didto.
Sa sitwasyon nga dili na pwede nga magkawot ug lugar alang sa hiniusang septic tank, gisugyot nga ang mga komunal nga kasilyas, isumpay ngadto sa usa ka dako nga selyadong sudlanan nga pwede suyopon ang sulod kon mapuno na.
Ang pasilidad sa pansayan sa mga Badjao, mahimo nga pundohan usab sa mga lokla nga kagamhanan o sa goberno, ug mintinahon aron masugdan na usab ang kampanya sa pagpa-uso sa paggamit sa mga pasilidad.
KAMPANYA NGA MAY KASINGKASING. Inay ikampanya nga dili na maghugaw sa katubigan, ipahimutang daan ang pasilidad nga magpugong aron dili na maghugawhugaw, kini maoy prinsipyo sa IEC TWG sa water quality management area sa Panglao Island Coastal waters. (Hulagway gikan sa PIA-Bohol)
SP Bohol: Ayaw pa-ilad sa promo’ng wa’y DTI Permit
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Dili magpataka og pakigsosyo sa negosyo ilabi na kon kini tanyag sa mga marketing ug sales promotors nga walay gihuptan nga business permit ug lisensya gikan sa natahasan nga ahensya sa kagamhanan sama sa Department of Trade and Industry (DTI).
Kini maoy aghat sa Sangguniang Panlalawigan (SP) human nasuta sa hunta nga daghan nga mga establisemento sa turismo dinhi sa Bohol and nahinayak ug salig sa Direct Connect Marketing ug nanga-alkanse.
Biktima ang Chocolate Hills Adventure Park, Bohol ATV Guided Tour, Busai Dream Falls Adventure Camp, Carters Panglao ug ang Kinaiyahan Forest Park, ug uban pang wala na mahinganli, diha nga ang nahisgutan nga marketing entity natumod sa 3 plus-1 nga eskema, diin ang usa ka turista nga magdala ug tulo pa niya ka kauban, makakuha oug libre nga serbisyo.
Matud pa, ang marketing company namaligya sa Discount Coupons sa tag ₱499.00 ang matag usa.
Dinhi, natuo ang mga turista nga sa us aka discount coupon, makalibre na ang tulo niini ka kauban.
Apan, segun pa sa mga gikasabut nga tourism establishments, wala kini ipadayag sa kontrata nga ilang gipirmahan tali sa marketing company, hinungdan nga may daghang estabisemento sa turismo ang nanga-alkanse.
Sa imbestigasyon sa Sangguniang Panlalawigan human gipangayo sa usa ka Bokal, sanuta didto nga didto sa gipamaligya nga discount coupon, wala mapatik ang DTI Permit Number alang sa tanyag sa diskwento, nga kinahanglan sa dili pa makatanyag ug makapamaligya sa maong discount coupon.
Gani, sa coupon, nakapatik pa ang Chocolate Hills Adventure Park nga walay kontrata nga gipirmahan sa paggamit sa ilang pangalan sa negosyo nga miresulta sa illegal nga paggamit sa businessname ug nga serbisyo niini.
Kalakip sa mga naugkat nga anomaly sa pagpamaligya nga walay business permit, wala magkatugma ang ngalan sa kompanya sa kontrata ug sa aktwal nga permit nga gi-apply, ug nga kini adto ibaligya sa gawas sa lalawigan.
Namatud-an nga sa 2000 ka mga discount coupons nga nahalin, 800 niini dinhi ipamaligya sa Bohol, 1,000 sa Sugbo nga dungan nga mingdagsang sa mga tourism sites, rason nga daghang nangalugi.
Ang marketing entity, matud pa, migamit usab sa mga estudyante pagpamaligya sa discount coupons, u gang halin, ipasa lamang sa tag-iya sa marketing entity pinaagi sa GCAsh, hinungdan nga ang mga namaligya na usab ang nagdawat sa kasaba sa mga wala matagbaw nga mga turista.
Dinhi, gipahinumdom sa SP ug sa Bohol Tourism Officer nga si Joanne Pinat ngadto sa mga tanyagan sa ingon niining offer sa pagseguro nga kini adunay DTI permit, aron pagseguro nga kini legal.
Matud usab sa DTI pinaagi ni Consumer Division Head Joe Hibaya nga ang tanan nga mga promotional schemes, kinahanglang may sakto nga kontrata ug may permit gikan sa mga natahasan nga ahensya.
SAKAY DAYON. Tungod sa ka nindot sa tanyag nga P499 nga promo, naalkanse ang mga toruism establishments sa Bohol diha nga ilang namatikdan nga usa na lang ang mobayad sa upat ka turista nga naghupot sa discount coupon. Wala diay permit sa DTI ang namaligya sa coupon ug wala maklaro sa kontrata ang ilang kasabutan sa libre nga kuyog. (Hulagway gikan sa PIABohol/TravelBuddies)
No work, no pay sa Peb. 25 – DOLE
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang “No Work, No Pay” nga polisiya ang magamit sa EDSA People Power Revolution sa Pebrero 25, ang Department of Labor and Employment (DOLE) mipahayag niadtong Lunes.
Base sa labor advisory nga gipagawas, wala’y mandato ang amo nga bayran ang empleyado nga dili mo-report sa trabaho sa Pebrero 25, nga gideklarar nga special (working) day.
“If the employee does not work, the ‘no work, no pay’ principle shall apply unless there is a favorable company policy, practice, or collective bargaining agreement (CBA) granting payment to a special working day (Kung ang empleyado dili motrabaho, ang ‘no work, no pay’ nga prinsipyo magamit gawas kung adunay usa ka paborable nga palisiya sa kompanya, praktis, o collective bargaining agreement (CBA) nga naghatag bayad sa usa ka espesyal nga adlaw sa pagtrabaho),” nakalatid sa advisory.
Gidugang pa sa advisory nga ang mga trabahante nga mo-report sa trabaho, makadawat ug 100 porsyento sa suhol sa empleyado alang nianang adlawa sa unang walo ka oras.
Ang mga trabahante makadawat ug dugang nga 25 porsyento kung sila motrabaho lapas sa walo ka oras sa ilang hourly rate alang nianang adlawa.
Ang DOLE nag-isyu sa mga lagda sa pagbayad subay sa Proclamation No. 727, Series of 2024 alang sa katuyoan sa pagbayad sa suholan ug mga benepisyo nga may kalabotan sa suholan.
Pagpalapad sa irigasyon sa rehiyon, ipadayon sa NIA-7;
53 mil ka mag-uuma nakabenepisyo sa proyekto sa patubig
Sinulat ni Elvira Bongosia
Gipasalig sa National Irrigation Administration (NIA) Rehiyon 7 nga padayon ang ilang pagpalapad sa irigasyon sa Rehiyon 7 aron modaku pa ang abot ug kita sa mga mag-uuma sa rehiyon.
Matud pa nga nikabat sa 26% ang pagsaka sa irrigation development area sa tungatungang kabisay-an sa niaging tuig 2024.
Sa programang “Usapang Agrikultura” sa DYMR Radyo Pilipinas Cebu, gibutyag ni NIA-7 Acting Operations Section Chief Engr. Maria Donesa Autida nga nisaka ug 26% o katumbas sa 63 mil ka ektarya ang napatubigan sa ahensiya sa tuig 2024 gikan sa kapin sa 61mil ka ektarya sa tuig 2023 diin target sa NIA-7 nga mapatubigan ang 241 mil ka ektaryang umahan sa tibook Central Visayas.
Gidugang ni Autida nga sa tuig 2024, nikabat sa 590 ka irrigation system project ang natukod sa NIA-7.
Sa maong gidaghanon, adunay 577 ka mga Communal Irrigation System ug 13 ka National Irrigation System diin nahimutang ang 9 niini sa lalawigan sa Bohol, 1 sa Cebu ug 4 sa Negros Oriental.
Matud pa nga adunay 53 mil ka mga mag-uuma nga sakop sa 634 ka Irrigators Associations sa tibook rehiyon ang nakabenipisyo sa proyekto sa NIA ingon man ang kontribusyon gikan sa ubang ahensiya sa gobyerno sama sa Department of Agriculture (DA) ug sa Private Irrigators nga nagpadagan sa ilang kaugalingong irrigation system o gitawag ug Private Irrigation System.
Sumala pa ni Autida, tinguha sa NIA nga mapalambo pa ang sektor sa agrikultura aron modaku ang abot ug kita sa mga mag-uuma sa rehiyon.
Karong tuig 2025, ilusad sa NIA ang mga proyekto ubos sa 2022-2030 Master Plan nga mopalambo sa agrikultura sa rehiyon sama sa pag-ayo sa mga nangaguba nga national ug communal irrigation system, pagpahiuli sa mga irrigation system nga wala na matagae sa tubig tungod sa problema sa kanal ug ang pagpalambo sa pipila ka mga national irrigation system sa rehiyon, ingon man ang padayon nilang paghatag ug mga pagbansaybansay sa mga irrigators alang sa ilang operasyon ug pagmentenar sa tagsa-tagsa nila ka irrigation system.
Ang Ubay-Malingin Irrigators Association (IA) sa San Pascual, lungsod sa Ubay nga nidaog isip most outstanding IA, ang usa sa nakabenipisyo sa proyektong patubig sa NIA. (Hulagway gikan sa NIA-7 photo)
BALAK
KAY BINILANGGO KA SA IMONG GUGMA
Sinulat ni Engr. Rogelio Podelino
Kung ang kasingkasing na ang tama-an
Sa kang kupido nga gapasan
Ang binuhat wala’y gahum sa pagsalikway
Kay balati-an nagmaya sa dakung kalipay
Tawhanon’g kinaiya nga mobati ug gugma
Kay hinatag kini sa KAHITAS-AN isip gasa
Ang lintunganay nga katuyu-an sa gugma
Aron mga katawhan magpuyo nga magkahi-usa
Kon ang tawo bati-on na ug gugma
Mosibol sa iyang kasingkasing nga wala damha
Pangita-on niya ang linalang sa wala’y langan
Mangindahay kon asa niya hikaplagan
Labihan kagamhanan ang gahum sa gugma
Mag-alindasay ang balati-an sa nahigugma
Gibayaw sa ika pito’ng langit sa kalipay
Kon makita ang binuhat sa dughan makahupay
Ikaw mahigugma wala tan-awa ang kahimtang
Sa binuhat kon unsa ang pagka butang
Buhaton tanan aron ang gugma’ng gimanggad
Sa dalaga’ng mahinhin siya dili makabalibad
Sa higayon nga ang gugma’ng gihalad
Gidawat sa dakung kalumo sa wala’y balibad
Kay ang imong gugma lunsay ug dalisay
Hinukad gikan sa balati-an’g nahupay
Daku’ng pasalamat sa KAHITAS-AN
Nga gibuligan ka sa imong kapalaran
Daw dili ka na gusto nga siya mahibulag
Sa imong panan-aw sa daku’ng kaikag
Karon imong gihapsay mga kagawi-ang maayo
Aron imong hinigugma kahimut-an ka pag-ayo
Gibatonan ang matarong nga pamatasan
Wala hikalimti ang mangaliya sa KAHITAS-AN
Ang imong kalibutan karon kaniya nakatutok
Tungod sa imong gugma ikaw kaniya nati-urok
Dili ka buot nga mahi-ubos ang hinigugma
KAY BINILANGGO KA SA IMONG GUGMA